Płaczące niemowlę to normalny obrazek - tak malec porozumiewa się ze światem. Gdy dziecku jest dobrze, leży odprężone, rozgląda się dookoła, reaguje ze spokojem (a po skończeniu 6. tygodnia życia również i z uśmiechem) na znane mu osoby i przedmioty.
Ale kiedy coś mu dokucza, daje o tym znać marudzeniem, kwileniem, a w końcu donośnym płaczem. Dlaczego niemowlę płacze i jak rozpoznać przyczyny płaczu niemowlęcia?
Spis treści
Co męczy niemowlaka?
Płacz - język niemowlęcia
Niemowlę już od pierwszych dni życia usiłuje komunikować się z otoczeniem. Dopóki jednak nie nauczy się mówić, ma ograniczone możliwości nawiązania kontaktu z rodzicami.
Natura zadbała jednak o to, by żadna ze stron nie była całkowicie bezradna – maluchowi dała do dyspozycji cały wachlarz różnorakich sygnałów, rodzicom zaś intuicję, która pomaga im zrozumieć potrzeby nowego członka rodziny, nim on sam będzie w stanie je wypowiedzieć.
Płaczu niemowlaka nie sposób zlekceważyć – niemowlę płacze bowiem w sposób, który wywołuje w dorosłych chęć natychmiastowej reakcji. Jak odróżnić od siebie poszczególne rodzaje płaczu niemowlęcia i rozpoznać inne sygnały mowy jego ciała?
Zobacz również: Poznaj sposoby na płacz niemowlaka
Noworodek a niemowlę: różnice fizjologiczne
Przyczyny płaczu niemowlaka
- Strach - gwałtowne rozrzucenie rączek i nóżek na boki – to tak zwany odruch Moro. Noworodek reaguje tak na głośny dźwięk albo niespodziewany ruch rodzica. Odruch ten jest zupełnie naturalny. Ustępuje samoistnie tuż przed końcem pierwszego miesiąca życia dziecka.
- Głód - kwilenie i pokasływanie, a potem rytmiczny płacz, w którym wyraźnie słychać głoski „ła, łaa, łaa”, świadczą o tym, że malec jest głodny. Przekrzywia wtedy główkę na bok (układając ją tak, jak przy piersi), a zaciśnięte w piąstki dłonie zbliża do buzi. Może też oblizywać usta. Jeśli podejrzewasz, że przyczyną płaczu może być głód, spróbuj wsunąć dziecku do buzi koniuszek swojego umytego uprzednio palca – gdy zacznie go ssać, to znak, że znów trzeba go nakarmić. Warto zapisywać sobie godziny karmienia, by rozpoznać, czy dziecku burczy w brzuszku.
- Złość - zaciskanie dłoni w piąstki, napinanie całego ciała – to sygnał, że maluszek jest zdenerwowany, coś go zezłościło. Najczęściej powodem takiej reakcji dziecka jest brak zainteresowania ze strony rodziców.
- Zimno - drżenie dolnej wargi – u noworodka może to być zjawisko fizjologiczne, które nic nie znaczy, czasem jednak jest to jedna z oznak tego, że maluszkowi jest zimno. By to ocenić, trzeba przyłożyć dłoń do karku dziecka. Gdy jest chłodny, maluch faktycznie marznie, i trzeba go dodatkowo czymś okryć lub założyć jeszcze jedną warstwę ubrania.
- Niezadowolenie - zaciskanie ust, krzywienie się podczas ssania piersi – świadczy o tym, że pokarm mamy niezbyt smakuje maluszkowi. Zdarza się to, kiedy mama zje coś, co zdominuje smak jej pokarmu sprawiając, że jest on słonawy albo gorzkawy, bądź też bardzo intensywnie pachnie – na przykład coś z kuchni chińskiej, meksykańskiej czy indyjskiej (albo dania mocno doprawione cebulą i czosnkiem). Wszystko powinno wrócić do normy po wyeliminowaniu z diety takich potraw.
- Zmęczenie - kapryszenie, rozdrażnienie świadczy o zmęczeniu, spowodowanym zbyt dużą ilością bodźców. Gdy malec nie uśnie w porę, marudzenie może zmienić się w intensywny płacz, wywołany przemęczeniem. Kapryszeniu towarzyszą oczywiste sygnały: malec ziewa, wygina się, trze oczka, łapie za uszko, chaotycznie macha rączkami, odwraca główkę od światła. Jeśli maluszek spał w ciągu dnia mniej niż zazwyczaj, trze oczka, ale nie może usnąć, spróbuj mu w tym pomóc – wykąp go, zasuń zasłony, ponoś na rękach, zaśpiewaj kołysankę. Postaraj się przy tym wyeliminować wszystkie zbędne bodźce – wyłącz telefon, telewizor.
- Znudzenie - jego oznaką jest kwilenie, popłakiwanie. Tak zachowują się zwykle niemowlęta mające już kilka miesięcy, które stosunkowo dobrze widzą to, co się wokół nich dzieje. Dziecko w ten sposób daje znać, że pora zmienić mu otoczenie, a przynajmniej pozycję, w jakiej leży. Skuteczne bywa włączenie karuzelki nad łóżeczkiem, zawieszenie pałąka z zabawkami. Niektóre dzieci uspokajają się, gdy mama wchodzi do pokoju i zaczyna coś w nim robić – np. sprząta. Dziecko obserwuje ją wtedy, na pewien czas zapominając o nudzie.
- Ból - gwałtowny, piskliwy i bardzo głośny płacz, rozpoczynający się znienacka – świadczy o tym, że niemowlę coś bardzo boli. Najczęściej tak właśnie wygląda płacz spowodowany kolką jelitową. Zdarza się, że pomiędzy kolejnymi atakami płaczu malec wstrzymuje oddech, zanosi się. Jego ciało jest wtedy napięte, sztywne, nóżki naprężone, buzia pomarszczona, wykrzywiona, mocno zaczerwieniona. Dziecko może też głośno oddawać gazy, ulewać pokarm, a nawet wymiotować. Kolkę można łagodzić na różne sposoby, może się zdarzyć, że będziesz musiała po kolei wypróbować każdy z nich.
Zobacz, jak prawidłowo nosić niemowlę
- Potrzeba bliskości - dźwięki przypominające miauczenie kota. Świadczą o tym, że dziecko chce się przytulić do mamy albo taty. Zwykle rozgląda się, szukając wzrokiem rodzica, a wzięte na ręce natychmiast się uspokaja.
- Ciepło - marudzenie przypominające zadyszkę – może świadczyć o tym, że dziecku jest zbyt ciepło. Podobnie jak w przypadku wychłodzenia, to również możemy sprawdzić, przykładając dłoń do karku malca. Jeśli jest rozgrzany i spocony, dziecku trzeba zdjąć jedną warstwę odzieży, usunąć kocyk. Pomaga wywietrzenie mieszkania. By uniknąć przegrzewania malca, warto stale kontrolować temperaturę, jaka panuje w jego pokoiku – nie powinna przekraczać 22°C. Jeśli jest wyższa, grzejniki trzeba przykręcić.
- Przejedzenie - marudzenie tuż po karmieniu, przechodzące czasem w płacz – świadczy o tym, że dziecko zjadło zbyt dużo, i z przejedzenia zaczął boleć je brzuszek. Bywa tak, gdy karmienie jest jedynym sposobem, w jaki reagujemy na każdy rodzaj płaczu. Co wtedy? Malca trzeba chwilę ponosić, by mu się odbiło – warto jednak nastawić się na to, że dziecko może ulać nadmiar pokarmu, i zabezpieczyć swoje ramię np. bawełnianą ściereczką. Dopiero kiedy dziecku się odbije, można odłożyć je do łóżeczka. Jeśli mimo to nadal marudzi, masuj mu delikatnie brzuszek ruchami okrężnymi zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara, co powinno złagodzić dolegliwości.
- Ząbkowanie - popłakiwanie albo głośny płacz, któremu towarzyszy obfite ślinienie się, niekiedy podwyższona temperatura. To pierwsze oznaki ząbkowania. Choć ząbki wyrzynają się zwykle około 6. miesiąca życia, to jednak związane z tym objawy mogą pojawić się nawet u 3-miesięcznych brzdąców. Jeśli masz wątpliwości, zajrzyj dziecku do buzi – dziąsła ząbkującego malca są rozpulchnione, zaczerwienione. Wiele dzieci właśnie wtedy zaczyna pakować do buzi wszystkie przedmioty, jakie znajdzie w zasięgu ręki. Dolegliwości związane z wyrzynaniem się ząbków warto łagodzić, bo inaczej początkowy dyskomfort odczuwany przez malca nasili się, przechodząc w ból. W ciągu dnia dawaj dziecku do rączki schłodzony w lodówce gryzaczek. Dziąsła można mu smarować żelem łagodzącym ból, przeznaczonym do stosowania podczas ząbkowania. Jeśli ból nie daje malcowi w nocy spać, przed położeniem go do łóżeczka warto podać mu preparat przeciwbólowy (paracetamol albo ibuprofen).
Czytaj również: Jak trzymać noworodka, żeby mu się odbiło? Pozycje trzymania dziecka do odbicia
Jak układać niemowlaka do snu?
Pierwsze tygodnie z noworodkiem. Instrukcja postępowania z dzieckiem
miesięcznik "M jak mama"
