Lektury z gwiazdką to pozycje literatury polskiej i światowej, które powinien przeczytać każdy maturzysta. Znajomość treści i problematyki lektur jest konieczna do napisania pisemnego wypracowania, ale również do zrobienia testu, w którym mogą znaleźć się zagadnienia dotyczące lektur obowiązkowych.
Co to są lektury z gwiazdką?
Lektury obowiązkowe dla maturzystów, nazywane przez niektórych lekturami z gwiazdką, to długa lista utworów literackich oraz fragmentów niektórych z dzieł. maturzysta powinien znać nie tylko treść lektury z gwiazdką, problematykę utworu, ale również powinien umieć wykorzystać je jako przykłady uzasadniające temat wypracowania maturalnego.
Egzamin dojrzałości z języka polskiego w roku 2023 będzie nieco inny niż dotychczas, zmieni się też lista lektur obowiązkowych zarówno dla profilu podstawowego, jak i rozszerzonego. Część z nich wypadła z listy, a na ich miejsce pojawiły się nowe pozycje. Co zmieni się na maturze z języka polskiego w 2023 roku i jak wygląda lista lektur obowiązkowych w 2023 roku?
Czytaj również: Kalendarz szkolny - ważne daty i dni wolne od szkoły 2022/2023
Przemysław Czarnek chce wprowadzić kolejny nowy przedmiot. "Nowość na skalę niespotykaną"
Nowości na maturze z języka polskiego 2023
Matura z języka polskiego w 2023 roku będzie wyglądała inaczej niż w ubiegłych latach. Co się zmieni:
- wydłużeniu do 240 minut ulega czas pracy ucznia
- uczniowie będą musieli rozwiązać test historycznoliteracki
- maturzyści będą musieli wykazać się umiejętnością napisania notatki syntetyzującej zamiast streszczenia
- zdający maturę uczniowie będą musieli napisać wypracowanie, które zawiera przynajmniej 300 wyrazów. Przy temacie wypracowania nie będzie fragmentu lektury obowiązkowej, na podstawie której należy napisać maturę
Ile jest lektur obowiązkowych do matury z polskiego?
Okrojona lista lektur 2023 zawiera 25 pozycji. Są to utwory, które maturzysta powinien przeczytać w całości, a nie jedynie we fragmentach i doskonale orientować się w ich treści oraz problematyce.
Oprócz tego na liście znajdują się także utwory literackie, które uczeń powinien znać we fragmentach. Ta lista liczy 9 pozycji.
Lektury z gwiazdką na maturze w 2023 roku
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie wymagań egzaminacyjnych dla egzaminu maturalnego dzieli listę lektur obowiązkowych na trzy części: utwory literackie poznawane w całości, utwory literackie omawiane we fragmentach oraz utwory poetyckie. Podajemy je za https://cke.gov.pl.
Utwory literackie (epickie i dramatyczne) w całości (na egzaminie maturalnym obowiązuje znajomość całego utworu):
zakres podstawowy
- Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja;
- Sofokles, Antygona;
- Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich;
- William Szekspir, Makbet;
- Molier, Skąpiec;
- Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;
- Juliusz Słowacki, Kordian;
- Bolesław Prus, Lalka;
- Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;
- Henryk Sienkiewicz, Potop;
- Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;
- Stanisław Wyspiański, Wesele;
- Stefan Żeromski, Przedwiośnie;
- Tadeusz Borowski, opowiadania: Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;
- Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat;
- Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;
- Albert Camus, Dżuma;
- George Orwell, Rok 1984;
- Sławomir Mrożek, Tango;
- Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);
- Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
- Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);
- Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
zakres rozszerzony
- William Szekspir, Hamlet;
- Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;
- Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia;
- realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);
- Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;
- Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;
- Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;
- Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
- Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa;
- Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania.
Utwory literackie (epickie i dramatyczne) omawiane we fragmentach (na egzaminie maturalnym nie obowiązuje znajomość całego utworu):
zakres podstawowy
- Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;
- Homer, Iliada (fragmenty);
- Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);
- Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);
- Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
- Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);
- Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty);
- Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
- Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)
zakres rozszerzony
- Homer, Odyseja (fragmenty);
- Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);
- Platon, Państwo (fragmenty);
- św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);
- św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);
- Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);
- Franz Kafka, Proces (fragmenty)
Utwory poetyckie (na egzaminie maturalnym nie będzie sprawdzana znajomość treści wierszy
zakres podstawowy
- Horacy – wybrane utwory;
- Bogurodzica;
- Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI, XIX;
- wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński;
- Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry;
- Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;
- Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze;
- Juliusz Słowacki, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój;
- wybrane wiersze następujących poetów: Cyprian Kamil Norwid, Adam AsnykJan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Julian Przyboś, Krzysztof Kamil Baczyński, Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego,Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego Miasta, Stanisław Barańczak, Wojciech Wencel;
- wybrane utwory okresu stanu wojennego
zakres rozszerzony
- Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);
- Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny – rapsod, Fortepian Szopena,Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty);
- Wybrane wiersze następujących poetów: Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, Mirona Białoszewskiego
Inne
zakres podstawowy
Powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego oraz Agnieszki Osieckiej
zakres rozszerzony
wybrane eseje następujących autorów: Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze).
