Alergia skórna jest reakcją układu immunologicznego na substancje znajdujące się w otaczającym nas środowisku. Gdy nasz układ odpornościowy działa prawidłowo nie wywołują one żadnych objawów.
Czasami jednak powstają przeciwciała, które po kontakcie z antygenem pobudzają uwalnianie substancji tzw. mediatorów zapalenia. Najważniejszym z nich odpowiedzialnym za powstawanie alergii skórnych jest histamina.
Spis treści
Przyczyny alergii skórnych
Jest wiele czynników, które mogą powodować wystąpienie alergii skórnej u dzieci. Różnią się one w zależności od konkretnej reakcji jaką wywołują.
Alergie skórne mogą bowiem objawiać się pod różnymi postaciami m.in. pokrzywki, atopowego czy kontaktowego zapalenia skóry.
Pokrzywka
Po kontakcie z alergenem, a także w trakcie infekcji lub stresu dochodzi do miejscowego rozszerzenia naczyń i zwiększenia ich przepuszczalności. Wykwitem podstawowym w przypadku pokrzywki jest bąbel otoczony rumieniem.
Charakterystyczną cechą jest znikanie bąbla bez śladu po około 24 godzinach. Towarzyszy mu świąd oraz uczucie pieczenia. Mogą też występować objawy uogólnione takie jak duszność, katar, łzawienie czy gorączka.
Co powoduje pokrzywkę?
U dzieci najczęściej występują ostre postaci pokrzywki spowodowane nietolerancjami pokarmowymi, lekami oraz infekcjami. Ich czas trwania to mniej niż 6 tygodni.
Przyczyny pokrzywki
- Pokarmy - m.in. owoce, warzywa, zboża, jaja, orzechy, mleko
- Leki - np. penicylina, niesteroidowe leki przeciwzapalne
- Konserwanty i barwniki w produktach spożywczych
- Alergeny powietrzne, takie jak sierść, pyłki roślin, roztocza
- Jady owadów
- Choroby autoimmunizacyjne
- Zakażenia np. giardia lamblia
Pokrzywka może być też spowodowana czynnikami takimi jak zimno, ucisk, ciepło, promieniowanie UV, a nawet woda.
Leczenie pokrzywki
Jednym z najskuteczniejszych sposobów leczenia pokrzywki jest leczenie przyczynowe, czyli unikanie kontaktu z alergenem. Stosuje się również leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy. Te ostatnie jednak nie powinny być stosowane przewlekle ze względu na liczne działania niepożądane.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
AZS jest zapalną, przewlekłą chorobą z nawrotami. Jej cechę charakterystyczną stanowi suchość skóry. Aż u 60% chorych pojawia się do 1. roku życia. Praktycznie wszystkie osoby zaczynają chorować w okresie dzieciństwa, do 5. Roku życia objawy pojawiają się u 90% z nich.
Częściej chorują dzieci, w których rodzinie chorowano na astmę oskrzelową lub choroby alergiczne, ponieważ dużą rolę w etiologii choroby odgrywają czynniki genetyczne. W okresie niemowlęcym zmiany pojawiają się między 4. a 6. miesiącem życia i często współistnieją właśnie z katarem i astmą. Warto wiedzieć, że skóra chorych na AZS nie toleruje potu ani wełny.
Objawy AZS
Aby zdiagnozować atopowe zapalenie skóry muszą występować konkretne objawy nazywane Kryteriami Hannifina i Rajki. Należą do nich między innymi:
- lokalizacja zmian skórnych na twarzy i powierzchniach wyprostnych kończyn u dzieci (a u dorosłych: powierzchnie zgięciowe)
- świąd skóry
- dodatni wywiad rodzinny
- nietolerancja pokarmów (alergia pokarmowa)
- rybia łuska, suchość skóry
- zaostrzenie objawów po stresie
Leczenie AZS
Należy uważać aby nie drapać zmian, ponieważ może prowadzić to do nadkażeń wywoływanych przez wirusy oraz grzyby. Ważna jest również profilaktyka pierwotna, do której należą karmienie piersią przynajmniej do 6. miesiąca życia czy niepalenie papierosów w trakcie ciąży. Nie zaleca się stosowania przez kobiety ciężarne diet eliminacyjnych i ograniczeń dietetycznych.
Bardzo ważną rolę w leczeniu atopowego zapalenia skóry odgrywają preparaty odtwarzające naturalną barierę skóry, nawilżające ją, tzw. emolienty. Jeśli dziecko ma dodatkowo potwierdzoną alergię pokarmową stosuje się dietę z wykluczeniem uczulających pokarmów, jednocześnie obserwując, czy po wyeliminowaniu pokarmu zmiany skórne znikają, czy nadal utrzymują się.
Warto też zwrócić uwagę na produkty, których stosujemy podczas prania ubrań i pościeli, aby nie nasilały objawów alergii skórnej u dziecka.
Stosowana jest również farmakoterapia polegająca na leczeniu miejscowym zmian preparatami steroidowymi oraz ogólnym - lekami przeciwhistaminowymi. W cięższych przypadkach wykorzystywana jest fototerapia i leczenie cytostatyczne.
Przeczytaj: Alergia - czy to choroba dziedziczna? 6 naukowych faktów, które to potwierdzają
Alergiczny wyprysk kontaktowy
W przypadku kontaktowego zapalenia skóry zmiany pojawiają się pod wpływem różnych alergenów takich jak nikiel czy guma, ale także odzieży czy leków stosowanych na skórę dziecka. Zmiany lokalizują się w miejscu przylegania do skóry uczulającej substancji.
Przyczyną zmian mogą więc być np. metalowe guziki w ubrankach. Zmiany nie postawiają blizn, ale charakter choroby jest przewlekły i nawracający. Choroba ta dotyka jednak zazwyczaj osób dorosłych, a u niemowląt pojawia się bardzo rzadko.
Leczenie wyprysku kontaktowego
Podczas pielęgnacji dziecka należy stosować łagodne kosmetyki przeznaczone dla alergicznej skóry i używać nawilżających ją emolientów. Unikać powinno się zapachowych produktów oraz tych z konserwantami w swoim składzie.
Należy też usunąć z otoczenia dziecka czynnik wywołujący wyprysk kontaktowy. W leczeniu stosuje się również leki przeciwhistaminowe oraz glikokortykosteroidy miejscowo lub ogólnie.
Polecamy: Objawy alergii u dziecka: po czym poznać, że niemowlę ma alergię?
