Ciąża prowadzona przez położną - czy położna może zastąpić lekarza?
Położna ma prawo do prowadzenia ciąży bezpłatnie w ramach NFZ. Takie przepisy weszły w życie w Polsce w 2017 roku. Warunkiem jest to, aby ciąża była fizjologiczna, a więc niezagrożona powikłaniami. Jak wygląda prowadzenie ciąży przez położną?
Prowadzenie ciąży przez położną to w wielu krajach norma. W Anglii, Holandii czy w krajach skandynawskich osobą prowadzącą ciążę (w większości przypadków, wyłączając ciężkie patologie) jest nie ginekolog, ale właśnie położna.
Model opieki nad ciężarnymi, w którym główną rolę odgrywają położne sprawdza się w praktyce od wielu lat. Jego bezpieczeństwo i korzyści potwierdzają także badania naukowe.
Spis treści:
- Jakie korzyści daje prowadzenie ciąży u położnej?
- Czy położna zapewnia wystarczające bezpieczeństwo?
- Prowadzenie ciąży przez położną w Polsce
- Czy każda kobieta może prowadzić ciążę u położnej?
- Jak wygląda prowadzenie ciąży przez położną?
- Jak znaleźć położną prowadzącą ciążę?
Jakie korzyści daje prowadzenie ciąży u położnej?
Badania wykazały, że kobiety będące w ciąży pod opieką położnych:
- były bardziej zadowolone z opieki, którą otrzymały w ciąży,
- rzadziej rodziły przedwcześnie,
- rzadziej potrzebowały znieczulenia podczas porodu,
- rzadziej miały nacinane krocze podczas porodu i rzadziej ich poród kończył się zabiegowo (w porównaniu z kobietami w innych modelach opieki prenatalnej).
W opiece położnych nad ciężarnymi położony jest nacisk na normalność i ochronę fizjologii. Ciąża i kończący ją poród postrzegane są jako naturalne, zdrowe stany organizmu kobiety, wymagające w większości przypadków jedynie dyskretnego wsparcia.
Jednocześnie położne poświęcają swoim ciężarnym dużo czasu, zaangażowania i uważności, dzięki czemu łatwiej im dostrzec i zareagować na ewentualne symptomy rozpoczynającej się patologii.
Położna jako osoba prowadząca ciąże oferuje opiekę kompleksową, holistyczną. Oprócz kwestii czysto medycznych, takich jak interpretacja badań i rozwój ciąży, położną interesuje także twoje samopoczucie, obawy czy ciążowe dolegliwości.
Kobieta uzyskuje od położnej wsparcie emocjonalne, a także wiedzę na temat pielęgnacyjnych aspektów stanu błogosławionego (np. radzenia sobie z typowymi dolegliwościami ciążowymi, żywienia w ciąży, itd.).
Dłuższy czas trwania wizyt ciążowych sprawia, że można z nią porozmawiać na każdy nurtujący przyszłą mamę temat – porozmawiać jak z profesjonalistką, a czasem także jak kobieta z kobietą.
Decyzja o prowadzeniu ciąży u położnej może być szczególnie ważna dla kobiet, którym zależy na ciągłości opieki sprawowanej przez tę samą osobę (lub niewielki zespół osób) w czasie ciąży, porodu i po porodzie.
Położne prowadzące ciąże często oferują możliwość objęcia swojej ciężarnej opieką podczas porodu (w ramach indywidualnej opieki położniczej w szpitalu, w domu narodzin lub w porodzie domowym), a po porodzie odwiedzają świeżo upieczoną mamę i noworodka w ramach wizyt patronażowych.
Taka ciągłość opieki zwiększa poczucie bezpieczeństwa kobiety i obniża poziom jej stresu, co sprzyja zdrowemu przebiegowi ciąży, porodu i początków macierzyństwa.
Czytaj: Dobra POŁOŻNA to skarb - jaka powinna być położna?
Dolegliwości ciążowe: ból głowy i podbrzusza w pierwszym trymestrze ciąży
Czy położna zapewnia wystarczające bezpieczeństwo?
Naukowcy z King’s College w Londynie, Uniwersytetu Sheffield Hallam, Uniwersytetu Warwick i National University of Ireland Galway przeanalizowali 15 badań porównujących różne modele opieki nad kobietami ciężarnymi: modele, w których ciążę prowadzą przede wszystkim położne oraz inne, w których ciążę prowadzone są głównie przez lekarzy ginekologów, lekarzy rodzinnych lub zespoły różnych specjalistów. Jakie były wyniki tej analizy?
Otóż opieka położnych nad kobietami ciężarnymi ma wiele korzyści, a poziomem bezpieczeństwa nie różni się od opieki sprawowanej przez lekarzy ginekologów czy lekarzy rodzinnych. Dlatego też opieka położnych nad ciężarnymi i kontynuacja tej opieki w czasie porodu i połogu jest rekomendowana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).
Czytaj: POŁOŻNA: najważniejsza osoba dla ciężarnej
Prowadzenie ciąży przez położną w Polsce
W Polsce ciąże prowadzone przez położne stanowią wciąż mały odsetek wszystkich ciąż (choć liczba ta sukcesywnie się zwiększa). Dlaczego tak jest?
Polska jest krajem w którym przez lata ukształtował się lekarski model opieki położniczej. Kobiety są przyzwyczajone do opieki ginekologa podczas ciąży i często nawet nie mają świadomości, że w przypadku ciąży fizjologicznej położna jest równorzędną specjalistką, która może zapewnić ciężarnej wysokiej jakości holistyczną opiekę położniczą.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, a także zgodnie Ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, położna może samodzielnie sprawować opiekę nad kobietą w ciąży fizjologicznej, tj. w ciąży przebiegającej w sposób prawidłowy.
Polskie położne, podobnie jak ich koleżanki z Anglii, Szwecji czy Holandii, są w pełni przygotowane do tego, by obejmować opieką kobiety ciężarne.
Ciążę u położnej można prowadzić na zasadach komercyjnych (gabinet prywatny) lub w ramach NFZ (jeśli wybrana położna posiada kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia na prowadzenie ciąży - jest to możliwe od stycznia 2017 r.).
Czytaj: Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ: bezpłatne badania dla przyszłych mam
Czy każda kobieta może prowadzić ciążę u położnej?
Zgodnie z literą polskiego prawa, położna może prowadzić ciążę fizjologiczną, czyli zdrowo przebiegającą ciążę u zdrowej kobiety. Jeśli w którymś momencie trwania ciąży pojawią się znamiona patologii, położna przekazuje swoją pacjentkę pod opiekę specjalisty do spraw patologii ciąży – lekarza ginekologa-położnika.
Jak wygląda prowadzenie ciąży przez położną?
Prowadzenie ciąży przez położną nie różni się zasadniczo od opieki sprawowanej przez lekarza ginekologa. Wizyty u położnej odbywają się początkowo co miesiąc, a w ostatnich tygodniach ciąży co 2 tygodnie.
Przyszła mama otrzymuje od położnej wszystkie świadczenia związane z monitorowaniem zdrowia swojego i dziecka. Tak samo jak ginekolog, położna może rozpoznać ciążę, założyć kartę ciąży, kierować na badania diagnostyczne (badania krwi, moczu) i pobierać materiał do badań (np. posiew z pochwy), przeprowadzać badania fizykalne oraz KTG.
W zakresie jej kompetencji leży także analiza badań laboratoryjnych oraz przygotowanie z ciężarną planu porodu. Niektóre położne dysponują także sprzętem, umiejętnościami i uprawnieniami do wykonywania USG.
Położne prowadzące ciąże współpracują z lekarzami ginekologami. Ciężarna prowadzona przez położną, jest trzykrotnie w czasie trwania ciąży (1 x w każdym trymestrze) kierowana na konsultację do lekarza ginekologa-położnika. Zwykle konsultacje te połączone są z zalecanymi w ciąży trzema badaniami USG.
Czytaj: Opieka położnicza w ciąży: co zapewnia NFZ kobietom w ciąży?
Jak rozpoznać ciążę? Objawy ciąży w pierwszych tygodniach
Jak znaleźć położną prowadzącą ciążę?
Chcąc znaleźć położną do prowadzenia ciąży można posłużyć się pocztą pantoflową (również współczesną pocztą pantoflową w mediach społecznościowych). Można też skontaktować się ze Stowarzyszeniem Dobrze Urodzeni, które zrzesza niezależne położne (część z nich prowadzi fizjologiczne ciąże).
W dużych polskich miastach (np. Warszawa, Wrocław, Szczecin) nie ma większego problemu, aby znaleźć położne oferujące prowadzenie fizjologicznej ciąży – zarówno prywatnie jak i na NFZ. W wielu mniejszych miejscowościach jest to jednak problem.
Jeśli w Twojej okolicy nie ma jeszcze położnej, która prowadzi ciążę fizjologiczną, warto wykazać się aktywnością i rozmawiać na ten temat z położnymi prowadzącymi indywidualne praktyki położnicze. Zmiany często zaczynają się od oddolnych inicjatyw kobiet.
Czytaj: Czytaj: Szpital do porodu. Jak wybrać szpital położniczy?
„Współpraca z położną w drugiej ciąży to był strzał w dziesiątkę. Położna wniosła do opieki holistyczne podejście, oparte na zapobieganiu pewnym problemom łagodnymi, naturalnymi środkami (zapalenia dróg moczowych na przykład - uniknęłam ich pijąc wodę z cytryną codziennie rano).
Moja położna miała dla mnie czas, każda wizyta trwała około godziny, zawsze mogłyśmy porozmawiać nie tylko o tym, jak się czuję, jakie badania mam do zrobienia, ale także o tym, co przeczytałam ostatnio, jak się przygotowuję do porodu.
Bardzo się cieszę, że miałam na każdej wizycie mierzone ciśnienie, osłuchiwane tętno, badanie palpacyjne brzucha, a nie miałam za to badań wewnętrznych, które niczego nie wnoszą tak naprawdę, a mogą powodować nieprzyjemne skurcze macicy.
Moja położna była także w zespole przyjmującym poród w domu i to ona odwiedzała nas w połogu. Doświadczyłam więc tej zalecanej ciągłości opieki położnej i wszystkim polecam.” Anna, Wrocław
„Obie ciąże prowadziłam u położnej i pod jej opieką odbywały się moje porody. Oba siłami natury. Najwspanialsza decyzja, nie zmieniłbym jej. Czułam się zaopiekowana pod każdym względem. Wizyty trwały jakieś pół godziny i były pytania o wszystko, od tego jak się czuje, o mój stan psychiczny, przez omawianie diety, a potem dopiero badania i słuchanie maluszka.
Nie zawsze mnie położna badała wewnętrznie, bo nie było takiej potrzeby! Czułam się bezpieczna i miałam pełne zaufanie. A najlepsza była ta ciągłość opieki, że osoba, z którą budowałam więź w czasie ciąży, potem była przy moim porodzie.” Małgorzata, Warszawa
