- Badanie z Penn State University ujawnia, jak jedna zmiana w myśleniu zwiększa szansę na rozwiązanie problemu o ponad 60%
- Poczucie braku kontroli ma bezpośredni wpływ na biologię twojego mózgu i poziom hormonu stresu
- Analiza międzynarodowych badań wyjaśnia, dlaczego przewlekły stres blokuje zdolność logicznego myślenia
- Odzyskanie poczucia wpływu jest kluczem do przerwania błędnego koła przytłoczenia i bezradności
- Eksperci z Harvard Medical School wskazują, jak prosta praktyka może obniżyć poziom kortyzolu nawet o 25%
Jak prosta zmiana w myśleniu zwiększa szansę na rozwiązanie problemu o ponad 60%?
Codzienne wyzwania, od domowych nieporozumień po nawarstwiające się obowiązki w pracy, potrafią przytłoczyć każdego rodzica. Okazuje się jednak, że klucz do lepszego radzenia sobie z napięciem nie zawsze leży w unikaniu problemów, ale w zmianie naszego nastawienia. Ciekawe światło na tę sprawę rzuca badanie naukowców z Penn State University, opublikowane na łamach czasopisma „Communications Psychology”. Pokazuje ono, że nawet niewielkie zwiększenie poczucia kontroli nad stresującą sytuacją może całkowicie odmienić naszą zdolność do jej rozwiązania.
Analiza, która opierała się na danych z wieloletniego projektu National Study of Daily Experiences (MIDUS), objęła ponad 1700 dorosłych. Przez osiem dni z rzędu opisywali oni swoje codzienne stresory (czyli po prostu sytuacje wywołujące napięcie) i oceniali, jak duży wpływ na nie mają. Wyniki okazały się bardzo obiecujące.
W dniach, w których uczestnicy czuli, że mają większą kontrolę niż zazwyczaj, byli aż o 61% bardziej skłonni do rozwiązania problemu jeszcze tego samego dnia. Co więcej, gdy badanie powtórzono po dziesięciu latach, ten sam wzrost poczucia kontroli sprawiał, że prawdopodobieństwo poradzenia sobie z trudnością rosło aż o 65%.
To cenna wskazówka, że z wiekiem i doświadczeniem możemy nauczyć się jeszcze skuteczniej korzystać z tego wewnętrznego zasobu.
Co chroniczny stres robi z twoim ciałem i mózgiem? Skutki, o których warto wiedzieć
Poczucie kontroli to nie tylko subiektywne wrażenie, ma ono bowiem realny wpływ na biologię naszego organizmu. Potwierdzają to badania nad osią podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), czyli głównym systemem alarmowym w naszym ciele, który uruchamia się w odpowiedzi na stres.
Jak czytamy w analizie opublikowanej w „Frontiers in Psychology”, osoby z wyższym poczuciem kontroli miały łagodniejszą reakcję kortyzolową (kortyzol to hormon często nazywany hormonem stresu) w trudnych sytuacjach społecznych. Kiedy czujemy, że tracimy kontrolę, nasze ciało wchodzi w stan ciągłej gotowości. Według American Psychological Association (Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego), jeśli taki stan utrzymuje się długo, może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca czy nadciśnienie.
Przewlekły stres może również osłabić nasze zdolności poznawcze. Zbiorcza analiza siedemnastu międzynarodowych badań, przeprowadzona przez Edith Cowan University, dowiodła, że silne napięcie może zaburzać działanie funkcji wykonawczych mózgu (czyli naszego wewnętrznego centrum dowodzenia, odpowiedzialnego za planowanie, rozwiązywanie problemów i panowanie nad emocjami).
Profesor Joanne Dickson, współautorka badania, zwraca uwagę, że właśnie te zakłócenia mogą tłumaczyć, dlaczego niektóre osoby słabiej reagują na terapię poznawczo-behawioralną (CBT, popularną formę psychoterapii, która pomaga zmieniać negatywne wzorce myślenia i zachowania). Mówiąc prościej, stres może blokować naszą zdolność do logicznego myślenia i działania, co niestety tylko pogłębia poczucie bezradności.
Czujesz się przytłoczona? Poznaj 4 skuteczne metody na odzyskanie kontroli nad stresem
Problem przytłoczenia stresem jest szczególnie widoczny wśród rodziców. Najnowsze dane ze Stanów Zjednoczonych pokazują, że aż 41% z nich czuje się tak zestresowanych, że nie jest w stanie normalnie funkcjonować, a 48% określa swój poziom stresu jako przytłaczający.
Na szczęście nauka podsuwa konkretne narzędzia, które mogą pomóc odzyskać poczucie sprawczości. Naukowcy z Penn State zalecają proste, ale skuteczne strategie, takie jak ustalanie priorytetów, dzielenie dużych wyzwań na mniejsze, łatwiejsze do opanowania kroki czy delegowanie zadań, jeśli tylko mamy taką możliwość.
Skuteczność takich metod potwierdzają również inne źródła. Specjaliści z Harvard Medical School wskazują, że regularna praktyka uważności (mindfulness, czyli świadomego skupiania uwagi na chwili obecnej, bez jej oceniania) może obniżyć poziom kortyzolu nawet o 25% w ciągu ośmiu tygodni. Warto też wspomnieć o badaniu, w którym program redukcji stresu oparty na uważności (MBSR, czyli specjalny kurs uczący radzenia sobie z napięciem) znacząco obniżył poziom stresu u rodziców dzieci z ADHD.
Równie ważne są podstawy, o których przypominają instytucje takie jak Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC): regularna aktywność fizyczna, która według National Institute of Mental Health (Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego) jest jednym z najskuteczniejszych sposobów na poprawę nastroju, oraz dbałość o sen.
To właśnie te proste, codzienne wybory stają się fundamentem naszej odporności psychicznej i pozwalają krok po kroku odzyskać poczucie, że to my trzymamy stery.
