Chodzenie na palcach: co oznacza u dziecka?

Częste chodzenie na palcach u dzieci może być sygnałem różnych nieprawidłowości, które należy obserwować i skonsultować ze specjalistami. Jakie są przyczyny poruszania się na palcach?

Spis treści

1. Co to jest nadwrażliwość dotykowa?
2. Czym jest nieprawidłowa integracja wrażeń sensorycznych
3. Co to jest niezintegrowany odruch TOB?
4. Co oznacza nieprawidłowe napięcie mięśniowe?
5. Chodzenie na palcach może wynikać z nieprawidłowości anatomicznych?
6. Co zrobić, jeśli zauważymy, że dziecko chodzi na palcach?

Małe dzieci, na przełomie drugiego i trzeciego roku życia, doskonalą umiejętność chodzenia. Stabilizacja ciała i koordynacja ruchowa rozwija się razem z nowymi doświadczeniami motorycznymi.

Charakterystyczne w tym okresie może być chodzenie na palcach. Jest to naturalny objaw, który umożliwia maluchowi utrzymanie równowagi, a czasem może pojawia się w sytuacji podekscytowania lub radości. Nieustanne poruszanie się na palcach u dzieci starszych jest nieprawidłowym nawykiem, który powinien wzbudzić czujność rodziców.

Z artykułu dowiesz się:

1. Co to jest nadwrażliwość dotykowa?
2. Czym jest nieprawidłowa integracja wrażeń sensorycznych?
3. Co to jest niezintegrowany odruch TOB?
4. Co oznacza nieprawidłowe napięcie mięśniowe?
5. Chodzenie na palcach może wynikać z nieprawidłowości anatomicznych?
6. Co zrobić, jeśli zauważymy, że dziecko często chodzi na palcach?

Co to jest nadwrażliwość dotykowa?

Nadwrażliwość sensoryczna pojawia się u osób, których mózg odbiera wrażenia zmysłowe zbyt mocno. Dla dzieci z nadwrażliwością dotykową zwykłe doznania czuciowe są nieprzyjemne. Mogą one reagować tak, jakby doświadczały czegoś bolesnego lub niebezpiecznego.

Objawem nadwrażliwości dotykowej w obrębie stóp może być właśnie chodzenie na palcach.

• Dziecko nie lubi chodzenia boso po trawie, płytkach łazienkowych, piasku.
• Do nowego obuwia przyzwyczaja się długo.
• Czuje się niepewnie stawiając całą stopę na podłożu.
• Odczuwa dyskomfort, kiedy między paluszkami lub w butach cokolwiek zalega, np. nitka, piach, zwinięta skarpetka czy metka.

Aby uniknąć nieprzyjemnych doznań zaczyna poruszać się na palcach w różnych miejscach. Nadwrażliwości stóp często towarzyszy obronność dotykowa w obrębie dłoni i całego ciała.

Przeczytaj także: Wady postawy powstają już u niemowląt - nieświadome błędy rodziców

Czym jest nieprawidłowa integracja wrażeń sensorycznych

Chodzenie na palcach może być objawem nieprawidłowego funkcjonowanie poszczególnych zmysłów oraz integracji wrażeń z płynących systemów - dotyku, wzroku, równowagi i czucia głębokiego.

Prawidłowa współpraca tych systemów dostarcza mózgowi informacji o ułożeniu ciała w przestrzeni oraz planowanym ruchu. U niektórych dzieci integracja sensoryczna rozwija się nieprawidłowo, co może niekorzystnie wpływać na umiejętności motoryczne, jak i poznawcze dzieci.

Co to jest niezintegrowany odruch TOB?

Dziecko, pojawiając się na świecie, jest wyposażone w odruchy pierwotne, które umożliwiają mu przejście przez kanał rodny i adaptację w nowym środowisku. Wraz z dojrzewaniem układu nerwowego dochodzi do ich wygaszenia. Jednym z odruchów pierwotnych jest toniczny odruch błędnikowy.

Wyróżnia się dwa typy tego odruchu:

• przedni (w zgięciu) - pierwszy typ pojawia się w życiu płodowym, a jego wygaszenie następuje do około 4 miesiąca życia
• tylny (w wyproście) - drugi typ pojawia się podczas porodu, a zaniknąć powinien do trzeciego roku życia. Toniczny odruch błędnikowy w wyproście, jeśli nie zostanie wygaszony o czasie wpływa na postawę ciała, koordynację ruchową i regulację napięcia mięśniowego przez co dzieci mają tendencję do chodzenia na palcach.

Co oznacza nieprawidłowe napięcie mięśniowe?

Tendencję do poruszania się na palcach często możemy zaobserwować u dzieci z nieprawidłowym, najczęściej obniżonym napięciem mięśniowym. Mają one trudność  z utrzymaniem prawidłowej postawy ciała przeciwko sile grawitacji.

Dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym, kompensują sobie te trudności chodząc na palcach. W ten sposób próbują regulować napięcie mięśniowe i utrzymać kontrolę ciała. Często towarzyszącym objawem jest również nieprawidłowa pozycja podczas siedzenia, tak zwany siad w literę „W”.

Chodzenie na palcach może wynikać z nieprawidłowości anatomicznych?

Chodzenie na palcach może mieć także podłożone w budowie anatomicznej kości oraz ścięgien. Ścięgno Achillesa odpowiada za podeszwowe zgięcie stopy. Nieprawidłowości w budowie i jego funkcjonowaniu u dzieci (wrodzone skrócenie lub jego nadmierne napięcie) może powodować tendencję do chodzenia na palcach.

Co zrobić, jeśli zauważymy, że dziecko chodzi na palcach?

Częste chodzenie na palcach może przejść w nawyk. Bez odpowiedniej interwencji taki sposób poruszania się może prowadzić do wad postawy, wtórnych nieprawidłowości w budowie stopy, nabywaniu złożonych umiejętności motorycznych (np. jazda na rowerze), a przy deficytach integracji sensorycznych wpływać na rozwój funkcji poznawczych (spostrzegania, koncentracji i uwagi).

Niezbędna jest konsultacja ze specjalistami (ortopedą, fizjoterapeutą lub terapeutą integracji sensorycznej) w celu ustalenia przyczyny takiego stanu i wdrożenia odpowiednich ćwiczeń rehabilitacyjnych.

Choroby wieku dziecięcego. Czy rozpoznasz je po objawach?

Pytanie 1 z 10

Powiększenie oraz obrzęk ślinianki przyusznej, wysoka gorączka, złe samopoczucie, ból podczas jedzenia i picia to jedne z najczęstszych objawów:

zapalenia gardła

zapalenia ucha

świnki

grypy

Dalej

Agnieszka Jaszczuk, neurologopeda, terapeuta integracji sensorycznej, pedagog specjalny