Zapewne w ostatnim miesiącu ciąży – jak niemal wszystkie przyszłe mamy – zaczytywałaś się w książkach na temat opieki nad noworodkiem. W teorii wszystko wygląda prosto. Jednak teoria często nijak się ma do rzeczywistości. I nawet jeśli chodziłaś do szkoły rodzenia, w której uczyłaś się, jak wygląda kąpiel noworodka czy pielęgnacja pępka, czym smarować malucha, noworodek w niczym nie przypomina przecież lalki, którą dostałaś do ćwiczeń.
Bardzo delikatna skóra z prześwitującą siateczką naczyń krwionośnych, cienki naskórek ze słabo rozwiniętą warstwą rogową, która nie chroni przed podrażnieniami, malutkie rączki z ledwo widocznymi paznokietkami, miniaturowy nosek i uszka wielkości ćwiartki mandarynki rozczulają, ale także budzą obawy. I jeszcze te wszystkie fałdki, w których gromadzi się brud i resztki kosmetyków. Jak właściwie pielęgnować noworodka, jak często go myć i czym chronić przed promieniami słonecznymi i mrozem? Przećwiczmy to jeszcze raz.
Zobacz też: Rzadko uczula, a to obowiązkowy element na liście kosmetyków dla niemowląt!
Spis treści
- Pielęgnacja buzi noworodka
- Jak chronić oczy i uszy?
- 26 pytań o pielęgnację niemowlaka
- Pielęgnacja dziąseł niemowlęcia
- Jak dbać o nosek noworodka?
- Pielęgnacja noworodka: uszy
- Jak odpowiednio chronić dłonie i stopy niemowlęcia?
- Pielęgnacja pępka noworodka
- Pielęgnacja noworodka: pupa dziecka i jej ochrona
- Pielęgnacja włosków niemowlęcia
- Jak często kąpać niemowlę?
- Ochrona skóry niemowlaka przed wiatrem, mrozem, słońcem
Pielęgnacja buzi noworodka
Tuż po urodzeniu jest pomarszczona, może być również zaczerwieniona. By była czysta, wystarczy przemyć ją raz dziennie, np. przed kąpielą. Gazikiem zmoczonym w przegotowanej wodzie lub wodzie mineralnej bardzo delikatnie przetrzyj czoło, nos, policzki i brodę malca, a potem osusz je, przykładając do skóry miękki ręcznik.
Jeśli skóra jest sucha, możesz ją posmarować kremem dla niemowląt – lepiej nie używaj do tego celu oliwki, gdyż płyn może spłynąć do oczu malca. Uwaga, jeśli dziecko uleje pokarm, nie czekaj do wieczornej toalety, tylko przemyj buzię natychmiast, bo skwaśniałe mleko może podrażnić skórę.
Polecamy: Pierwsze dni z dzieckiem - 5 faktów, które cię zaskoczą
Jak chronić oczy i uszy?
Przez pierwszy tydzień są zwykle zapuchnięte. To chroni je przed światłem – wzrok dziecka, które jeszcze do niedawna przebywało w ciemnej macicy, musi się dopiero przyzwyczaić do jasności. Oczka również myj raz dziennie, wacikiem zwilżonym w przegotowanej, ciepłej wodzie lub sterylnym roztworem soli fizjologicznej w kierunku od zewnętrznego kącika do noska. Na każde oczko musisz wziąć świeży wacik.
W pierwszych dniach po urodzeniu powieki malca może sklejać lepka, żółtawa wydzielina – w takim wypadku można przemywać oczy częściej. Wydzielina świadczy o tym, że kanaliki łzowe są niedrożne. Jeśli nie udrożnią się w ciągu następnego tygodnia, dwóch, najpewniej konieczna będzie konsultacja z okulistą i zabieg przetkania kanalików (jest bezbolesny, trwa kilka minut).
Zobacz też: Jak widzą noworodki? Kiedy niemowlę zaczyna widzieć dokładnie?
26 pytań o pielęgnację niemowlaka
Pielęgnacja dziąseł niemowlęcia
Trzeba je pielęgnować, by zapobiec w przyszłości problemom z zębami. Po karmieniu przecieraj maluchowi dziąsła wilgotnym gazikiem, nawiniętym na palec wskazujący.
Jak dbać o nosek noworodka?
Oczyszczaj go raz dziennie z zewnątrz, usuwając – za pomocą wilgotnego wacika – wydzielinę, która spłynęła w okolice ujścia dziurki. Nie wkładaj do noska chusteczek higienicznych ani patyczków kosmetycznych (łatwo uszkodzić w ten sposób błonę śluzową). Gdy dziecko ma katar, oczyszczaj nosek za pomocą specjalnego aspiratora.
Zobacz: Aspirator do noska - jaki dla noworodka, a jaki dla starszego dziecka?
Pielęgnacja noworodka: uszy
Wystarczy przetrzeć – raz na kilka dni – mokrym wacikiem małżowinę. Zapomnij o patyczkach – używając ich, łatwo możesz wepchnąć woskowinę głęboko do przewodów słuchowych lub uszkodzić maluchowi błonę bębenkową. Myjąc uszy, pamiętaj, by oczyścić również miejsca za uszami, gdzie często ścieka pokarm.
Jak odpowiednio chronić dłonie i stopy niemowlęcia?
Na początku wyglądają jak u praczki – skóra jest pomarszczona, może się łuszczyć. Po kilku dniach stanie się gładka i różowa. Taki maluszek jeszcze się nie brudzi, możesz więc myć mu ręce raz na dzień w kąpieli bądź przecierać wilgotnym wacikiem skórę (pamiętaj, by dokładnie umyć i osuszyć przestrzenie między palcami).
Przez pierwsze tygodnie życia warto zakładać dziecku na rączki skarpetki albo tzw. łapki-niedrapki (cienkie rękawiczki, które chronią buzię przed podrapaniem przez ostre paznokietki malca).
Najtrudniejszą sprawą w pielęgnacji rączek i stópek noworodka jest niewątpliwie obcinanie paznokci – miniaturowych i bardzo miękkich.
Najlepiej to zrobić, kiedy malec śpi. Paznokietki możesz obciąć specjalnym małym obcinaczem albo zaokrąglonymi na końcu nożyczkami dla niemowląt. Oto instrukcja:
- najpierw usiądź koło dziecka tak, byś swobodnie mogła chwycić dłonią jego rączkę bądź nóżkę (jeśli nie śpi, ułóż malca na swoich kolanach).
- potem delikatnie ściśnij opuszkę palca, by paznokieć trochę odstawał.
- paznokcie u rąk obetnij na półokrągło, a u nóg – na prosto, uważając, by nie zadrasnąć dziecka. Jeśli używasz obcinacza, uważaj, by przypadkiem nie chwycić skóry (poczujesz to po tym, że paznokieć stawia wtedy opór).
Na koniec przejedź po paznokciu opuszką swojego palca, by sprawdzić, czy na krawędziach nie zostały ostre zadziory. Paznokcie u rąk trzeba obcinać dwa, czasem trzy razy w tygodniu, u nóg – raz na dwa tygodnie.
Pielęgnacja pępka noworodka
Kikut odciętej w szpitalu pępowiny początkowo jest miękki i jasny, potem czernieje i robi się coraz bardziej sztywny. Powinien zagoić się w ciągu dwóch tygodni po porodzie. Przez ten czas trzeba o niego starannie dbać. Do czasu wygojenia się rany staraj się nie przyciskać go pieluszką, by docierało do niego powietrze.
Dziś położne nie zalecają już przemywania go roztworem spirytusu, ale delikatne mycie mydłem w czasie kąpieli, osuszanie, a następnie wietrzenie. Dzięki temu nie dojdzie do zakażenia.
Możesz stosować specjalne pieluszki dla noworodków, z wyciętą dziurką na pępek (bądź wycinać otwór w pieluszkach, których używasz).
Czytaj też: Jak wygląda noworodek po porodzie?
Pielęgnacja noworodka: pupa dziecka i jej ochrona
To – obok pępka – najbardziej newralgiczna i wymagająca opieki część ciała noworodka. Przez pierwsze kilka dni po porodzie na narządy płciowe działają hormony mamy, które przez łożysko dostały się do organizmu dziecka. Wskutek tego dziewczynka może mieć obrzęknięty, mocno czerwony srom, z dużą ilością białego, czasem podbarwionego krwią śluzu. U chłopców obserwuje się zaś obrzęk i przekrwienie jąder. Objawy te mijają samoistnie i nie wymagają konsultacji lekarskiej, konieczna jest jednak troskliwa pielęgnacja.
Poza tym skóra w tych okolicach łatwo się odparza. Z tych powodów pupę trzeba myć przynajmniej raz dziennie, a także starannie oczyszczać podczas każdej zmiany pieluszki. Do mycia wystarczy czysta, ciepła woda, do oczyszczania możesz użyć wilgotnych chusteczek. Warto wiedzieć, że inaczej oczyszcza się i myje pupę dziewczynki, inaczej zaś chłopca.
Myjąc dziewczynkę, najpierw delikatnie rozchyl wargi sromowe i zmyj białawą wydzielinę, potem – równie delikatnie – przemyj skórę ruchem od sromu w kierunku odbytu. Kierunek mycia ma znaczenie, gdyż bakterie kałowe, przeniesione do pochwy, mogłyby wywołać stan zapalny w narządach rodnych. U chłopca delikatnie oczyść skórę, zwłaszcza w zakamarkach pod penisem i wokół worka mosznowego, delikatnie odsłoń i oczyść ujście cewki moczowej. Nie ściągaj napletka, gdyż u niemowlęcia przywiera on do żołędzi i próby odciągnięcia go mogą być dla dziecka bolesne.
Gdy pupa jest już czysta, osusz ją, a potem sprawdź, czy nie jest zaczerwieniona. Na koniec nasmaruj skórę kremem przeciw odparzeniom (omijając błonę śluzową, którą kosmetyk mógłby podrażnić) i nałóż pieluszkę.
Zobacz też: Odparzenia pupy niemowlaka - 5 skutecznych sposobów
Pielęgnacja włosków niemowlęcia
Niektóre maluchy rodzą się z rzadkim meszkiem, inne z gęstą czuprynką. Są to tzw. włoski płodowe, które pojawiają się na główce malca już w czwartym miesiącu życia płodowego. Dwa, trzy tygodnie po porodzie mogą zacząć wypadać bądź wycierać się (zwłaszcza na potylicy). W ich miejsce wkrótce wyrosną nowe, właściwe włosy. Jednak nawet i te płodowe trzeba pielęgnować. Możesz je myć płynem do ciała albo szamponem dla niemowląt – takim, który nadaje się dla dzieci od pierwszego dnia życia (wystarczy porcja wielkości orzecha laskowego).
Włoski najwygodniej jest myć podczas kąpieli albo tuż przed nią. Preparat delikatnie rozmasuj na główce malucha, a potem dokładnie spłucz. Susząc włoski, nie trzyj ich ręcznikiem, tylko lekko odciśnij nadmiar wody. Pod żadnym pozorem nie używaj suszarki. Jeśli w mieszkaniu jest chłodno, nałóż malcowi cienką bawełnianą czapeczkę. Zimą możesz myć włoski raz na dwa, trzy dni, chyba że główka pod czapką mocno się spociła albo malec wymiotował i zabrudził sobie fryzurkę. Codziennie natomiast trzeba je czesać, by nie splątały się w kołtun. Dla noworodków polecane są specjalne, miękkie szczoteczki z naturalnego włosia.
Polecamy: Dlaczego niektóre dzieci rodzą się z długimi włosami?
Jak często kąpać niemowlę?
Można robić to codziennie, ale wystarczy raz na 2-3 dni. Lepiej nie używać gąbki, na której gromadzą się bakterie, za to warto zaopatrzyć się w kosmetyki do mycia przeznaczone dla niemowląt. To mogą być np. emolienty, których nie nakłada się na skórę, ale wlewa odrobinę do wanienki z ciepłą wodą.
Temperatura wody do kąpieli powinna wynosić około 37 stopni (jeśli boisz się, że wychłodzisz lub przegrzejesz dziecko, kup specjalny termometr - kosztuje kilka złotych).
Czytaj: Kąpiel niemowlaka - aktualne zalecenia lekarzy
Ochrona skóry niemowlaka przed wiatrem, mrozem, słońcem
Warto stosować specjalne kremy dla niemowląt, dedykowane właśnie na takie sytuacje.
miesięcznik "M jak mama"
