Zabawy tematyczne – dlaczego zabawa sklep czy w dom jest ważna dla rozwoju dziecka?

Zabawa jest bardzo ważną aktywnością w rozwoju dziecka. Podejmując różne formy zabawy, dziecko dostarcza sobie przyjemności płynących z ich wykonania, a tym samym udoskonala umiejętności motoryczne, emocjonalno-społeczne oraz językowe. Tak jest w przypadku zabaw tematycznych, czyli zabawy w dom, lekarza czy sklep.

Zabawy tematyczne to dla dziecka intuicyjna nauka życia w społeczeństwie. Zabawa w dom, w majsterkowicza czy w sklep to ulubiona zabawa dzieci w wieku przedszkolnym.   Wynika z wnikliwej obserwacji świata dorosłych i wielkiej chęci ich naśladowania.

Zupełnie "przypadkiem" tego rodzaju aktywność uczy dzieci zachowania w społeczeństwie, relacji z innymi ludźmi czy okazywania emocji. Dlatego zabawy tematyczne są tak ważne w rozwoju każdego dziecka.

Spis treści

1. Początki zabaw tematycznych
2. Zabawy tematyczne - w co się bawią dzieci?
3. Zabawy tematyczne – wspieranie umiejętności
4. Zabawy tematyczne - ważne dla rozwoju dziecka

Początki zabaw tematycznych

Początki rozwoju zabawy zaobserwować można już u 4-miesięcznego dziecka. Wykonując serię stereotypowych ruchów palcami, a jednocześnie wokalizując, maluszek przygotowuje się do nabywania kolejnych etapów rozwoju zabawy. Dziecko bawi się własnym ciałem – ruchem rąk i palców, które dostarczają mu przyjemności.

W okresie niemowlęcym bardzo ważną umiejętnością jest chwytanie i potrząsanie grzechotki, następnie przekładanie jej z ręki do ręki. Dziecko chwytając i manipulując przedmiotami ćwiczy koordynację ruchową i wzrokowo-ruchową.

Wraz z rozwojem chwytu bada dłońmi cechy przedmiotów – dostarcza wrażeń wzrokowych, słuchowych i dotykowych. Rozwój motoryczny umożliwia eksplorację otoczenia, poszerza pole obserwacji. Dzieci zaczynają naśladować dorosłych - sekwencje ruchów, wykonywane czynności.

Około 12 miesiąca życia wykorzystują przedmioty do różnych działań. W okresie poniemowlęcym pojawiają się zabawy konstrukcyjne, które oprócz udoskonalania umiejętności manualnych, rozwijają wyobraźnię i koncentrację.

Dzieci tworzą budowle z klocków – od małych wież po coraz bardziej złożone konstrukcje. Nowe zabawki umożliwiają odkrywanie nowych działań, jednak bardzo ważnym elementem w rozwoju zabawy jest interakcja z dorosłym.

Dzieci uczą się nowych umiejętności przez naśladowanie. To, w co będą się bawiły, uzależnione jest od środowiska w którym się rozwijają. Ważna jest zatem prawidłowa stymulacja otoczenia, włączanie dziecka w czynności dnia codziennego oraz towarzyszenie mu podczas zabawy.

Warto także wspomnieć, że rozwój zabawy jest ściśle powiązany z rozwojem mowy – dorośli powinni dostarczać dziecku jak najwięcej wzorców językowych podczas wspólnych aktywności.

Czytaj: Zabawa - czym dla dziecka jest zabawa i jak wpływa na rozwój najmłodszych?

Zabawy ruchowe dla dzieci. Propozycje zabaw stymulujących rozwój dziecka

Zabawy tematyczne - w co się bawią dzieci?

W 3 roku życia (około 30 miesiąca) zaczynają pojawiać się zabawy tematyczne. Są one oczywiście ściśle uzależnione od rozwoju językowego i doświadczeń dziecka.

Dzieci w zabawach tematycznych przyjmują różne role i imitują wykonywanie związanych z nimi czynności np. gotowanie, zabawa w rodzinę, zabawa w sklep, przedszkole, zabawy w bohaterów z bajek.

W zależności od wieku dziecka zabawy różnią się tematyką, złożonością oraz czasem trwania. Obserwują dorosłych, najbliższe otoczenie, a następnie naśladują zdobyte doświadczenia w zabawie. Im bogatsze słownictwo, możliwości językowe i komunikacyjne dziecka, tym bardziej złożona zabawa tematyczna.

Dzieci używając słów, opowiadają o tym co robią lub przypisują role przedmiotom nie związanym z daną kategorią np. klocki to ciastka, talerz to kierownica samochodu. Prowadzą monologi, dialogi z dorosłymi i rówieśnikami.

Zabawy tematyczne – wspieranie umiejętności

Kiedy dziecko rozpoczyna swoją przygodę z zabawami tematycznymi, należy wspierać jego rozwój w tym obszarze. Oprócz rekwizytów w jakie warto zaopatrzyć kącik zabaw dziecka, ważna jest obecność osoby dorosłej, by nawiązywać kontakt i kreować sytuację społeczną.

I tak na przykład do zabawy w gotowanie potrzebne będą talerzyki, garnki i łyżki. Istotne jest to, by dziecko mogło czuć potrzebę sprawczości z wykonywanej czynności - ugotowało pyszną zupę dla mamy, taty czy misia.

Bawiąc się z dzieckiem nazywajcie wykonywane przez niego działania („gotujesz zupę”, „rozkładasz talerze”, „robisz herbatę”), używane przedmioty, zadawajcie pytania by inicjować dialog.

Dzieci często wykorzystują inne przedmioty, które symbolizują w zabawie rekwizyt – np. kredka będzie łyżką, klocki posiłkiem. Wyobraźnia dziecka rozwija się wraz z rozwojem zabawy i nabywaniem nowych doświadczeń z rówieśnikami i daje mu możliwości podejmowania różnych działań, czasem z wykorzystaniem jedynie klocków.

Warto wzmacniać każdą aktywność dziecka pochwałami - dajemy mu motywację i poczucie wartości. Bardzo korzystne dla rozwoju zabawy jest włączanie dziecka w codzienne czynności domowe - sprzątanie, gotowanie, a podczas spacerów lub wyjść zwracanie uwagi na osoby, miejsca i sytuacje (np. kasjerka w sklepie, plac budowy).

Należy pamiętać, że dziecko zdobyte wcześnie doświadczenia i umiejętności zabawy będzie rozwijało dalej wśród rówieśników w przedszkolu, szkole, placu zabaw. Wśród kolegów i koleżanek poprzez zabawy tematyczne będzie rozwijało bardzo ważną umiejętność - współdziałania w grupie społecznej.

Czytaj: Społeczny rozwój dziecka – CO POTRAFI ROCZNE DZIECKO?

Zabawy tematyczne - ważne dla rozwoju dziecka

Zabawy tematyczne są bardzo ważne dla rozwoju różnych umiejętności - umożliwiają dziecku uczenie się ról społecznych, wpływają na sferę emocjonalną, wzbogacają słownik dziecka oraz umiejętności komunikacyjne, rozwijają wyobraźnię oraz wdrażają do dostosowywania się regułom obowiązującym w grupie społecznej.

Podczas dobrej zabawy dzieci rozwijają się wielopłaszczyznowo, wyzwalają różne formy aktywności - fizyczną, poznawczą, społeczną i emocjonalną.

Agnieszka Jaszczuk

Neurologopeda, pedagog specjalny, terapeuta wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, terapeuta Integracji Senosorycznej. Posiada kilkuletnie doświadczenie w pracy z dziećmi, także z wyzwaniami rozwojowymi. Ukończyła wiele kursów i szkoleń, które umożliwiają jej całościowo spojrzeć na rozwój dziecka.

Agnieszka Jaszczuk, neurologopeda, terapeuta integracji sensorycznej, pedagog specjalny