Jak pomóc dziecku zaprzyjaźnić się z innymi dziećmi?

Martwisz się, że twoje dziecko wciąż nie ma przyjaciela lub przyjaciółki? Przeczytaj, jak możesz je wspierać w kontaktach z rówieśnikami i jak pomóc dziecku zaprzyjaźnić się z innymi dziećmi?

Umiejętność nawiązywania oraz podtrzymywania dobrych relacji bardzo przydaje się w życiu. Dlatego cieszymy się, gdy dziecko jest lubiane w szkole czy przedszkolu. Jeśli zaś zazwyczaj bawi się samo i nie ma kolegów, zaczynamy się martwić. Czy możemy jakoś pomóc córce lub synowi w zdobyciu przyjaciół? Jak pomóc dziecku zaprzyjaźnić się z innymi dziećmi?

Czytaj Bajki o przyjaźni - 5 seriali, o tym jak wygląda przyjaźń

Spis treści

1. Kiedy przychodzi czas na pierwsze przyjaźnie?
2. Jak rozwijać kompetencje społeczne dziecka?
3. Jak pomóc dziecku, które ma trudności w nawiązywaniu kontaktów?
4. Jak wspierać dziecko w utrzymaniu przyjaźni?

Kiedy przychodzi czas na pierwsze przyjaźnie?

Jeśli dziecko ma dopiero kilka lat warto spokojnie poczekać na rozwój wydarzeń. To normalne, że przedszkolak nie ma przyjaciela czy przyjaciółki od serca i jego kontakty z rówieśnikami są powierzchowne. Dzieje się tak dlatego, że mały człowiek dopiero uczy się empatii i nie potrafi jeszcze zrozumieć uczuć innego dziecka.

Oczywiście większość kilkulatków jest zainteresowana rówieśnikami, lubi przebywać w ich towarzystwie oraz współpracuje w zabawie, ale rzadko nawiązuje z nimi głębsze relacje. Na prawdziwe  przyjaźnie przychodzi czas dopiero w wieku szkolnym.

Jeżeli siedmio-, ośmiolatek wciąż wydaje się samotny w grupie i nie może znaleźć przyjaciela czy przyjaciółki, dobrze jest przyjrzeć się dziecku uważnie, zastanowić, dlaczego tak się dzieje, a potem postarać się młodemu człowiekowi pomóc.

Jak rozwijać kompetencje społeczne dziecka?

To, jak dziecko będzie sobie radzić w kontaktach międzyludzkich, w dużym stopniu zależy od wychowania oraz stosunków panujących w rodzinie. Bo mały człowiek uczy się przede wszystkim obserwując i naśladując rodziców, którzy są dla niego największymi autorytetami.

Dlatego niezwykle ważne jest dawanie dziecku dobrego przykładu oraz dbanie o właściwe relacje i komunikację w domu.

• Dużo rozmawiaj z małym człowiekiem. Zachęcaj go do mówienia, ale też słuchania, co inni mają do powiedzenia. Dyskutujcie o różnych sprawach, negocjujcie, dochodźcie do konsensusu. Umiejętność komunikacji zaprocentuje w kontaktach z rówieśnikami.
• Wzmacniaj wiarę dziecka w siebie. Pozwalaj mu na samodzielne decyzje, często pytaj o zdanie, okazuj mu szacunek i zainteresowanie, respektuj jego „nie”. Pewność siebie bardzo ułatwia nawiązanie nowych znajomości, zaś asertywność pomaga radzić sobie z presją grupy.
• Ucz współpracy. Proponuj dziecku gry i zabawy wymagające kooperacji. Zapraszaj je do pomocy w obowiązkach domowych. Zachęcaj do udziału w planowaniu rodzinnych rozrywek oraz wyjazdów. Umiejętność współpracy pomaga w dogadaniu się z kolegami i pielęgnowaniu przyjaźni. 
• Pokazuj, jak radzić sobie z emocjami. Nawet w chwilach zdenerwowania, staraj się nie podnosić głosu. Nigdy nie szarp ani nie bij dziecka. Gdy maluch się złości, zachęć go, by skupił się na spokojnym, głębokim oddychaniu. To dobry sposób na opanowanie emocji. Ze starszym dzieckiem wspólnie zastanówcie się, co najlepiej pomaga mu się wyciszyć. Panowanie nad nerwami często pozwala zapobiec eskalacji konfliktu.

Czytaj również: Jak rozwiązywać dziecięce spory?

Jak uczyć nastolatka samodzielności?

Jak pomóc dziecku, które ma trudności w nawiązywaniu kontaktów?

Dzieci, które mają odpowiednie kompetencje społeczne, często nie potrzebują specjalnej pomocy w nawiązywaniu kontaktów. Ale nie zawsze tak jest. Dla dziecka nieśmiałego czy małego introwertyka poznanie nowego kolegi czy dołączenie do grupy rówieśników bywa  wyzwaniem. Wtedy delikatne wsparcie rodziców może mu pomóc.

• Podpowiedz młodemu człowiekowi, co może zrobić, by poznać nowego kolegę. Przećwiczcie w domu takie sytuacje. Jak zaczepić rówieśnika, który wydaje sympatyczny? Co powiedzieć lub zaproponować, by włączyć się do zabawy?Czasem w nawiązaniu znajomości może pomóc zabranie na podwórko czy szkolne boisko czegoś, czym można fajnie razem się bawić, np. gumy do skakania lub zestawu kolorowej kredy do rysowania po chodniku.
• Zapytaj dziecko, z którym kolegą chciałoby się zaprzyjaźnić i zaproś go do domu. Większość siedmio-, ośmiolatków jest zainteresowana rówieśnikami, jest więc duża szansa, że nawet jeśli dzieciaki słabo się znają, zaproszenie zostanie przyjęte. Możliwość zabawy z wybranym kolegą na bezpiecznym domowym gruncie doda nieśmiałemu dziecku pewności siebie. Kto wie może to będzie początek przyjaźni? Jeśli nie, to nie zrażajcie się, tylko zaproście innego kolegę.
• Zapisz córkę lub syna na zajęcia dodatkowe. Wspólne zainteresowania często pomagają w nawiązaniu znajomości. Warsztaty plastyczne, teatralne, a nawet wspólne lekcje języków obcych mogą być świetną okazją to poznania nowych kolegów czy koleżanek. Dla nieśmiałych i niepewnych siebie dzieci szczególnie godne polecenia są zajęcia, na których nacisk kładzie się nie na rywalizację lecz  współpracę. A więc raczej zbiórki harcerskie niż trening w klubie sportowym. 
• Porozmawiaj z wychowawcą klasy. Poproś o przyjrzenie się dziecku i temu, jak funkcjonuje w grupie. Czasem uważny nauczyciel dostrzega coś, co jest przyczyną problemu, a umknęło nam rodzicom. Może też ułatwić dzieciom nawiązanie kontaktu i poznanie kolegów, choćby wybierając odpowiedni sposób prowadzenia zajęć (zabawy integracyjne, praca w małych grupach itd.). Jeżeli to nic nie da, poproś o pomoc pedagoga lub psychologa szkolnego. Jeśli takiego specjalisty nie ma w szkole, zapisz dziecko na wizytę w poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Jak wspierać dziecko w utrzymaniu przyjaźni?

Bliski kolega czy koleżanka to niezwykle ważna osoba w życiu dziecka. Dlatego warto pomagać młodemu człowiekowi nie tylko w nawiązaniu nowych znajomości, ale także podtrzymywaniu przyjaźni.

1. Pozwalaj dziecku spędzać dużo czasu z przyjacielem. W wieku szkolnym utrzymywanie przyjaźni wymaga stałych, codziennych kontaktów. Dlatego nie denerwuj się, gdy dziecko, chce wszystko robić z ulubionym kolegą: siedzieć w jednej ławce, bawić się na przerwach, wracać ze szkoły, chodzić na te same zajęcia dodatkowe. Przeciwnie staraj się to ułatwiać. Często też zapraszaj przyjaciela do domu, by dzieci mogły się razem spędzać czas.
2. Ułatwiaj dziecku dzielenie się z przyjacielem. W tym wieku to bardzo ważny element  przyjaźni. Pozwalaj dziecku pożyczać ulubionemu koledze książki, gry, zabawki czy sprzęt sportowy. Gdy szykujesz drugie śniadanie do szkoły, pamiętaj, by uwzględnić w nim poczęstunek dla przyjaciela. Wybierając się z dzieckiem do kina, na łyżwy, do zoo czy na rower, zapytaj je, czy chce zaprosić ulubionego kolegę. Dzielenie się wrażeniami  i wspólne przeżycia są równie ważne jak dzielenie się rzeczami materialnymi.
3. Pomagaj rozwiązywać konflikty. Kiedy dziecko pokłóci się z przyjacielem zwykle bardzo to przeżywa. Nie lekceważ wtedy jego uczuć, mówiąc „Nie przesadzaj, to przecież nic takiego” czy „Na pewno zaraz się pogodzicie”. Zamiast tego poproś, by opowiedziało ci, co się stało. Spokojna rozmowa pozwoli mu ochłonąć i spojrzeć na sprawę z dystansem. Wtedy poproś dziecko, by zastanowiło się, co może zrobić, by rozwiązać konflikt. Zachęć je do rozmowy z przyjacielem i wyjaśnienia swoich racji. Wytłumacz, że nie muszą się we wszystkich sprawach zgadzać. Że można mieć w niektórych sprawach inne zadanie i nadal się lubić.

Beata Ciepłowska-Kowalczyk