Wsparcie psychologiczne dla dziecka z atopowym zapaleniem skóry

2020-09-08 9:26

Atopowe Zapalenie Skóry to choroba przewlekła, nie tylko dermatologiczna, ale i wpływająca na psychikę dziecka. Potrafi być uciążliwa i wywrócić życie do góry nogami. Dlatego dziecko z AZS potrzebuje niekiedy wsparcia psychologicznego. Spytaliśmy specjalistę, jak wspierać dziecko z AZS.

Wsparcie psychologiczne dla dziecka z atopowym zapaleniem skóry
Autor: Getty images

Atopowe zapalenie skóry to zapalna alergiczna choroba skóry związana z uczuleniem na substancje znajdujące się w środowisku. Rozpoczyna się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie i ma długotrwały przebieg z tendencją do nawrotów, nawet po dłuższym czasie. Dlatego wpływa na rozwój dziecka i jego psychikę.

Charakterystycznym objawem AZS jest uporczywy świąd skóry, wywołujący rozdrażnienie, problemy ze spaniem i koncentracją, a także agresję i poczucie osamotnienia. Z tego powodu dzieci z AZS wymagają niekiedy wsparcia psychologicznego. Dobry specjalista pomoże dziecku oswoić chorobę i nauczyć się z nią żyć.

Spis treści

  1. Atopowe zapalenie skóry to przyczyna i skutek stresu
  2. Nadmierna troska o dziecko z AZS
  3. Pozwól pomóc sobie i dziecku z AZS
  4. Pokaż malcowi, że z AZS da się żyć
  5. Pomóż dziecku zrozumieć jego chorobę
  6. Relacje dziecka z AZS z rówieśnikami

Atopowe zapalenie skóry to przyczyna i skutek stresu

Atopowe zapalenie skóry jest kapryśne. Uderza, potem na pewien czas przycicha, by ponownie uprzykrzać życie. Chociaż trudno przewidzieć, kiedy AZS zaatakuje, to wiadomo na pewno, że jednym z największych winowajców jest stres. A pojawia się wtedy, kiedy najbliżsi małego atopika sami nie radzą sobie z problemem.

Jak zatem pomóc dziecku? Jak zauważa psycholog, dr Jagoda Różycka, w każdym okresie życia stres u dzieci przejawia się w innych zachowaniach.

- W pierwszym roku życia niemowlę jest szczególnie wrażliwe na zdarzenia nowe, na które nie jest przygotowane. Reaguje wtedy uogólnionym napięciem całego ciała - wyjaśnia dr Różycka. - Do końca drugiego roku życia dziecko rozróżnia dobro i zło, a do końca trzeciego nabiera świadomości siebie jako osoby mającej wpływ na otoczenie.

Przez to staje się podatne na stres, który wynika z niespełnienia określonych oczekiwań. Do końca 4 roku życia stres może zamienić się w poczucie winy z powodu jego odczuwania, tak samo jak z powodu braku satysfakcjonujących osiągnięć.

W wieku 5-6 lat dziecko porównuje swoje umiejętności z wartościami i kompetencjami obecnymi w jego środowisku. Reakcje innych stają się wyznacznikiem oceny samego siebie, jednocześnie mogąc stać się także źródłem stresu - dodaje ekspertka.

Nadmierna troska o dziecko z AZS

Stres związany z wieloma ograniczeniami częściej i intensywniej odbija się na stanie zdrowia niż drobne odstępstwa. Lepiej jest więc pozwolić od czasu do czasu na małe lody, niż codziennie powtarzać: „Nie wolno”.

Bądź czujna, bo jeśli podporządkujesz życie chorobie, będzie ono dalekie od normalności, której dziecko potrzebuje. Ono nie chce być wyjątkowe z powodu zmian na skórze, ale dlatego, że pięknie rysuje czy szybko biega.

Jeśli w domu wybuchają konflikty, bo tata wykąpał dziecko w wodzie bez emolientów, a babcia dała kanapkę z jajkiem, które uczula, to dziecko czuje się nie tylko gorsze, ale też winne, myśląc, że to ono i jego problem są przyczyną domowych kłótni.

Pozwól pomóc sobie i dziecku z AZS

Bardzo często mama staje się rodzinnym ekspertem w dziedzinie AZS i wydaje polecenia, jak postępować. Listy zaleceń są coraz dłuższe i bardziej szczegółowe. Zajmujesz się niemal wyłącznie chorobą. W oczach dziecka przestajesz być mamą, a stajesz się lekarzem.

Spróbuj „dzielić się” dziecięcą atopią z innymi. Na zmianę smarujcie dziecko i chodźcie z nim do lekarza. Świadomość, że nie jesteś sama, da ci energię i poczucie, że dziecko może liczyć na wiele osób.

Dobrym rozwiązaniem jest również przekazanie dziecku części odpowiedzialności za chorobę, oczywiście w zakresie dostosowanym do jego wieku – pamiętanie o lekach i systematycznej pielęgnacji skóry, a także dbaniu o dietę – dzięki temu zyska ono częściowe poczucie kontroli, nad tym, co się z nim dzieje.

Pokaż malcowi, że z AZS da się żyć

Jeśli koledzy ze szkoły uprawiają jakiś sport czy mają hobby, poszukajcie dyscypliny, która nie będzie kolidowała z chorobą. Ale najpierw upewnij się, czy nie odmawiasz dziecku chodzenia na jakieś zajęcia tak na wszelki wypadek.

Zrezygnuj z gotowania oddzielnych potraw tylko dla niego. To czasochłonne, a dziecku może być przykro, gdy rodzice i rodzeństwo jedzą co innego: nic się nie stanie, jeśli czasami wszyscy zjedzą naleśniki na mleku sojowym.

Czytaj: Jakie są objawy AZS? Czy wysypka i krostki to objaw atopowego zapalenia skóry?

Pielęgnacja skóry atopowej niemowlaka: 12 zasad pielęgnacji skóry z AZS

Zdaniem eksperta
Jagoda Różycka
dr Jagoda Różycka, Psycholog, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 7 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Górnośląskie Centrum Medyczne im. Prof. Leszka Gieca

AZS określane jest jako choroba psychosomatyczna, czyli taka, w której sfera psychiczna – zachowanie, emocje, reakcje – odgrywa niezwykle ważną rolę, odpowiednio zaostrzając lub łagodząc jej objawy. Reakcje w tej chorobie są nasilane na skutek silnych emocji i stresu poprzez przyśpieszenie krążenia i rozgrzania skóry.

Prowokuje to świąd, zaczerwienienie, czasami opuchliznę. Dziecko reaguje na nie złością, rozdrażnieniem i niecierpliwością, które są potęgowane przez trudności ze snem i zmęczenie. Jak można przypuszczać, stres istotnie nasila występowanie objawów AZS.

Pomóż dziecku zrozumieć jego chorobę

Mówiąc do dziecka i przy nim o atopii, nie używaj określeń medycznych, ale języka dla niego zrozumiałego – tak, by umiało powtórzyć, co mu jest. Wyjaśnienie, na czym polega jego choroba, sprawia, że przestaje się bać i domyślać. Umie też przekazać swoją wiedzę kolegom i nie naraża się na przykre sytuacje.

Wytłumacz dziecku, że ma bardzo wrażliwą skórę, którą łatwo podrażnić i trzeba ją chronić specjalnymi kosmetykami. Ważne jest, by dziecko umiało samo odpowiadać na pytania typu: „Czy to zaraźliwe?”.

Zamiast ciągle powtarzać: „Pani doktor zabroniła jeść czekolady” (zakazy rodzą bunt), lepiej włącz dziecko do obserwowania objawów i zachęcaj do wniosków („Sam widzisz, że po batoniku rączki bardziej cię swędzą”).

Codzienne zabiegi mogą powodować uzasadniony protest. Jeśli słyszysz: „A ty i tata nie musicie”, pokaż, że ty też używasz balsamu po kąpieli. To nie kara, a codzienna troska o siebie. Codzienna pielęgnacja skóry powinna kojarzyć się z przyjemnym rytuałem, a nawet zabawą.

Relacje dziecka z AZS z rówieśnikami

Wyjaśnij, że ludzie różnie reagują na to, czego nie znają. Zamiast zachęcać do unikania kontaktów, zaproście do domu kolegę (we dwójkę trudniej o konflikt, a łatwiej poznać się lepiej i znaleźć wspólny język). Potem przyjdzie czas na rewizytę. Można spotkać się na neutralnym gruncie – w kinie, kręgielni.

Jeśli malec nie wie, co powiedzieć, to unika dzieci, by uniknąć pytań. Albo to rówieśnicy odsuwają się od niego, bo nie wiedzą, czym grozi kontakt z wysypką i to jest zrozumiałe. Potrenujcie w domu takie sytuacje. Możesz poprosić o pomoc waszego lekarza lub psychologa.

Podkreślaj, że każde dziecko jest inne. I każde ma coś, z czego nie jest zadowolone, choć nie zawsze o tym mówi. Jeden kolega nosi okulary, inny jest najniższy w klasie. Ale też każde dziecko jest w czymś najlepsze.

Czytaj: Dieta dziecka z AZS. Co dawać do jedzenia dziecku z atopowym zapaleniem skóry?

Jak kąpać dziecko z AZS? Kąpiel niemowlęcia z wrażliwą skórą i atopowym zapaleniem skóry

Dobrze wiedzieć

AZS ma podłoże genetyczne, co ma związek z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego. Dotyczy ok. 20 proc. dzieci.

Skóra dziecka z AZS jest bardzo sucha, zaczerwieniona, pękająca i wrażliwa na czynniki zewnętrzne oraz skłonna do podrażnień – głównie w zgięciach łokci i kolan, nadgarstkach, czasem na szyi. Kontakt z czynnikami drażniącymi (niewłaściwe kosmetyki, detergenty, pot, alergeny pokarmowe) może zaostrzać zmiany.

Dziecku z AZS potrzebna jest troskliwa pielęgnacja skóry. Przydadzą się: 

  • preparaty natłuszczające i nawilżające, tzw. emolienty (emulsje do kąpieli, balsamy, kremy, lotiony, maści, przeznaczone do skóry atopowej, które dodatkowo łagodzą swędzenie i tworzą na skórze barierę ochronną

  • preparaty przeciwzapalne, zwłaszcza sterydowe (muszą być dobrane przez dermatologa) lub bezpieczniejsze tzw. inhibitory kalcyneuryny, które dodatkowo można stosować profilaktycznie na ogniska zapalne

  • leki przeciwświądowe (przeciwhistaminowe), niektóre z leków (tzw. pierwszej generacji) mają dodatkowo efekt uspokajający i ułatwiają sen

miesięcznik "Zdrowie"

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Podziel się opinią
Grupa ZPR Media sprzeciwia się głoszeniu opinii noszących znamiona mowy nienawiści przepełnionych pogardą czy agresją. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem, powiadom nas o tym, klikając zgłoś. Więcej w REGULAMINIE

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza