Żelazo dla ciężarnych - czy każda kobieta powinna przyjmować żelazo w tabletkach w ciąży?

2021-03-25 10:56

Żelazo dla ciężarnych w tabletkach bywa ważnym suplementem, warto jednak wiedzieć, że nie każda przyszła mama go potrzebuje. Owszem, w czasie ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta, ale to nie znaczy, że każda ciężarna powinna je suplementować. Sprawdź, kiedy przyjmowanie żelaza w tabletkach jest niezbędne.

Zelazo w tabletkach
Autor: Thinkstock|thinkstockphotos.com ŻELAZO W TABLETKACH: to nieprawda, że każda ciężarna powinna je przyjmować

Żelazo dla ciężarnych w tabletkach powinno być stosowane tylko w określonych sytuacjach. Chociaż żelazo znajduje siew tzw. wielkiej piątce najważniejszych suplementów w ciąży, to jednak nie każda kobieta w ciąży potrzebuje tabletek z żelazem.

Spis treści

  1. Czy trzeba suplementować żelazo w ciąży?
  2. Kiedy mówimy o anemii w ciąży?
  3. W jakich dawkach żelazo w ciąży?
  4. Skutki uboczne przyjmowania żelaza w tabletkach w ciąży
  5. Jakie żelazo w tabletkach dla ciężarnych wybrać? 
  6. Żelazo w produktach spożywczych

Czy trzeba suplementować żelazo w ciąży?

Skąd się zatem wzięło przekonanie, że suplementacja żelaza w ciąży jest niezbędna? W ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek znacznie wzrasta – z 18 do 26 mg dziennie, a poziom hemoglobiny we krwi – spada. Jednak to nie znaczy, że każda kobieta po zajściu w ciążę ma biec do apteki po tabletki z żelazem.

Najpierw należy zadbać o to, aby więcej żelaza dostarczać w diecie bogatej w żelazo, wzbogacając ją w takie produkty, jak: chude mięso, pestki, orzechy, drożdże piwne, suszone morele, pokrzywa i natka pietruszki. Dobrze zbilansowana dieta jest w stanie zapobiec niedoborom żelaza.

Suplementacja natomiast powinna być wdrożona – na zalecenie lekarza – dopiero wtedy, gdy u ciężarnej stwierdzi się anemię z niedoboru żelaza. W Polsce jest tendencja do nadużywania suplementacji, tymczasem trzeba ją stosować bardzo ostrożnie i rozważnie. 

M jak mama: Źródło żelaza w diecie

Kiedy mówimy o anemii w ciąży?

Podstawowym parametrem, który służy do rozpoznawania niedokrwistości, jest ilość hemoglobiny we krwi. U kobiet niebędących w ciąży za normę przyjmuje się wartość 11,5–15,5 g/dl. Natomiast u przyszłych mam stężenie hemoglobiny we krwi zawsze spada.

Jest to jednak normalne i wynika z tego, że w ciąży znacznie zwiększa się objętość krwi (o ok. 40 proc.) – a zatem niższe stężenie hemoglobiny jest po prostu efektem rozrzedzenia krwi. Problem polega na tym, że nawet wśród lekarzy są spory, jaką wartość uznać za graniczną.

Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego o anemii u ciężarnych można mówić, gdy hemoglobina spadnie poniżej 11 g/dl. Są też jednak specjaliści, którzy uważają, że nawet 10 g/dl pod koniec ciąży nie oznacza anemii z niedoboru żelaza i wcale nie zalecają suplementacji. Zwłaszcza że syntetyczne żelazo nie jest obojętne dla zdrowia.

Zobacz:  Poznaj 5 zasad, dzięki którym unikniesz anemii i niedokrwistości w ciąży

Zalety przyjmowania witaminy C w ciąży

W jakich dawkach żelazo w ciąży?

Normy tego pierwiastka zalecane dla kobiet w ciąży są, mimo zaprzestania miesiączkowania, zwiększone w stosunku do zapotrzebowania kobiet niebędących w ciąży. Co istotne, przyjmowanie żelaza od początku ciąży zdecydowanie zmniejsza ryzyko wystąpienia niedoboru tego pierwiastka w dwóch ostatnich trymestrach.

Jeśli u kobiety zostanie zdiagnozowana anemia, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca wprowadzenie suplementów żelaza w ciąży w dawkach 60–120 mg dziennie. 

Skutki uboczne przyjmowania żelaza w tabletkach w ciąży

U większość kobiet, które długo przyjmują tabletki z żelazem, występują silne zaparcia i bóle brzucha, co bardzo obniża komfort życia. Przyjmowanie żelaza powoduje też niekiedy skutki uboczne w postaci mdłości, dolegliwości żołądkowych, biegunek.

Pewnym rozwiązaniem jest stosowanie w takiej sytuacji organicznych suplementów żelaza w postaci chelatu. Gama preparatów żelaza dostępnych w tej formie jest dość duża, jednak zawsze należy skonsultować zażywanie tego typu preparatów z lekarzem prowadzącym ciążę.

Poza tym żelazo może mieć niekorzystny wpływ na ciążę, co wykazały badania naukowców brytyjskich. Przestudiowali oni wyniki badań 150 tys. kobiet w ciąży i okazało się, że u tych z nich, które cały czas miały hemoglobinę powyżej 10,5 g/dl, istniało większe ryzyko niskiej wagi urodzeniowej dziecka, zatrucia ciążowego (nadciśnienie indukowane ciążą) i przedwczesnego porodu.

Dlatego suplementy żelaza należy stosować bardzo ostrożnie i tylko wtedy, gdy tak zaleci lekarz.`

Czytaj: WITAMINY I MINERAŁY W CIĄŻY: Jakie witaminy i minerały są potrzebne w 1 trymestrze ciąży?

Anemia w ciąży. Dowiedz się co to jest anemia i co powinnaś o niej wiedzieć

Czy brać witaminy w ciąży? 5 powodów, dla których trzeba przyjmować suplementy ciążowe

Dobrze wiedzieć

Suplementacja musi być dobrze uzasadniona

dr n. med. Paweł Kubik, ginekolog położnik, Szpital Specjalistyczny im Świętej Rodziny w Warszawie

U kobiet w ciąży spadek wartości żelaza i hemoglobiny jest zjawiskiem fizjologicznym. Brak tego spadku może być związany z takimi powikłaniami, jak: nadciśnienie indukowane ciążą, rzucawka, niska masa urodzeniowa, niska punktacja w skali Apgar.

Wysoki poziom hemoglobiny może też ograniczać przepływ łożyskowy, co niekorzystnie wpływa na wzrost płodu. Suplementacja żelaza musi być dobrze uzasadniona i kontrolowana.

Nadmiar żelaza w organizmie, powstały w wyniku przewlekłej wysokodawkowej suplementacji, może wywołać niekorzystne efekty, np. być źródłem wolnych rodników tlenowych, które są potencjalnym czynnikiem uszkodzenia DNA, lipidów i białek.

Związany z tym stres oksydacyjny jest potencjalnym czynnikiem zwiększającym ryzyko wad wrodzonych płodu, porodu przedwczesnego, niskiej masy urodzeniowej.

„Przeładowanie” żelazem na poziomie lokalnym i związany z tym stres oksydacyjny obserwowano w obrębie śluzówki jelit, wątrobie, śledzionie i łożysku. Akumulacja żelaza w śluzówce jelita powoduje zaburzenia jego czynności, np. spowolnienie wchłaniania miedzi i cynku. Dlatego stosowanie preparatów z żelazem trzeba zawsze skonsultować z lekarzem.

Jakie żelazo w tabletkach dla ciężarnych wybrać? 

Wszystkie suplementy w ciąży należy bezwzględnie zażywać zgodnie z zaleceniami producenta umieszczonymi na ulotce informacyjnej. Warto zapoznać się także z opiniami dietetyków odnośnie ich przyjmowania.

Na rynku jest wiele tabletek z żelazem. Mamy preparaty jednoskładnikowe, zawierające jedynie żelazo. Warto przyjmować je w trakcie posiłku bogatego w witaminę C lub popijać podobnym sokiem owocowym. Witamina ta wielokrotnie zwiększa przyswajanie żelaza zarówno z pożywienia, jak i suplementów, hamuje je natomiast herbata, a także produkty bogate w wapń, mangan, miedź, cynk oraz błonnik pokarmowy.

W aptekach dostępne są też preparaty, które łączą w sobie składniki rekomendowane przez specjalistów na ten czas. To wygodna opcja, gdyż nie trzeba kupować kilku różnych suplementów i pamiętać o ich przyjmowaniu.

Warto zwrócić uwagę, czy dany preparat zawiera rzeczywiście składniki niezbędne, czy też cały wachlarz dodatków o niekoniecznie udowodnionym działaniu na organizm ciężarnej kobiety. 

Suplementów nie należy przyjmować na czczo. Preparaty wieloskładnikowe najlepiej stosować w trakcie lub bezpośrednio po śniadaniu, popijając czystą wodą – przegotowaną lub źródlaną. Woda mineralna nie jest zalecana, gdyż jej składniki mogą tworzyć niekorzystne połączenia ze składnikami suplementu, natomiast soki owocowe i herbata mogą hamować wchłanianie zawartych w preparacie substancji odżywczych.

Żelazo w produktach spożywczych

Najlepszym źródłem żelaza jest odpowiednio zbilansowana dieta przyszłej mamy. Dużą ilość tego pierwiastka zawiera wątroba wieprzowa i wołowa, czerwone mięso, biała fasola i słynący z tego składnika szpinak oraz inne zielone warzywa, ale w diecie bogatej w żelazo warto uwzględnić także m.in. płatki owsiane, kaszę gryczaną i czerwone buraki. 

Niestety, żelazo jest pierwiastkiem bardzo słabo przyswajanym – wykorzystujemy zaledwie niewielki procent dostarczanego składnika – dlatego w przypadku anemii, konieczna jest suplementacja. 

miesięcznik "M jak mama"

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza