Przerwa w pracy na karmienie piersią - kiedy przysługuje?

Spis treści

1. Ile jest przewidzianych przerw w pracy na karmienie?
2. Kiedy można korzystać z przerw na karmienie?
3. Co jest podstawą do udzielenia przerwy na karmienie?
4. Co zrobić, gdy pracodawca oczekuje zaświadczenia o karmieniu piersią?
5. Czy pracodawca może odmówić przerwy na karmienie?
6. Jak długo możesz korzystać z przerwy na karmienie piersią?
7. Jakie dodatkowe udogodnienia przysługują matkom karmiącym?
8. Czy kobieta karmiąca piersią może pracować w godzinach nadliczbowych?

Mama karmiąca dziecko piersią po powrocie do pracy ma specjalne uprawnienia. Warto je znać i wiedzieć, jak je wyegzekwować.

Z artykułu dowiesz się:

1. Ile jest przewidzianych przerw w pracy na karmienie?
2. Kiedy można korzystać z przerw na karmienie?
3. Co jest podstawą do udzielenia przerwy na karmienie?
4. Co zrobić, gdy pracodawca oczekuje zaświadczenia o karmieniu piersią?
5. Czy pracodawca może odmówić przerwy na karmienie?
6. Jak długo możesz korzystać z przerwy na karmienie piersią?
7. Jakie dodatkowe udogodnienia przysługują matkom karmiącym?
8. Czy kobieta karmiąca piersią może pracować w godzinach nadliczbowych?

Ile jest przewidzianych przerw w pracy na karmienie?

Ustawodawca przewidział dla takiej pracownicy przerwy w godzinach pracy, o czym mówi artykuł 187 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownica karmiąca dziecko piersią ma z tego tytułu prawo do przerw w pracy wliczanych do czasu pracy.

Liczba przerw zależy od wymiaru etatu, a długość przerw – od liczby karmionych dzieci. Przerwa na karmienie piersią przysługuje mamie, która pracuje w wymiarze co najmniej pół etatu, czyli przez minimum cztery godziny dziennie. Przy 4–6 godzinach pracy przysługuje jedna przerwa, a gdy mama pracuje więcej niż 6 godzin dziennie – przysługują jej dwie takie przerwy.

W przypadku pracownicy karmiącej jedno dziecko jedna przerwa trwa 30 minut, a pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do przerw 45-minutowych.

Kiedy można korzystać z przerw na karmienie?

Z przerw na karmienie piersią można korzystać nie tylko w środku dnia. Określenie „przerwa” sugerowałoby, że musi to być czas wykorzystany w środku dnia roboczego. Ale okazuje się, że niekoniecznie: przerwę można wykorzystać zarówno w środku dnia, jak i na końcu lub na początku dniówki – i to sama zainteresowana o tym decyduje.

Jeśli młoda mama pracuje niedaleko domu i zdąży przez godzinę dojść tam, nakarmić dziecko i wrócić do firmy, to jak najbardziej może tak robić. Jeśli nie mieszka blisko, to może w czasie takiej przerwy odciągać pokarm z piersi – o ile w miejscu pracy ma do tego odpowiednie warunki, czyli pomieszczenie zapewniające poczucie intymności oraz możliwość przechowywania pokarmu w lodówce.

Można też wykorzystać przerwę czy przerwy inaczej, czyli wychodząc wcześniej z pracy lub przychodząc do niej później – dokładnie o tyle czasu, ile trwa przerwa czy przerwy. A więc jeśli mama karmi piersią jedno dziecko i pracuje na cały etat, to zamiast ośmiu godzin dziennie może spędzać w pracy tylko siedem, dwie 30-minutowe przerwy, łącząc w jedną 60-minutową i wychodząc o godzinę wcześniej.

Jeśli karmi bliźniaki – i pracuje na cały etat – to może wychodzić z pracy 1,5 godziny wcześniej niż pozostali pracownicy.

Co jest podstawą do udzielenia przerwy na karmienie?

W przytoczonym na początku paragrafie nie ma mowy o tym, by pracownica musiała okazać pracodawcy zaświadczenie od lekarza, że karmi piersią – to oznacza, że pracodawca nie ma prawa domagać się takiego dokumentu. Do udzielenia przerwy na karmienie wystarczy pismo napisane samodzielnie przez pracownicę, w którym występuje ona z taką prośbą i oświadcza, że karmi piersią dziecko urodzone tego i tego dnia (warto podać datę urodzenia).

O ile jednak nie ma zwykle problemu z wyegzekwowaniem przerw matka, której dziecko ma kilka miesięcy czy rok, to niestety w przypadku starszych maluchów często pojawiają się problemy. Niektórzy pracodawcy podejrzewają, że np. dwulatek nie jest już karmiony piersią – bo nie musi – a pracownica wykorzystuje ten przepis, by po prostu krócej pracować.

Co zrobić, gdy pracodawca oczekuje zaświadczenia o karmieniu piersią?

Zdarza się, że pracodawca żąda od pracownicy zaświadczenia od lekarza, że naturalne karmienie jest rzeczywiście kontynuowane. Warto więc pamiętać, że takie żądania są bezprawne – przepisy w żaden sposób nie obligują pracownicy do udowodnienia faktu karmienia piersią. Pracodawca nie ma więc podstaw prawnych do żądania przedstawienia zaświadczenia lekarskiego, a lekarze nie mają obowiązku takich zaświadczeń wystawiać.

Jeśli pracodawca zażąda przyniesienia zaświadczenia od lekarza, należy go poinformować, że nie ma do tego podstaw prawnych. Warto wtedy wydrukować (np. z internetu) brzmienie przepisów na ten temat. Gdyby pracodawca użył argumentu, że taki wymóg występuje w regulaminie wewnętrznym firmy, należy mu przy przypomnieć, że zgodnie z art. 9 par. 2 Kodeksu pracy postanowienia porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być dla pracowników mniej korzystne niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.

Czy pracodawca może odmówić przerwy na karmienie?

Pracodawca nie ma prawa odmowy udzielenia przerw na karmienie zgodnie z wnioskiem pracownicy – nawet jeśli nie podoba mu się pomysł zastąpienia przerw w środku dnia wcześniejszym wyjściem z pracy. Odmowa w takim przypadku będzie stanowiła wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy) zagrożone karą grzywny.

W każdej takiej sytuacji, gdy pracodawca łamie uprawnienia pracownicze, można złożyć na niego skargę do właściwego (ze względu na adres pracodawcy) Okręgowego Inspektoratu Pracy – adresy oddziałów OIP znajdują się na stronie www.pip.gov.pl.

Jednak namawiamy, aby zawsze próbować najpierw załatwić sprawę polubownie. Trzeba rozmawiać ze swoim bezpośrednim przełożonym lub pracownikiem działu kadr, podkreślając, jak bardzo zależy ci na pracy, ale też i to, że znasz swoje uprawnienia i chcesz z nich po prostu skorzystać.

Gdy pokażesz, że masz wiedzę o tym, co ci przysługuje i gdzie możesz się zwrócić o pomoc w razie potrzeby, być może pracodawca odstąpi od swoich żądań.

Jak długo możesz korzystać z przerwy na karmienie piersią?

Co więcej wspomniany na początku przepis (art. 187 Kodeksu pracy) nie wprowadza żadnych ograniczeń czasowych dotyczących korzystania przez pracownicę z przerw na karmienie ani nie uzależnia tego uprawnienia od wieku dziecka. To oznacza, że pracodawca nie ma prawa sugerować, że w przypadku dziecka np. 2,5-letniego przerwa na karmienie już nie przysługuje – to nie jest uprawnienie pracodawcy!

Fakt, że większość matek kończy karmienie piersią przed upływem roku, nie oznacza, że z długim karmieniem jest coś nie tak. Każda matka ma prawo karmić w sposób naturalny tak długo, jak chce i uważa to za stosowne – i wspiera ją w tym stanowisko Światowej Organizacji Zdrowia, zgodnie z którym karmienie piersią jest cennym uzupełnieniem stałego pożywienia „do końca drugiego roku życia lub dłużej”.

Tak więc jeśli pracująca mama faktycznie tak długo karmi, to nie powinna być z tego powodu na cenzurowanym. Choć oczywiście nie pochwalamy sytuacji, gdy karmienie się już skończyło, a przerwy w pracy są nadal wykorzystywane – taka postawa jest nieuczciwa i fakt posiadania małych dzieci tego nie usprawiedliwia.