Krztusiec to groźna choroba, a przypadków zachorowań coraz więcej. "Można się doszczepić"

Krztusiec to choroba, która rozprzestrzenia się bardzo szybko. Po kontakcie z chorym zakazi się ok. 80-90 proc. nieuodpornionych osób. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, jej najważniejszym punktem są szczepienia. "Szczepionka przeciwko krztuścowi jest bezpieczna i skuteczna" - mówi lek. Aneta Górska-Kot.

W Polsce powszechne szczepienia na krztusiec prowadzone są od 1961 roku. W 1960 roku, przed wprowadzeniem szczepień, na tę chorobę zapadało 95 968 osób rocznie. W 2023 roku na krztusiec zachorowało 927 osób.

Nie mamy się więc czym martwić? Wręcz przeciwnie. W pierwszym kwartale 2024 roku (1.01-31.03.2024) odnotowano 665 przypadków krztuśca. W tym samym okresie w 2023 roku (1.01-31.03.2023) zachorowało 238 osób. W całym 2021 odnotowano 180 przypadków krztuśca, a w 2020 roku - 753.

Osób chorych na krztusiec jest coraz więcej, nie tylko w Polsce, ale i w innych europejskich krajach. Rekordową liczbę zachorowań odnotowano m.in. w Czechach.

- Krztusiec jest chorobą zakaźną, która może prowadzić do poważnych powikłań, a nawet stanowić zagrożenie życia, szczególnie dla noworodków i niemowląt - wskazuje lek. Aneta Górska-Kot, ekspert pediatrii LUX MED. - Mimo że istnieją skuteczne szczepionki, wciąż obserwujemy przypadki tej choroby, co pokazuje, jak ważna jest ciągła profilaktyka - zaznacza.

Spis treści

1. Profilaktyka krztuśca - szczepienia są najważniejsze
2. Krztusiec w kalendarzu szczepień
3. Jak rozpoznać krztusiec?

Profilaktyka krztuśca - szczepienia są najważniejsze

Krztusiec to wysoko zakaźna choroba bakteryjna, która przenosi się drogą kropelkową. Nie możemy zapominać o zasadach higieny, czyli m.in. o dokładnym myciu rąk. Jednak podstawą profilaktyki jest szczepionka.

- Najważniejszym środkiem zapobiegającym krztuścowi jest właśnie szczepienie. Szczepionka przeciwko krztuścowi jest bezpieczna i skuteczna. Jest ona włączona do kalendarza szczepień dzieci, ale kluczowe jest również szczepienie kobiet w ciąży - ważne, aby zrobić to w trzecim trymestrze ciąży. Szczepienie w tym okresie pozwala nie tylko ochronić matkę, ale również dziecko, zapewniając mu ochronę w pierwszych tygodniach życia, zanim rozpocznie się standardowy cykl szczepień - wskazuje w rozmowie z mjakmama24.pl lek. Aneta Górska-Kot. - Niemowlęta są szczególnie narażone na ciężki przebieg krztuśca i powikłania, co może prowadzić do hospitalizacji, a nawet zgonu. Dlatego też, oprócz szczepienia kobiet w ciąży, niezmiernie ważne jest, aby zaszczepić również dzieci w krótkim czasie po narodzinach, zgodnie z zaleceniami kalendarza szczepień - podkreśla specjalistka.

Niestety, w Bułgarii już odnotowano przypadki śmiertelnych ofiar wśród niemowląt. W szpitalach pediatrycznych w całej Europie pojawiają się wciąż nowi pacjenci.

Przeczytaj także: Miesięczne niemowlę zmarło na krztusiec. Wiadomo, że matka nie była zaszczepiona

Krztusiec w kalendarzu szczepień

Szczepionka przeciw krztuścowi jest częścią Programu Szczepień Ochronnych. To szczepienia obowiązkowe i bezpłatnie. To cztery dawki podstawowe (wykonywane szczepionką DTwP) oraz dwie dawki przypominające.

Szczepienia podstawowe:

• w drugim miesiącu życia (od ukończenia szóstego tygodnia życia) - pierwsza dawka,
• w czwartym miesiącu życia (od ukończenia 14. tygodnia życia, po upływie ośmiu tygodni od pierwszej dawki) - druga dawka,
• w szóstym miesiącu życia (po upływie ośmiu tygodni od drugiej dawki) - trzecia dawka,
• w 16.-18. miesiącu życia (od ukończenia 15. miesiąca życia) - czwarta dawka.

Szczepienia przypominające:

• w szóstym roku życia (do ukończenia szóstego roku życia) - pierwsza dawka (DTaP),
• w 14. roku życia (do ukończenia 14. roku życia) - druga dawka (dTap).

Przeczytaj także: Chorwacja epicentrum zachorowań jednej z najbardziej zaraźliwych chorób. Co zrobić przed wyjazdem?

Jak rozpoznać krztusiec?

Pierwsze objawy krztuśca możemy pomylić z symptomami innych chorób górnych oddechowych, to np. katar czy łagodny kaszel. W kolejnej fazie pojawia się objaw, którego nie pomylimy z innym - to napady ciężkiego kaszlu. To właśnie suchy, napadowy kaszel, który daje o sobie znać przede wszystkim w nocy, jest charakterystycznym objawem krztuśca.

- Krztusiec na początku może przypominać zwykłą infekcję dróg oddechowych, ale charakteryzuje się seriami gwałtownego, suchego kaszlu, które kończą się charakterystycznym "świszczącym" wdechem - wyjaśnia lek. Górska-Kot. - Kaszel jest na tyle intensywny, że może prowadzić do wymiotów, a u małych dzieci także do chwilowego zatrzymania oddechu. Objawy te są szczególnie nasilone w nocy. Kaszel trwa zazwyczaj kilka tygodni. Jeżeli obserwuje się takie objawy, szczególnie u osób, które mogły nie być w pełni zaszczepione, należy skonsultować się z lekarzem - podkreśla lekarka.

Musimy pamiętać, że krztusiec nie jest "zwykłym kaszelkiem", że chwilę się przemęczymy i będzie po wszystkim. To groźna choroba, która niesie za sobą groźne konsekwencje - nie tylko dla dzieci, ale i dla dorosłych.

- W przypadku dorosłych, krztusiec jest szczególnie niebezpieczny dla osób starszych lub osłabionych. Co ważne, na krztusiec można doszczepić się także będąc dorosłym - przypomina specjalistka.

W kalendarzu szczepień dorosłych znajdziemy skojarzoną szczepionkę przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (Tdap). Szczepionka zalecana jest dla wszystkich nieuodpornionych osób w wieku od 19 r.ż. - jedna dawka co 10 lat.

Szczepionka na krztusiec pojawia się również w kalendarzu szczepień kobiet w ciąży. To także szczepionka Tdap. Kiedy ją podać? "Jedna dawka w każdej ciąży, może być podana między 27. a 36. tc. (optymalnie między 28. a 32. tc.)" - napisano w kalendarzu.

Przeczytaj także: Prawdy i mity o uporczywym kaszlu u dziecka. Co pomaga i jak leczyć uporczywy kaszel domowymi sposobami?

Natalia Nocuń-Komorowska

Konsultacja: lek. Aneta Górska-Kot, ekspert pediatrii LUX MED