Lektury z gwiazdką na maturze w 2023 roku. Zobacz, jakie lektury obowiązkowe trzeba przeczytać

Lektury z gwiazdką, to inaczej lektury obowiązkowe, których znajomością należy się popisać na egzaminie maturalnym. Dawniej termin "lektura z gwiazdką" miał większy sens, ponieważ wśród kilkudziesięciu pozycji tylko kilka z nich charakteryzowało się tym specjalnym oznaczeniem. Obecnie lista lektur obowiązkowych do matury jest dużo dłuższa.

Lektury z gwiazdką to pozycje literatury polskiej i światowej, które powinien przeczytać każdy maturzysta. Znajomość treści i problematyki lektur jest konieczna do napisania pisemnego wypracowania, ale również do zrobienia testu, w którym mogą znaleźć się zagadnienia dotyczące lektur obowiązkowych.

Co to są lektury z gwiazdką?

Lektury obowiązkowe dla maturzystów, nazywane przez niektórych lekturami z gwiazdką, to długa lista utworów literackich oraz fragmentów niektórych z dzieł. maturzysta powinien znać nie tylko treść lektury z gwiazdką, problematykę utworu, ale również powinien umieć wykorzystać je jako przykłady uzasadniające temat wypracowania maturalnego.

Egzamin dojrzałości z języka polskiego w roku 2023 będzie nieco inny niż dotychczas, zmieni się też lista lektur obowiązkowych zarówno dla profilu podstawowego, jak i rozszerzonego. Część z nich wypadła z listy, a na ich miejsce pojawiły się nowe pozycje. Jak wygląda lista lektur obowiązkowych w 2023 roku?

Czytaj również: Kalendarz szkolny - ważne daty i dni wolne od szkoły 2022/2023

Przemysław Czarnek chce wprowadzić kolejny nowy przedmiot. "Nowość na skalę niespotykaną"

Lektury z gwiazdką na maturze w 2023 roku

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie wymagań egzaminacyjnych dla egzaminu maturalnego dzieli listę lektur obowiązkowych na trzy części: utwory literackie poznawane w całości, utwory literackie omawiane we fragmentach oraz utwory poetyckie. Podajemy je za https://cke.gov.pl.

Utwory literackie (epickie i dramatyczne) w całości (na egzaminie maturalnym obowiązuje znajomość całego utworu):

zakres podstawowy

1. Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja;
2. Sofokles, Antygona;
3. Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich;
4. William Szekspir, Makbet;
5. Molier, Skąpiec;
6. Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;
7. Juliusz Słowacki, Kordian;
8. Bolesław Prus, Lalka;
9. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
10. Henryk Sienkiewicz, Potop;
11. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
12. Stanisław Wyspiański, Wesele;
13. Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
14. Tadeusz Borowski, opowiadania: Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;
15. Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
16. Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
17. Albert Camus, Dżuma;
18. George Orwell, Rok 1984;
19. Sławomir Mrożek, Tango;
20. Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
21. Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
22. Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
23. Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)

zakres rozszerzony

1. William Szekspir, Hamlet;
2. Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
3. Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia;
4. realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
5. Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
6. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
7. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
8. Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
9. Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa;
10. Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania.

Utwory literackie (epickie i dramatyczne) omawiane we fragmentach (na egzaminie maturalnym nie obowiązuje znajomość całego utworu):

zakres podstawowy

1. Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;
2. Homer, Iliada (fragmenty);
3. Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
4. Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);
5. Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
6. Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
7. Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty);
8. Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
9. Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)

zakres rozszerzony

1. Homer, Odyseja (fragmenty);
2. Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
3. Platon, Państwo (fragmenty);
4. św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
5. św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
6. Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
7. Franz Kafka, Proces (fragmenty)

Utwory poetyckie (na egzaminie maturalnym nie będzie sprawdzana znajomość treści wierszy

zakres podstawowy

1. Horacy – wybrane utwory;
2. Bogurodzica;
3. Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI, XIX;
4. wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński;
5. Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry;
6. Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;
7. Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze;
8. Juliusz Słowacki, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój;
9. wybrane wiersze następujących poetów: Cyprian Kamil Norwid, Adam AsnykJan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Julian Przyboś, Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego,Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego Miasta, Stanisław Barańczak, Wojciech Wencel;
10. wybrane utwory okresu stanu wojennego

zakres rozszerzony

1. Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
2. Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny – rapsod, Fortepian Szopena,Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty);
3. Wybrane wiersze następujących poetów: Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, Mirona  Białoszewskiego

Inne

zakres podstawowy

Powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego oraz Agnieszki Osieckiej

zakres rozszerzony

wybrane eseje następujących autorów: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze).

Małgorzata Wójcik