Migdałki podniebienne pełnią rolę „wartowników” układu oddechowego. Są to znajdujące się po obu stronach gardła wypustki, zbudowane z tkanki limfatycznej i stanowiące część układu odpornościowego.
Potrafią identyfikować zagrożenie (antygeny bakterii i wirusów) i tworzyć w odpowiedzi na nie właściwe przeciwciała. Stworzone zostają również komórki pamięci immunologicznej, dzięki którym, jeżeli znów zaatakuje nas ten sam drobnoustrój, zostanie on szybciej usunięty z organizmu. Mamy więc do czynienia z mechanizmem podobnym jak przy podaniu szczepionki.Istnieje wiele chorób migdałków, wywołanych przez bakterie, wirusy, bądź stanowiących powikłania po przebytych wcześniej infekcjach. Dzieje się tak głównie za sprawą niedojrzałości ich sił obronnych organizmu dziecka – układu immunologicznego. Jakie są najczęściej spotykane choroby migdałków?
Spis treści
- Choroby migdałków u dzieci: wirusowe zapalenie migdałków
- Choroby migdałków u dzieci: angina
- Przewlekłe zapalenie migdałków
- Przerost trzeciego migdałka
- Przerost migdałków podniebiennych
Choroby migdałków u dzieci: wirusowe zapalenie migdałków
Wirusowe zapalenie migdałków jest to najczęstsze schorzenie górnych oddechowych, zwane potocznie zapaleniem gardła bądź przeziębieniem.Jeżeli zajrzysz dziecku do buzi, dostrzeżesz przekrwioną błonę śluzową gardła, charakterystyczną dla infekcji wirusowych. Pozostałe objawy to:
- rozpulchnione i mocno zaczerwieniona migdałki
- niekiedy również drobne pęcherzyki z płynem surowiczym
- pieczenie i drapanie
- trudności w przełykaniu
- ból i suchość w gardle
- chrypa
- gorączka.
Mogą również dołączyć pozostałe objawy przeziębienia: kichanie, kaszel i katar.
Leczenie jest objawowe i polega na stosowaniu tabletek do ssania, aerozoli i płukanek odkażających oraz środków przeciwgorączkowych o działaniu przeciwzapalnym (np. ibuprofen). Choroba trwa zazwyczaj 5-7 dni.
Czytaj również: Czy ból gardła może być objawem COVID-19? Poznaj przyczyny problemów z przełykaniem
Ból gardła u niemowlaka - jak go rozpoznać?
Choroby migdałków u dzieci: angina
Angina jest to zapalenie migdałków podniebiennych na tle bakteryjnym. Tą wyjątkowo bolesną przypadłość wywołują paciorkowce, gronkowce lub pneumokoki. Objawy choroby to:
- przejmujący ból, zwłaszcza przy jedzeniu i przełykaniu
- wysoka gorączka
- rozpulchnione migdałki, przybierające barwę malinową
- żółto–białe naloty na migdałkach o przykrym zapachu, tzw. czopy ropne.
- biało–szary nalot na języku.
Angina, jako choroba bakteryjna, koniecznie musi być leczona odpowiednio dobranym antybiotykiem. Antybiotykoterapia nie powinna trwać krócej niż 10 dni. Ważne jest, aby podać dziecku całą serię tabletek, nawet jeżeli objawy w międzyczasie ustąpią. Niedoleczone bakterie ulegają mutacjom i w następnym rzucie choroby mogą się okazać oporne na antybiotyki.
Oprócz antybiotyków stosujemy w miarę potrzeb leczenie objawowe, a więc środki przeciwgorączkowe, tabletki na ból gardła o miejscowym działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym i oczywiście probiotyki, pozwalające utrzymać prawidłową florę bakteryjną jelit podczas kuracji.
Pamiętajmy, że nieleczona bądź niedoleczona angina może pozostawić naszemu dziecku przykrą pamiątkę w postaci powikłań. Najczęstsze z nich to zapalenie ucha środkowego, ropień okołomigdałkowy, zapalenie kłębuszków nerkowych i gorączka reumatyczna.
Przewlekłe zapalenie migdałków
Przewlekłe zapalenie migdałków może rozwinąć się po licznie przebytych zakażeniach bakteryjnych. Przyczyną jest zarażenie się zarówno bakteriami tlenowymi, jak i beztlenowymi, które tworzą swoje siedliska w postaci tzw. biofilmu.Objawy choroby są niespecyficzne. Większość dzieci skarży się na ciągłe uczucie dyskomfortu w gardle przez okres dłuższy niż 3 miesiące:
- pieczenie
- swędzenie
- drapanie
- ból
- niekiedy stany podgorączkowe
- nieznaczne powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych
- w badaniach dodatkowych można stwierdzić wzrost OB i CPR, a więc parametrów wskazujących na stan zapalny w organizmie.
Leczenie polega na stosowaniu płukanek odkażających, antybiotykoterapii w wypadku zaostrzenia objawów i leczenia immunostymulującego. W przypadku braku poprawy zaleca się zabieg usunięcia migdałków. Większości przewlekłych zapaleń migdałków podniebiennych można zapobiec, dbając o odpowiednie doleczenie każdej infekcji.
Przerost trzeciego migdałka
Najczęstszą przyczyną przerostu trzeciego migdałka są często nawracające i przewlekłe stany zapalne gardła i jamy ustnej. Infekcje powodują powiększanie się skupisk tkanki limfatycznej, z której zbudowane są migdałki, a jej stała stymulacja może prowadzić do trwałego powiększenia rozmiarów migdałka.Migdałek znajduje się na tylnej ścianie nosogardła i przez powiększanie swoich rozmiarów upośledza jego drożność.
Dziecko zaczyna chrapać i oddychać ustami, co z kolei wysusza śluzówkę gardła, zwiększając podatność na infekcje. Powiększony migdałek może również naciskać na znajdujące się w pobliżu ujścia trąbek słuchowych. Zaburzenia te objawiają się nawracającym wysiękowym zapaleniem uszu, co w konsekwencji prowadzi do upośledzenia słuchu.
Jeżeli u naszego dziecka występują powyższe objawy, najlepszym wyjściem jest usunięcie trzeciego migdałka – adenotomia. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym i polega na usunięciu masy migdałka. Krwawienie w trakcie zabiegu jest krótkotrwałe i zwykle ustępuje samoistnie. Rana szybko się goi i nie wymaga zaopatrzenia w postaci szwów.
Nie należy się również obawiać wpływu usunięcia trzeciego migdałka na odporność dziecka. Pełni on istotną rolę w procesach obrony organizmu tylko do 2. roku życia. U starszych dzieci migdałek traci swoje funkcje, by wreszcie w okresie dojrzewania całkowicie zaniknąć.
Czytaj również: Domowe płukanki na gardło - jak je zrobić i kiedy stosować?
Grzybicze zapalenie gardła - co to za choroba?
Przerost migdałków podniebiennych
Przyczyny przerostu migdałków podniebiennych są praktycznie takie same jak przerostu migdałka gardłowego. Powtarzające się stany zapalne, anginy, infekcje błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Do takiego stanu mogą doprowadzić również silne alergie.
Po otworzeniu buzi migdałki powinny być prawie niewidoczną wypukliną na górnym sklepieniu gardła. Jeżeli niepokoją nas ich rozmiary, a do tego dziecko skarży się na bóle gardła, ma trudności w połykaniu czy zmienioną barwę głosu – powinniśmy udać się do laryngologa. Pamiętajmy, że przerost tkanek w gardle może prowadzić do groźnych w powikłaniach bezdechów.
Jeżeli migdałki nie są bardzo powiększone, lekarz spróbuje zastosować terapię farmakologiczną - glikokortykosteroidy donosowe lub leki immunostymulujące. Jeżeli nie przyniesie to oczekiwanych rezultatów, pozostaje zabieg operacyjny.
Dużo groźniejszy dla zdrowia dziecka jest przerost jednego z migdałków podniebiennych, co może sugerować przebieg poważnej infekcji bakteryjnej, takiej jak gruźlica, zakażenia grzybiczne czy jako zakażenia bakteriami atypowymi. Najpoważniejszą z przyczyn może być rozrost nowotworowy, np. chłoniak.
