Tężyczka - co to jest? Objawy i leczenie tężyczki

2020-08-24 10:56

Tężyczka związana jest z występowaniem niekontrolowanych, nieprzyjemnych skurczów różnych mięśni oraz mrowień. Przyczyny problemu bywają rozmaite – doprowadzać do niej może zarówno niedoczynność przytarczyc, jak i hiperwentylacja czy stosowanie pewnych leków. Rozpoznanie samej tężyczki nasuwać może wiele trudności – kiedy więc można myśleć o tym, że odpowiadać za nietypowe dolegliwości może właśnie tężyczka?

Tężyczka
Autor: Getty Images

W przesyłanie sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi a mięśniowymi zaangażowane są nie tylko neuroprzekaźniki, ale również i pewne pierwiastki, takie jak m.in. wapń, magnez czy potas. Wtedy, gdy u człowieka dochodzi do zaburzeń poziomów którychś z wymienionych substancji, przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe może nie funkcjonować prawidłowo. W sytuacji, gdy miejsce ma obniżenie stężenia wapnia w organizmie – problem określany jako hipokalcemia – dochodzić może do występowania szeregu nieprzyjemnych dolegliwości, które wspólnie określane są jako tężyczka.

Spis treści

  1. Tężyczka jawna i utajona
  2. Przyczyny tężyczki jawnej
  3. Przyczyny tężyczki utajonej
  4. Objawy tężyczki
  5. Rozpoznawanie tężyczki
  6. Leczenie tężyczki

Tężyczka jawna i utajona

Tężyczkę ogólnie charakteryzuje nadmierna pobudliwość nerwowo-mięśniowa – oznacza to, że sygnały pomiędzy komórkami nerwowymi a mięśniowymi przekazywane są szybciej niż zazwyczaj, przez co dochodzi do niekontrolowanych skurczów mięśniowych. Problem pojawić się może u osoby będącej w dowolnym wieku, najczęściej jednak na objawy tężyczki skarżą się młodzi dorośli.

Wyróżnia się dwa rodzaje tężyczki – tężyczkę jawną oraz utajoną. O tężyczce jawnej mówi się wtedy, gdy u pacjenta można stwierdzić wyraźny niedobór wapnia. Tężyczka utajona różni się do niej tym, że jej objawy występować mogą przy prawidłowym stężeniu wapnia w organizmie, a sprzyjać jej mogą deficyty innych pierwiastków – magnezu czy potasu.

Czytaj: Wapń w diecie dziecka: co oprócz mleka?

Przyczyny tężyczki jawnej

Warto tutaj od razu odnotować, iż sama tężyczka nie jest chorobą – jest ona objawem różnych procesów patologicznych. Tężyczka jawna pojawia się przede wszystkim w przypadku zaburzeń czynności przytarczyc. Organy te odpowiadają m.in. za wydzielanie parathormonu – substancji, która w przypadku spadku stężenia wapnia we krwi doprowadza do jego uwalniania z kości czy zwiększenia wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym. W sytuacji, gdy przytarczyce ulegną uszkodzeniu (np. wskutek usunięcia ich podczas resekcji tarczycy czy w związku z napromienianiem okolicy głowy i szyi), dochodzić może do zaburzeń gospodarki wapniowej i ostatecznie rozwijać się może wtedy tężyczka.

Istnieją jednak również i inne możliwe przyczyny tężyczki jawnej – takowymi mogą być m.in.:

  • zaburzenia wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym,
  • ostre zapalenie trzustki,
  • znaczny niedobór witaminy D,
  • wyniszczenie (wynikające np. z alkoholizmu czy chorowania na chorobę nowotworową),
  • stosowanie leków moczopędnych (których zażywanie może prowadzić do zwiększonej utraty wapnia wraz z moczem).

Przyczyny tężyczki utajonej

Tężyczka utajona, jak to wspomniano już wyżej, powiązana może być niekoniecznie z deficytem samego wapnia – jej przyczyną mogą być niedobory potasu czy magnezu. Sprzyjać jej wystąpieniu może np. hiperwentylacja, czyli znaczne przyspieszenie oddychania. Taki problem pojawiać się może w przebiegu różnych zdarzeń, dość często jednak wiąże się hiperwentylację z napadami lęku.

Czytaj: Zaburzenia lękowe u młodzieży

Objawy tężyczki

W przebiegu tężyczki pojawiać się mogą zarówno bardziej, jak i mniej charakterystyczne dolegliwości. U osób z jawną tężyczką obserwowane mogą być takie objawy, jak przede wszystkim:

  • uczucie mrowienia, początkowo pojawiające się w okolicy ust oraz opuszek palców rąk,
  • bolesne skurcze mięśniowe, które typowo występują początkowo w obrębie dłoni, a później pojawiają się i w innych regionach ciała, to znaczy w obrębie przedramion i ramion, twarzy, klatki piersiowej czy kończyn dolnych,
  • światłowstręt,
  • odbieranie zdwojonego obrazu,
  • bóle głowy,
  • kołatania serca.

Warto tutaj podkreślić, iż w przebiegu tężyczki występować mogą również i inne jeszcze, zdecydowanie bardziej niepokojące dolegliwości. W przypadku tego problemu dochodzić może do skurczu naczyń wieńcowych serca (prowadzącego do występowania np. bólu w klatce piersiowej), skurczu naczyń mózgowych (skutkującego migreną, ale i zaburzeniami świadomości czy napadami drgawkowymi), ale i do skurczu krtani oraz oskrzeli (które to mogą doprowadzić do zaburzeń oddychania). Pomiędzy zaś samymi napadami tężyczki pacjenci wspominać mogą o odczuwaniu ogólnego osłabienia czy o zaburzeniach pamięci.

Nieco inaczej bywa zaś z tężyczką utajoną – jej objawy bywają zdecydowanie mniej specyficzne, przez co często pacjenci trafiają do rozmaitych specjalistów i przez to otrzymują oni odpowiednią diagnozę z dużym nawet opóźnieniem.

Rozpoznawanie tężyczki

Ze względu na to, że objawy tężyczki nie zawsze są charakterystyczne, jej rozpoznanie sprawia czasami wiele trudu. Dość łatwo jest stwierdzić tężyczkę w trakcie jej napadu – możliwe jest wtedy bowiem zbadanie objawu Chwostka (po uderzeniu młoteczkiem neurologicznym w policzek zauważalny jest nagły skurcz mięśni mimicznych twarzy) czy objawu Trousseau (po doprowadzeniu do niedokrwienia kończyny górnej – np. z wykorzystaniem mankietu aparatu do mierzenia ciśnienia tętniczego krwi – dochodzi do przykurczu palców oraz ich przymusowego ustawienia).

W diagnostyce tężyczki wykorzystanie znajduje również i tzw. próba tężyczkowa. Polega ona na przeprowadzeniu badania elektromiograficznego, dzięki któremu możliwe jest potwierdzenie występowania u pacjenta nadmiernej pobudliwości nerwowo-mięśniowej.

Zdecydowanego podkreślenia wymaga tutaj to, że samo stwierdzenie tężyczki to nie koniec, a tak naprawdę zaledwie początek procesu diagnostycznego. Konieczne jest bowiem wtedy znalezienie przyczyny tężyczki – do jej wykrycia niezbędne mogą być zaś badania poziomów elektrolitów w organizmie czy badania hormonalne. W celu przeprowadzenia diagnostyki różnicowej – szczególnie, gdy u chorego występują np. objawy zaburzeń rytmu serca czy napady drgawkowe – przeprowadzane mogą być także badania elektrokardiograficzne (EKG) czy elektroencefalograficzne (EEG).

Leczenie tężyczki

To, jak będzie przebiegało leczenie tężyczki, jest bezpośrednio powiązane z przyczyną jej wystąpienia – to właśnie dlatego u chorych, u których pojawi się ten problem, aż tak istotne jest przeprowadzenie dokładnej diagnostyki. Ogólnie cel terapeutyczny jest jednak jeden – doprowadzenie do prawidłowego poziomu wapnia w organizmie i zapobieganie jego niekontrolowanemu obniżaniu się.

W sytuacji, gdy u chorego zostanie stwierdzona niedoczynność przytarczyc, zazwyczaj konieczna jest długoterminowa suplementacja wapnia oraz witaminy D. Czasami zdarza się, że napady tężyczki powiązane są z samym tylko niedoborem witaminy D – w takiej sytuacji niezbędne jest suplementowanie tej substancji. Zdarza się, jak już wspominano kilkukrotnie, że tężyczka wynika z niedoboru potasu czy magnezu – w leczeniu problemu konieczne może być wtedy suplementowanie również i tych pierwiastków.

Warto tutaj jeszcze wspomnieć o tym, że leczenie tężyczki utajonej nie musi opierać się na stosowaniu jakichkolwiek suplementów. Problem pojawiać się może w związku z napadami lęku, w związku z czym pacjentom, u których tężyczka ma takie właśnie podłoże, zalecone może zostać przede wszystkim skorzystanie ze wsparcia psychologicznego.

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza