Lęki nocne u dzieci to nic niezwykłego. Każdy z nas od czasu do czasu się czegoś boi. I choć lęk to niemiłe uczucie, nie bierze się bez powodu. Pojawia się, gdy coś może nam zagrażać i ostrzega przed niebezpieczeństwem. W pewnym sensie odgrywa więc pożyteczną rolę.
Problem w tym, że dzieci boją się nie tylko tego, co dzieje się naprawdę, ale także tego, co podsuwa im fantazja. To dlatego lęki nasilają się zwykle w wieku przedszkolnym. Bo właśnie wtedy następuje gwałtowny rozkwit dziecięcej wyobraźni. Jak sobie radzić z lękami nocnymi u dzieci?
Spis treści
- Skąd się biorą leki nocne u dzieci?
- Nocne lęki u dzieci - dlaczego potwory kryją się w ciemnościach
- Jak wygląda atak lęków nocnych u dziecka?
- Nocne lęki u dzieci – jak pomóc maluchowi zasnąć
- Nocne lęki u dzieci – co robić, gdy pojawi się zły sen
- Nocne lęki u dzieci – jak przegonić powracające strachy
Skąd się biorą leki nocne u dzieci?
Zdolność do tworzenia i przywoływania wyobrażeń oraz myśli jest niezwykle ważna dla rozwoju małego człowieka. To dzięki niej dziecko staje kreatywne, uczy się empatii, ale też zaczyna myśleć krytycznie i świadomie działać.
Ale wyobraźnia ma także swoją ciemną stronę – w nocy często budzi upiory. Nagle cień na ścianie staje się dla dziecka straszną czarownicą, szafa kryje groźnego potwora, a skrzypienie podłogi zwiastuje ducha.
Chociaż te wszystkie strachy są jedynie wytworami fantazji, lęk malucha jest zupełnie realny i nie należy go lekceważyć. Przeciwnie trzeba podejść do sprawy poważnie i spróbować dziecku pomóc.
Nocne lęki u dzieci - dlaczego potwory kryją się w ciemnościach
W nocy nic nie jest takie jak w dzień. Gdy gaśnie światło, cały świat zdaje się znikać. Także rodzice, których obecność daje przecież dziecku poczucie bezpieczeństwa. W dodatku ciemności pobudzają i tak ogromną wyobraźnię malucha.
Należy również pamiętać, że wieczorem dziecko odreagowuje napięcie i przeżycia z całego dnia. Powrót po dłuższej przerwie do przedszkola, sprzeczka z kolegą, groźna scena w filmie, wizyta w ZOO, kłótnia rodziców, która dotarła do jego uszu. Wszystko to może wywoływać niepokój.
Leżąc już w łóżku dziecko, przeżywa emocjonujące sytuacje jeszcze raz i długo nie może zasnąć. Co gorsza gdy wreszcie mu się to uda, często w nocy dręczą je koszmary. To dlatego, że w czasie snu mózg nie tylko regeneruje się, ale także analizuje i porządkuje informacje, jakie dotarły do niego w ciągu dnia. Straszne sny są reakcją na stres i napięcie.
Czytaj również: O co najczęściej martwi się twoje dziecko? Jak pomóc zatroskanemu malcowi?
Zabawa - czym dla dziecka jest zabawa i jak wpływa na rozwój najmłodszych?
Co zrobić, by dziecko było pewne siebie?
Jak wygląda atak lęków nocnych u dziecka?
Niekiedy pojawiające się w ciemnościach strachy mają poważniejszy charakter. Z badań wynika, że nawet kilka procent dzieci miewa zaburzenia snu zwane lękami nocnymi. Najczęściej występują one między trzecim a czwartym rokiem życia i znikają przed szóstymi urodzinami.
Lęk nocny pojawia się zwykle wkrótce po zaśnięciu w fasie najgłębszego snu. W czasie ataku dziecko jest bardzo przerażone i nie do końca świadome. Choć często ma otwarte oczy wygląda jakby wciąż tkwiło w sennym koszmarze. Jego źrenice są poszerzone, skóra spocona, bicie serca przyspieszone. Dziecko drży, płacze, krzyczy, czasem wykonuje gwałtowne ruchy.
Trudno nawiązać z nim kontakt, zdaje się nie rozpoznawać rodziców. Źle reaguje na dotyk. Gdy mama lub tata chce je pogłaskać czy przytulić odpycha ich i próbuje się wyrwać. Napad lęku zwykle trwa od kilku do kilkunastu minut. Rano dziecko zazwyczaj nic nie pamięta.
Przyczyny lęków nocnych nie są do końca znane. Niektórzy lekarze wiążą je z niedojrzałością układu nerwowego. Inni wskazują na predyspozycje genetyczne. Uważa się, że winne mogą być też stres, zmęczenie czy gorączka.
Choć napad leku może wyglądać przerażająco, postaraj się zachować spokój. Nie próbuj dziecka obudzić ani na siłę przytulać. Mów do niego czule i po prostu przy nim bądź pilnując, by niechcący nie zrobiło sobie krzywdy.
Jeśli lęki nocne powtarzają się częściej niż raz w miesiącu skonsultuj się z lekarzem pediatrą lub neurologiem.
Nocne lęki u dzieci – jak pomóc maluchowi zasnąć
- Daj dziecku przytulankę. Pluszowy przyjaciel, do którego w każdej chwili można się przytulić, daje poczucie bezpieczeństwa. Dzięki niemu malcowi łatwiej jest poradzić sobie ze strachem.
- Zadbaj o uspokajające wieczorne rytuały. Relaksująca kąpiel, czytanie książki, przytulenie, całus na dobranoc pomagają maluchowi odprężyć się i wyciszyć.
- Jeśli dziecko, przed snem jeszcze raz przeżywa emocje dnia, porozmawiaj z nim. Twoje słowa pomogą mu w odreagowaniu lęku („Ten tygrys w ZOO, był ogromny, prawda? Pewnie się przestraszyłeś, jak ryknął”).
- Upewnij malca, że w domu nie czai się żaden potwór. Jeśli trzeba, zróbcie razem obchód mieszkania, zajrzyjcie do szafy, pod łóżko, za zasłonę.
- Pozwól dziecku zasypiać przy zapalonej nocnej lampce. Gdy w pokoju nie jest całkiem ciemno, strach często znika. Czasem warto przez jakiś czas nie gasić lampki nawet przez całą noc.
- Zostaw uchylone drzwi do dziecięcego pokoju. Często maluch czuje się pewniej, jeśli zasypiając słyszy domową krzątaninę i ciche głosy rodziców.
Nocne lęki u dzieci – co robić, gdy pojawi się zły sen
- Jeśli w pokoju jest ciemno, zapal światło. Dzięki temu maluch zobaczy, że jest w domu bezpieczny i nic mu nie grozi.
- Przytul dziecko. Bliskość mamy czy taty oraz czuły dotyk rodzica mają moc przeganiania najstraszniejszych potworów.
- Mów do malca cichym, spokojnym głosem. „Już dobrze”, „Jestem przy tobie, nic ci nie grozi”, „To był tylko straszny sen”. To zwykle działa kojąco.
- Poproś dziecko, żeby opowiedziało, co mu się śniło. Ubrany w słowa senny koszmar zazwyczaj staje się mniej realny.
- Gdy maluch się uspokoi, daj mu przytulankę i zachęć, by spróbował zasnąć. Nie gaś nocnej lampki. Zapewnij dziecko, że zostaniesz przy nim dopóki nie zaśnie. I dotrzymaj słowa.
Nocne lęki u dzieci – jak przegonić powracające strachy
- Staraj się z dzieckiem dużo rozmawiać. Pozwoli ci to zrozumieć, co jest źródłem problemów. Być może przyczyną powracających lęków jest stres związany z przeprowadzką, napięcie wywołane konfliktem w przedszkolu lub tęsknota za dawno nie widzianą babcią. Spokojna rozmowa może pomóc kilkulatkowi uporać się z emocjami.
- Unikaj sytuacji, które wywołują u malucha stres. Odłóżcie na jakiś czas zabawę na wielkiej zjeżdżalni, lekcje jazdy na rowerze czy wieczorne wyjścia z domu (wiele przedszkolaków w boi się, gdy rodzice wychodzą po zmroku).
- Pomagaj dziecku odróżnieniu tego co realne od świata fantazji. Cierpliwie tłumacz, że pluszowy wąż w zabawie może być groźnym potworem, ale przecież to zwykła zabawka. Pokazuj, że cień na ścianie to tylko cień, a nie straszna wiedźma.
- Zwracaj uwagę na to, co malec ogląda na ekranie. Bajki, filmy, gry komputerowe, ale także reklamy i programy informacyjne mogą być dla dziecka źródłem lęku. Pilnuj, by treści, jakie docierają do dziecka były dostosowane do jego wieku i wrażliwości.
- Uważaj na to co mówisz przy dziecku. Snute mimochodem katastroficzne wizje związane z pandemią, zmianami klimatycznymi czy polityką często są dla małego człowieka przerażające. Niepokój mogą wywołać także pozornie niewinne uwagi i komentarze dotyczące członków rodziny czy znajomych.
- Czytaj maluchowi baśnie i książki "z dreszczykiem". Pozwalają one zrozumieć i oswoić lęki, zwłaszcza jeśli słuchając strasznych opowieści można przytulić się do mamy czy taty. Ale nie zostawiaj lektury bez komentarza. Od czasu do czasu upewnij dziecko, że baśniowe potwory to jedynie wytwory fantazji.
- Jeśli nic nie pomaga, skonsultuj się z pediatrą lub psychologiem dziecięcym. Silne lęki, które długo nie ustępują mogą być sygnałem problemów zdrowotnych lub emocjonalnych. Warto poradzić się specjalisty.
Czytaj również: Czy niemowlęta mają sny?
Rozwój pamięci dziecka - od kiedy dziecko pamięta?
Bajki dla dzieci – ile czasu dziecko powinno spędzać przed telewizorem?
