Kleszczowe zapalenie opon mózgowych może mieć różny przebieg, od łagodnego – chory przechodzi jedynie pierwszy etap choroby, do ciężkiego z objawami ze strony OUN i długotrwałymi skutkami neurologicznymi.
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to choroba, którą wywołują flawirusy, najczęściej przenoszone przez kleszcze ixodes ricinus z rodziny kleszczy tarczowatych.
Ale nie zawsze przyczyną choroby jest ugryzienie przez kleszcza. Czasem na odkleszczowe zapalenie mózgu można zachorować po wypiciu surowego mleka zakażonych owiec, krów i kóz. Dowiedz się, jak przebiega KZM i jak się je diagnozuje oraz leczy.
Spis treści:
Czytaj: KLESZCZE – zobacz, jak wyglądają kleszcze
Jak ochronić dziecko przed kleszczami? Kleszcze - ochrona
Kleszczowe zapalenie mózgu – fazy choroby
Na kleszczowe zapalenie mózgu chorują zarówno dzieci, jak i dorośli. U części osób choroba przebiega bardzo łagodnie i tylko badanie krwi potwierdza zakażenie. W pozostałych przypadkach kleszczowe zapalenie mózgu ma dwie fazy, które poprzedzone są okresem inkubacji oraz przedzielone okresem bezobjawowym.
- Kleszczowe zapalenie mózgu – okres inkubacji
Od chwili ugryzienia przez kleszcza do chwili, gdy pojawią się objawy choroby wskazujące na kleszczowe zapalenie mózgu mija 7 do 14 dni, ale okres ten może trwać czasami od 2 do 28 dni..
- Kleszczowe zapalenie mózgu - pierwsza faza choroby
Pojawia się zazwyczaj między 7 a 14 dniem dni po kontakcie z kleszczem i trwa średnio od 2 do 4 dni (rzadko obserwowano okresy trwające od 1 do 8 dni). Pierwszej fazie kleszczowego zapalenia mózgu towarzyszy gorączka, ból głowy, kaszel, powiększenie węzłów chłonnych, bóle mięśniowe lub biegunka. Bardzo często objawy te nie są kojarzone z faktem ugryzienia przez kleszcza.
- Kleszczowe zapalenie mózgu – okres bezobjawowy
Trwa około 8 dni (obserwowano czas trwania od 1 do 20 dni). W tym okresie pacjenci nie mają zazwyczaj żadnych objawów.
- Kleszczowe zapalenie mózgu - druga faza choroby
W około 2 do 4 tygodni po zakażeniu u jednej trzeciej pacjentów rozwija się druga faza kleszczowego zapalenia mózgu. Jej objawy: wysoka gorączka, dreszcze, ból i zawroty głowy, nudności, wymioty, przeczulica, nadmierna senność, bądź w drugą stronę - objawy bezsenności, którym mogą towarzyszyć drgawki, podwójne widzenie, niedowłady, głęboka śpiączka oraz - zwłaszcza u dzieci - zaburzenia świadomości, świadczą o uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego (OUN).
Czytaj: Choroby przenoszone przez kleszcze: jak się przed nimi bronić?
Leczenie boreliozy w ciąży. Jakie konsekwencje dla ciężarnej może mieć borelioza?
Skokowy wzrost zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych lekarze obserwują w czerwcu i lipcu oraz w październiku.
Jeżeli zatem wybierasz się ze swoimi dziećmi na wakacje w tereny leśne, kolonię, obóz harcerski, czy chociażby na grzyby, bądź jagody - powinnaś wiedzieć, że główne ogniska endemiczne tej choroby dotyczą województwa: białostockiego, opolskiego, olsztyńskiego, szczecińskiego, gdańskiego i bydgoskiego.
Uświadomienie sobie faktu, że zachorowania zdarzają się najczęściej wśród ludzi mających kontakt z lasem jest punktem wyjścia do uniknięcia zakażenia.
Diagnoza kleszczowego zapalenia mózgu
Ponieważ dane kliniczne są zazwyczaj niewystarczające do postawienia rozpoznania, by stwierdzić, czy twoje dziecko ma kleszczowe zapalenie mózgu lekarz musi sprawdzić:
- czy dziecko zostało ugryzione przez kleszcza
- czy dziecko przebywało na obszarze zagrożonym zakażeniem KZM
- zlecić badania, które wykażą lub nie obecności przeciwciał przeciwko KZM w klasie IgM i IgG w surowicy (właściwy dowód zakażenia) oraz w PMR (płynie mózgowo-rdzeniowym).
W zależności od tego, w której części ośrodkowego układu nerwowego rozwinął się wirus obraz kliniczny to choroby to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i rdzenia kręgowego lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i korzeni nerwowych.
materiał partnera
i
Leczenie kleszczowego zapalenia mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą, której lekarze nie potrafią jeszcze leczyć przyczynowo, więc leczy się tylko objawy. Dziecko, które zachorowało na KZM przeciętnie spędza w szpitalu około 3 tygodnie.
Tylko w wyjątkowo ciężkich przypadkach może dojść do wielomiesięcznej hospitalizacji – zdarza się ona częściej pacjentom starszym.
Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu
Jedynym skutecznym sposobem ochrony przed tą chorobą jest szczepienie ochronne przeciwko KZM. Zaszczepić można się w wielu punktach szczepień na terenie całego kraju lub poprosić swojego lekarza o wydanie recepty i na jej podstawie kupić szczepionkę w aptece.
Do wyrobienia pełnej odporności na chorobę potrzeba 2 pełnych dawek szczepionki, przyjętych przed okresem żerowania kleszczy. Aby odporność się utrwaliła, należy podać 3 dawkę po około roku, a następnie stosować dawki przypominające.
Rekomendowany schemat szczepień (każdorazowo o terminach podania szczepionki decyduje lekarz):
- 1 dawka - dowolny dzień przed okresem żerowania kleszczy
- 2 dawka - 1-3 miesiące po 1 dawce
- 3 dawka - 5-12 miesięcy po 2 dawce
- dawki przypominające pierwsza po 3 latach od trzeciej dawki, następne co 3 do 5 lat
Czytaj: Ugryzienie kleszcza w ciąży – czy istnieje ryzyko wystąpienia boreliozy u dziecka?
By dziecko nie zachorowało na kleszczowe zapalenie mózgu:
- chroń głowę i uszy dziecka, a także ręce i nogi poprzez noszenie odpowiedniej odzieży.
- stosuj środki odstraszające kleszcze.
- nigdy nie podawaj dziecku surowego mleka pochodzącego od krów, kóz czy owiec.
- po pobycie w lesie dokładnie obejrzyj całe ciało dziecka.
- jeśli zauważysz, że dziecko zostało ugryzione przez kleszcza – jak najszybciej usuń kleszcza ze skóry
