Sterydy wziewne - kiedy je stosować i czy można podawać je dzieciom?

Sterydy wziewne to leki stosowane w leczeniu chorób układu oddechowego. Preparaty te skutecznie redukują stan zapalny, ale ich nadużywanie – może prowadzić do powstania skutków ubocznych. O jakich działaniach niepożądanych mowa i czy takie leki można podawać dzieciom?

Sterydy wziewne, a mówiąc poprawniej glikokortykosteroidy, są lekami powszechnie wykorzystywanymi w świecie medycznym. Stosuje się w je leczeniu wielu różnych schorzeń, m.in. chorób układu oddechowego, takich jak astma czy POChP, zapaleń nerek czy schorzeń autoimmunologicznych. Czy rodzice, którzy obawiają się podawania dzieciom sterydów wziewnych, mają powody do niepokoju?

Spis treści

1. Co to są sterydy wziewne?
2. Zalety sterydów wziewnych
3. Czy sterydy wziewne stosuje się u dzieci?
4. Skutki uboczne sterydów wziewnych

Co to są sterydy wziewne?

Powszechnie ich wykorzystywanie nie bierze się znikąd – sterydy nie są bowiem substancjami całkowicie obcymi dla ludzkiego organizmu. Produkowane są one w ciele człowieka (głównie w nadnerczach) i biorą udział w wielu ważnych procesach, m.in. wpływają na poziom glukozy we krwi, jak i odpowiadają za reakcje typu walka i ucieczka (przez co do wzrostu stężenia glikortykosteroidów we krwi dochodzi w sytuacjach skutkujących odczuwaniem przez pacjenta stresu).

Leki z grupy sterydów dostępne są w różnych postaciach – pacjenci mają do dyspozycji preparaty działające miejscowo, w postaci maści, jak i sterydy doustne czy przygotowane do podawania dożylnego. Dużym powodzeniem – z co najmniej kilku względów – cieszą się również sterydy wziewne.

Zalety sterydów wziewnych

Główną zaletą sterydów wziewnych jest to, że działają one przede wszystkim na struktury należące do układu oddechowego – lek trafia głównie tam, gdzie powinien wywrzeć swoje działania. Pewne ilości przyjmowanych wziewnie glikortykosteroidów przedostają się oczywiście do krążenia, są to jednak zdecydowanie mniejsze dawki tych leków niż w sytuacji, gdy są one przyjmowane doustnie.

Dzięki wziewnemu podawaniu sterydów możliwe jest też ostatecznie wykorzystywanie ogólnie mniejszych ich dawek niż w przypadku drogi ustnej. Zarówno to, jak i stosunkowo niewielkie przedostawanie się ich do pozostałych części organizmu może odpowiadać za to, że sterydy wziewne rzadziej niż sterydy podawane innymi drogami wywołują różne skutki uboczne.

Czytaj również: Inhalacje na kaszel - jak je wykonać i kiedy stosować?

Astma w ciąży - czy astma oskrzelowa w ciąży jest niebezpieczna dla dziecka?

Jak podawać dziecku leki [Wywiad z farmaceutą]

Czy sterydy wziewne stosuje się u dzieci?

Jak to zaznaczono już wcześniej, sterydy wziewne znajdują zastosowanie w leczeniu chorób układu oddechowego – zarówno schorzeń ostrych, jak i przewlekłych. Ich stosowanie zalecane bywa zarówno dzieciom, jak i osobom dorosłym.

Leki z grupy sterydów cechują się wieloma różnymi działaniami, w przypadku patologii dotyczących układu oddechowego najważniejsze jest jednak ich działanie przeciwzapalne. Środki z tej grupy mogą zmniejszać nasilenie stanu zapalnego, co w wielu chorobach układu oddechowego jest bardzo istotne z tego powodu, iż zapalenie prowadzić może do zwężenia dróg oddechowych, którego następstwami mogą być duszność oraz trudności z oddychaniem.

Sterydy wziewne ostatecznie znajdują wykorzystanie w leczeniu takich schorzeń, jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy astma. Tak jak pierwsza z wymienionych jednostek spotykana jest u osób dorosłych, tak na drugą chorują zarówno dzieci, jak i dorośli.

W przypadku astmy zwraca się uwagę na to, że stosowanie sterydów wziewnych może skutkować zmniejszeniem częstości jej napadów, zahamowaniem uszkadzania przez chorobę płuc czy poprawą ogólnej jakości życia pacjentów.

Wskazania do stosowania sterydów wziewnych obejmują jednak nie tylko choroby przewlekłe, ale również i pewne nagłe schorzenia. Mowa tutaj przede wszystkim o infekcjach, w których przebiegu dochodzić może do zwężenia światła dróg oddechowych, takich jak np. ostre zapalenie krtani, tchawicy czy oskrzeli.

Skutki uboczne sterydów wziewnych

Wielu rodziców obawia się leków z grupy sterydów ze względu na możliwe skutki uboczne ich stosowania. Obawy te zdecydowanie nie są nieuzasadnione – rzeczywiście przyjmowanie dużych ilości glikokortykosteroidów, zwłaszcza przez dłuższy czas, może skutkować wystąpieniem pewnych działań niepożądanych.

Do najczęstszych skutków ubocznych sterydów wziewnych zaliczane są m.in.:

• infekcje grzybicze jamy ustnej,
• chrypka,
• kaszel,
• ból gardła.

Tak jak wspomniano to już wcześniej, podawanie sterydów drogą wziewną ogranicza ich stężenie w innych niż struktury układu oddechowego narządach. Wtedy jednak, gdy pacjent przyjmuje je przez zbyt długi czas lub w zdecydowanie za dużych dawkach, dochodzić może niestety do rozwoju ogólnoustrojowych skutków ubocznych ich zażywania.

Jednym z zagrożeń długotrwałego leczenia sterydami jest ryzyko wystąpienia osteoporozy. Zwraca się również uwagę na to, że środki z grupy glikokortykosteroidów mogą prowadzić do wzmożonego apetytu (którego następstwem może być przyrost masy ciała), zaburzeń gospodarki węglowodanowej (w postaci hiperglikemii, czyli podwyższonego poziomu glukozy we krwi) czy nadciśnienia tętniczego i zwiększonej podatności do pojawiania się na skórze siniaków. Przewlekłe przyjmowane sterydy zwiększać mogą również ryzyko chorób oczu, takich jak zaćma czy jaskra.

Dość dużą uwagę rodziców przykuwają doniesienia dotyczące skutków ubocznych sterydoterapii u dzieci. Tutaj warto zauważyć, że zdania specjalistów są podzielone. Dużo kontrowersji wzbudza chociażby wpływ sterydów wziewnych na procesy wzrastania najmłodszych pacjentów.

Część badaczy jest zdania, że leki podawane w tej formie nie spowalniają wzrostu dzieci, inni z kolei jednak twierdzą, iż duże dawki tych środków mogą jednak spowolnić wzrastanie.

Biorąc pod uwagę powyżej opisane aspekty, niejeden rodzic może być zdania, że sterydy wziewne najlepiej omijać szerokim łukiem. Nie do końca jest to jednak prawda – gdy leki te stosowane są w odpowiednich dawkach i przez odpowiedni czas, wtedy zazwyczaj ryzyko poważnych działań niepożądanych jest znikome.

Co więc należy zrobić, aby sterydoterapia u dzieci była bezpieczna? Przede wszystkim należy podawać najmłodszym sterydy wziewne – podobnie jak zresztą wszelkie inne leki – ściśle zgodnie z zaleceniami lekarza.

Czytaj również: Wzrost dziecka: do jakiego wieku się rośnie?

Ostre zapalenie oskrzeli u dzieci. Jakie są objawy i jak leczy się ostre zapalenie oskrzeli?