Potworniak – nowotwór, który może dotknąć każdego

2019-12-30 9:49

Potworniak jest nowotworem wywodzącym się z wielopotencjalnych komórek zarodkowych – oznacza to, że tworzące go komórki mogą rozwijać się w różne tkanki – od tkanki nerwowej, przez tkankę mięśniową czy tłuszczową, aż po włosy, zęby i skórę. W zależności od rodzaju, potworniak może być nowotworem złośliwym lub zmianą łagodną.

Potworniak – nowotwór, który może dotknąć każdego
Autor: Getty images

Potworniaki dzielą się na dwie grupy, a ich podział opiera się na stopniu dojrzałości tkanek budujących nowotwór. Każda z grup charakteryzuje się innymi objawami, szybkością wzrostu, a także rokowaniem i potencjalną złośliwością.

Spis treści:

  1. Potworniak dojrzały – czy jest groźny?
  2. Jakie objawy wywołuje potworniak dojrzały?
  3. Potworniak niedojrzały – objawy
  4. Jak rozpoznaje się potworniaka?
  5. Leczenie potworniaka
  6. Potworniak – jakie są rokowania?

Potworniak dojrzały – czy jest groźny?

Pierwszym rodzajem potworniaka jest potworniak dojrzały (łac. teratoma adultum). Nowotwór ten budują w pełni dojrzałe tkanki, które mogą pochodzić ze wszystkich listków zarodkowych, czyli ektodermy, endodermy i mezodermy.

W budowę tej zmiany mogą być zaangażowane wszystkie listki zarodkowe, oznacza to, że mogą w nim występować wszystkie tkanki występujące w ludzkim ciele, łącznie ze skórą, włosami czy zębami.

Potworniak dojrzały stanowi ponad 90% wszystkich potworniaków, występuje on najczęściej u kobiet w wieku rozrodczym, lokalizując się w jajniku.

Potworniaki dojrzałe mają zwykle charakter torbielowaty, tylko ok. 2% z nich są guzami litymi. Cechą szczególną potworniaka jest jego powolny wzrost oraz łagodny charakter zmiany.

Najczęściej spotykanym rodzajem potworniaka dojrzałego jest torbiel skórzasta, która powstaje wyłącznie z naskórka i jego przydatków, a więc tylko z jednego listka zarodkowego zwanego ektodermą.

Torbiel skórzasta zawiera w sobie w pełni uformowane włosy, zęby, gruczoły łojowe wydzielające łój, a także gruczoły potowe. Zmiana ta występuje najczęściej w jajniku.

Niektóre tkanki potworniaka mogą wykazywać aktywność hormonalną, prowadząc do zaburzeń gospodarki hormonalnej. Najczęstszymi hormonami wydzielanymi przez tkanki potworniaka są hormony tarczycy i serotonina.

Specyficznym rodzajem potworniaka zawierającymi tkanki aktywne hormonalne są tzw. wola jajnikowe – są to potworniaki dojrzałe o utkaniu tkanki tarczycowej, które wydzielają duże ilości hormonów tarczycy prowadząc do objawów jej nadczynności.

Czytaj: Torbiel na jajniku a zajście w ciążę. Przyczyny torbieli, objawy, sposoby leczenia

Guzy jajnika: przyczyny, objawy i leczenie guzów jajnika

Jakie objawy wywołuje potworniak dojrzały?

Objawy wywołane przez potworniaka uzależnione są od jego lokalizacji. Najbardziej uciążliwe dolegliwości wywołuje potworniak umiejscowiony w jajniku. Należą do nich:

Zupełnie niezauważone mogą pozostać potworniaki umiejscowione w okolicy jąder, ponieważ tam zwykle nie dają żadnych objawów. Rzadko kiedy pojawia się ból, czy obrzęk. W przypadku bardzo dużego guza wystąpić może uczucie ciężkości w mosznie, lub może on zostać zauważony jako niewielkie zgrubienie podczas samobadania jąder.

Czytaj: Choroby jąder, a bezpłodność u mężczyzn. Jak badać jądra?

Potworniak niedojrzały – objawy

Kolejnym rodzajem potworniaka jest potworniak niedojrzały (łac. teratoma immaturum). Podstawową różnicą między potworniakiem dojrzałym, a niedojrzałym jest to, że potworniak niedojrzały zbudowany jest z nie w pełni wykształconych tkanek wszystkich trzech listków zarodkowych.

Następną cechą charakterystyczną potworniaka niedojrzałego jest to, że w jego strukturze mogą występować komórki trofoblastu, czyli struktury, która fizjologicznie odpowiada za budowę łożyska. Komórki te wydzielają w nadmiarze gonadotropinę kosmówkową (beta hCG), co powoduje, że w przypadku wystąpienia takiego nowotworu testy ciążowe są dodatnie, pomimo braku ciąży.

Pod względem klinicznym najważniejszą cechą charakterystyczną potworniaka niedojrzałego jest to, iż jest on nowotworem złośliwym, o szybkim tempie wzrostu, dającym w krótkim czasie przerzuty odległe.

Potworniak niedojrzały dotyka najczęściej osoby młode, lokalizując się w okolicy jąder i jajników. Charakteryzuje się agresywnym wzrostem, co powoduje szybkie naciekanie okolicznych tkanek.

Rozwój objawów następuje bardzo szybko, w ciągu kilku tygodni. Objawami charakterystycznymi są nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych w przypadku kobiet, silne bóle podbrzusza i okolicy lędźwiowej, a także ból i obrzęk jąder.

Czytaj: Pozytywny test ciążowy a brak ciąży - co może zafałszować wynik testu ciążowego?

Beta hCG w ciąży. Co oznacza poziom hCG i jakie są normy hCG?

Warto wiedzieć

Potworniak jest nowotworem, który może wystąpić w każdym wieku. Jego rozpoznanie i leczenie opiera się na prostych badaniach obrazowych i zabiegu chirurgicznym, a rokowanie jest pomyślne.

Dlatego bardzo istotne jest, aby w przypadku wystąpienia niepokojących objawów takich jak powiększenie obwodu brzucha czy nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych, zgłosić się do lekarza celem wykonania diagnostyki i wdrożenia koniecznego leczenia.

Jak rozpoznaje się potworniaka?

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie objawów klinicznych i wyników badań obrazowych i laboratoryjnych. Obecność objawów takich jak ból i wzdęcie brzucha, wodobrzusze, gorączka czy nieprawidłowe krwawienia z macicy wymaga pogłębionej diagnostyki, która w przypadku potworniaka opiera się na badaniach obrazowych – USG brzucha, USG jąder lub USG przezpochowowym.

Przydatny w postawieniu diagnozy jest również rezonans magnetyczny. Istnieją również markery nowotworowe, których podwyższony poziom może świadczyć o potworniaku. Zalicza się do nich AFP (alfa-feto proteina), LDH oraz CA-125.

Markery te oznacza się we krwi, jednak nie są one charakterystyczne dla potworniaka, a ich podwyższony poziom może świadczyć o innych schorzeniach. Markery te przydatne są natomiast do monitorowania skuteczności leczenia oraz wystąpienia nawrotu.

Leczenie potworniaka

Leczenie potworniaka to przede wszystkim zabieg operacyjny polegający na wycięciu zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek. Dotyczy to zarówno potworniaka dojrzałego, jak i niedojrzałego. W przypadku potworniaka niedojrzałego stosuje się wspomagająco chemioterapię oraz radioterapię.

Potworniak – jakie są rokowania?

Rokowanie zależy od rodzaju potworniaka – w przypadku potworniaka dojrzałego rokowanie jest dobre, aż 98% przypadków kończy się całkowitym wyleczeniem po chirurgicznym usunięciu zmiany.

Potworniak niedojrzały charakteryzuje się wysoką złośliwością, dlatego tutaj rokowanie jest gorsze. Pięcioletnie przeżycie odnotowuje się u 50% pacjentów.

Istotne w przypadku potworniaka, niezależnie od jego rodzaju, są badania kontrolne po zakończeniu leczenia, ponieważ nowotwory te charakteryzują się dużą tendencją do nawrotów.

Czytaj: Wirus HPV a rak szyjki macicy. Jak uniknąć zakażenia?

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają
Podziel się opinią
Grupa ZPR Media sprzeciwia się głoszeniu opinii noszących znamiona mowy nienawiści przepełnionych pogardą czy agresją. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem, powiadom nas o tym, klikając zgłoś. Więcej w REGULAMINIE

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza