Jonoforeza - co to jest i kiedy się ja stosuje?

Jonoforeza to zabieg wykonywany stosunkowo często w gabinetach fizjoterapeutycznych. Jest to metoda nie tylko skuteczna, ale również bardzo bezpieczna. Czym jest jonoforeza i jakie są wskazania do jej wykonania?

Jonoforeza to zabieg, który ma na celu szybsze i dokładniejsze rozprowadzenie leku w organizmie. Stosowany jest w wielu chorobach. Na czym polega jonoforeza i czy może być stosowana w każdej dolegliwości?

Spis treści

1. Na czym polega jonoforeza?
2. Jak wygląda zabieg jonoforezy?
3. Wskazania do jonoforezy
4. Kiedy nie powinno się stosować jonoforezy?
5. Możliwe powikłania po jonoforezie
6. Jonoforeza w warunkach domowych

Na czym polega jonoforeza?

Jonoforeza to nieinwazyjny zabieg, w którym substancja lecznicza rozbijana jest na kationy, czyli jony o ładunku dodatnim, oraz aniony, będące jonami o ładunku ujemnym. Rozdzielenie danej substancji możliwe jest dzięki zastosowaniu prądu galwanicznego.

Po rozbiciu substancji leczniczej na kationy i aniony, jony transportowane są w głąb skóry i tym sposobem trafiają bezpośrednio do tkanki, w której lek ten ma działać. Dzięki temu dostarczany jest on w bardzo konkretne miejsce w naszym ciele z pominięciem całego układu pokarmowego.

To ile jonów zostanie uwolnionych i ostatecznie trafi do celu zależne jest m.in. od natężenia prądu, wielkości elektrod oraz czasu trwania zabiegu.

Jak wygląda zabieg jonoforezy?

Zabieg odbywa się w pozycji siedzącej lub leżącej. Ważne jest, aby miejsce, do którego podawany będzie lek, było dobrze dostępne, a przyklejenie elektrod możliwie jak najłatwiejsze.

Na początku, w miejscu docelowym fizjoterapeuta bądź inny wykwalifikowany pracownik medyczny przykłada nasączoną lekiem gazę. Następnie na taką gazę przykładana jest kolejna gaza, tym razem zawierająca zwykłą wodę lub roztwór NaCl.

Do nich przyklejana jest następnie elektroda czynna, natomiast elektroda bierna przyklejana jest również z tego typu podkładem, lecz pozbawionym substancji leczniczej, minimum 3 cm dalej.

Jeżeli wszystkie elektrody umocowane są w odpowiedni sposób, włączany jest prąd. Jego natężenie zwiększane jest do momentu zgłoszenia przez pacjenta uczucia „mrowienia” w miejscu umiejscowienia elektrod. W trakcie trwania samego zabiegu pacjent nie może gwałtownie poruszać się ani tez dotykać przyklejonych elektrod.

Czytaj również: Fizjoterapia uroginekologiczna - kiedy warto z niej skorzystać?

Nadmierna potliwość. Dlaczego dziecko poci się bardziej niż inni?

Wskazania do jonoforezy

Jonoforeza wykorzystywana jest najczęściej w przypadku wszelkiego rodzaju dolegliwości bólowych stawów oraz zmian zwyrodnieniowych. Zalecana jest również osobom z różnymi polineuropatiami, np. w przebiegu choroby cukrzycowej, czy też dokuczliwymi nerwobólami.

Zabiegi jonoforezy to jednak nie tylko dolegliwości związane z układem kostno-stawowym. Wykorzystywana jest ona bowiem także w kuracji trądziku różowatego oraz usuwaniu znamion barwnikowych. Można stosować ją również w celu zamykania naczynek krwionośnych oraz przy usuwaniu blizn.

Kiedy nie powinno się stosować jonoforezy?

Choć jonoforeza to zabieg bardzo bezpieczny, istnieją okoliczności, przy których jej wykonanie nie powinno mieć miejsca. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania jonoforezy jest ciąża oraz karmienie piersią. Zabieg ten powinien zostać przełożony również w przypadku wystąpienia gorączki oraz innych objawów ostrej infekcji.

Jonoforezy nie można wykonać także w przypadku obecności na skórze zmian ropnych w miejscu gdzie miałby być przyklejone elektrody.

Grupą pacjentów w przypadku której zabiegi jonoforezy są przeciwwskazane są także osoby po leczeniu onkologicznym lub będące w trakcie jego trwania. Przeciwwskazane jest również wykonywanie tego typu zabiegów w momencie, kiedy pacjent ma stwierdzone uczulenie na jakikolwiek składnik podawanego w ten sposób leku.

Inne stany chorobowe, w przypadku których jonoforeza nie powinna być wykonywana to m.in. miażdżyca naczyń wieńcowych, zakrzepica żył głębokich, wszczepiony rozrusznik serca, choroba psychiczna, obecność endoprotezy lub innego metalu w ciele, a także zaburzenia krzepnięcia.

Możliwe powikłania po jonoforezie

Powikłania związane z jonoforezą zdarzają się stosunkowo rzadko, jednak mogą pojawić się w każdym przypadku. Najczęstszym powikłaniem jest zaczerwienienie oraz pieczenie skóry w miejscu przyłożenia elektrod. W niektórych przypadkach dodatkowo u chorego może pojawić się świąd oraz miejscowa wysypka.

Oznacza to, że do zabiegu wykorzystano prąd o zbyt wysokim natężeniu lub że pacjent uczulony jest na podawany miejscowo lek lub prąd galwaniczny. W obydwu przypadkach zalecane jest, aby po wystąpieniu miejscowych powikłań zrezygnować z dalszego stosowania zabiegów jonoforezy.

Czytaj również: Blizny po ospie - jak pozbyć się blizn po ospie wietrznej?

Choroby przewlekłe - czym są i jakie dolegliwości do nich zaliczamy?

Jonoforeza w warunkach domowych

Na rynku w Polsce coraz powszechniej dostępne są urządzenia, dzięki którym przeprowadzenie zabiegu jonoforezy jest możliwe również w domu. Należy jednak pamiętać, że stosowane w nich natężenia przepływającego prądu są znacznie niższe niż ma to miejsce w gabinetach fizjoterapeutycznych. Z tego też względu ich skuteczność jest mniejsza.

Pamiętaj jednak, aby przed zastosowaniem urządzenia do domowej jonoforezy skonsultować się z lekarzem, który stwierdzi, czy w twoim przypadku istnieją przeciwwskazania do jego zastosowania.

Maciej Toczek