Dieta ketogeniczna – co to jest? Zasady i efekty diety

Dieta ketogeniczna to dieta niskowęglanowa i wysokotłuszczowa. W codziennym jadłospisie tłuszcze zajmują aż 90 procent! Czy dieta ketogeniczna jest bezpieczna?

Spis treści

1. Na czym polega dieta ketogeniczna?
2. Co jeść na diecie ketogenicznej?
3. Czy dieta ketogeniczna jest zdrowa?
4. Czy dieta ketogeniczna pozwala schudnąć?
5. Czy dieta ketogeniczna jest bezpieczna w ciąży?
6. Czy dieta ketogeniczna pomaga w leczeniu nowotworów?
7. Czy dieta ketogeniczna pomaga w leczeniu padaczki?
8. Kto nie powinien stosować diety ketogenicznej?

Dieta ketogeniczna, nazywana też ketogenną, budzi wiele kontrowersji, gdyż jej jadłospis zakłada niski udział węglowodanów i wysoki udział tłuszczów, co może prowadzić do niedoborów oraz dużego ryzyka efektu jo-jo podczas odchudzania.

Do najpopularniejszych diet tego typu zalicza się dietę: Kwaśniewskiego, Atkinsa oraz Plaż Południowych. Warto podkreślić, że dieta ketogeniczna w rankingu U.S News & World Report została oceniona przez specjalistów jako jedna z najgorszych – zajmując ostatnie miejsce wraz z dietą Dukana.

Dowiedz się, na czym polega, czy jest zdrowa oraz czy faktycznie jest to skuteczna dieta odchudzająca.

W artykule przeczytasz:

1. Na czym polega dieta ketogeniczna?
2. Co jeść na diecie ketogenicznej?
3. Czy dieta ketogeniczna jest zdrowa?
4. Czy dieta ketogeniczna pozwala schudnąć?
5. Czy dieta ketogeniczna jest bezpieczna w ciąży?
6. Czy dieta ketogeniczna pomaga w leczeniu nowotworów?
7. Czy dieta ketogeniczna pomaga w leczeniu padaczki?
8. Kto nie powinien stosować diety ketogenicznej?

Na czym polega dieta ketogeniczna?

Dieta ketogeniczna to dieta niskowęglanowa i wysokotłuszczowa. Osoby, które chcą ją stosować, muszą wiedzieć, że jej codzienny jadłospis zawiera aż 80-90 procent tłuszczów i 10-20 procent węglowodanów i białka (z reguły przy diecie 2000 kcal dostarcza się do organizmu ok. 20-50 g węglowodanów dziennie).

Głównym źródłem energii w diecie ketogennej są tłuszcze, które na drodze wielu reakcji ostatecznie powodują wytworzenie ciał ketonowych. Gdy dieta stosowana jest przez wiele dni, organizm zaczyna się do tego przyzwyczajać i wchodzi w ketozę, czyli stan, w którym ciał ketonowych w organizmie jest więcej niż glukozy.

Jest to dokładnie ten sam mechanizm, który powstaje podczas głodówki. Gdy ilość jedzenia zostaje ograniczona, organizm włącza tryb awaryjny i mimo mniejszej dostępności pożywienia, pozwala mu funkcjonować na takich zasadach. Dodatkowo, dieta ketogeniczna nie ma zaleceń dotyczących ilości posiłków bądź ich kaloryczności.

Co jeść na diecie ketogenicznej?

Warto podkreślić, że w diecie ketogennej istotny jest rodzaj spożywanych tłuszczów. Ta dieta zakłada równy stosunek pomiędzy tłuszczami nasyconymi a wielonienasyconymi i jednonienasyconymi.

Oznacza to, że w jadłospisie znajduje się wiele produktów zawierających tłuszcze zwierzęce, w tym mięso, masło, smalec itp. Do tego, aby zrównoważyć je tłuszczami jednonienasyconymi i wielonienasyconymi, należy wzbogacić codzienne menu o produkty takie jak: awokado, oliwki, tłuste ryby morskie, jaja, migdały, orzechy włoskie itp.

Nie zapewnia to odpowiedniej podaży kwasów omega 3, dlatego zaleca się ich suplementację. Ponadto, węglowodany z reguły pozyskuje się z warzyw niskoskrobiowych, a białko z mięsa i nabiału.

Na diecie ketogennej nie zaleca się spożywania w dużych ilościach warzyw takich jak brokuły, buraki, marchewka, pomidory, kalafior itp. Dodatkowo, ogranicza się także wszystkie produkty, które mogą zawierać cukier np. herbaty, gotowe sosy, mieszanki przypraw itp.

Czy dieta ketogeniczna jest zdrowa?

Należy podkreślić, że zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) codzienna dieta powinna zawierać ok. 25-35 procent tłuszczów, ok. 45-65 proc. węglowodanów i ok. 10-15 proc. białek. Gdy posiłki w standardowym jadłospisie są tak skonstruowane, to materiałem genetycznym dla mózgu i układu nerwowego jest glukoza.

Po zastosowaniu diety ketogenicznej, glukozę zastępują ciała ketonowe i organizm przestawia się na tryb głodówki (niedożywienia). W tym okresie można borykać się z wieloma, negatywnymi objawami – występuje m.in. senność, zaparcia, biegunki, narastające pragnienie, wymioty, bóle głowy itp. Należy również podkreślić, że ok. ¼ osób stosujących dietę ketogenną ma nietolerancję diety bogatotłuszczowej i u tych osób problemy gastryczne będą występowały regularnie.

Ponadto, stosując dietę ketogenną samodzielnie, bez konsultacji ze specjalistą można szybko doprowadzić do kamicy moczanowej i hiperurykemii. Tym samym można stwierdzić, że samodzielnie prowadzona dieta ketogenna nie jest zalecana przez specjalistów jako dobra dla ogółu, gdyż jest niezgodna z powszechnie stosowanymi zaleceniami żywieniowymi.

Jeśli dieta stosowana jest niepoprawnie przez dłuższy czas, może to prowadzić do niepoprawnego funkcjonowania wątroby i nerek, a także niedoborów składników mineralnych. Warto zatem mieć na uwadze, aby stosowanie diety skonsultować z lekarzem i dietetykiem, a także pamiętać o regularnym wykonywaniu badań, które szybko wykryją stany niepożądane.

Czy dieta ketogeniczna pozwala schudnąć?

Dieta ketogeniczna określana jest także jako dieta odchudzająca, gdyż niedostarczanie węglowodanów do organizmu (w tym radykalne zmniejszenie ich ilości) prowadzi do spalania tkanki tłuszczowej. Podczas takiej diety w organizmie wytwarzają się niewielkie pokłady glukozy, dlatego też organizm wykorzystuje tłuszcz jako źródło energii i tym samym pomaga w utracie zbędnych kilogramów.

Dodatkowo, podczas tak skomponowanych posiłków wytwarzany jest niewielki poziom insuliny, co z kolei sprzyja lipolizie komórek tłuszczowych. Istotnym jest także to, że dieta ketogenna hamuje uczucie głodu, co według wielu odchudzających jest pomocne w utracie zbędnych kilogramów.

Warto pamiętać, że nadmiar kilogramów nie zniknie trwale po zastosowaniu restrykcyjnej diety odchudzającej. Popularne głodówki (i diety naśladujące je), chociaż powodują spadek masy ciała, to efekt jest krótkotrwały i bardzo szybko można uzyskać efekt jo-jo.

Dodatkowo, należy podkreślić, że nie ma jednoznacznych badań naukowych, które wskazują, że dieta ketogeniczna jest idealną dietą odchudzającą, która daje trwałe efekty. Wręcz można znaleźć mnóstwo badań, które udowadniają, że niezbilansowana dieta odchudzająca przyczynia się do zwiększenia ryzyka efektu jo-jo, a także negatywnych skutków zdrowotnych.

Sprawdź: Dieta bez węglowodanów. Zasady diety niskowęglowodanowej

Czy dieta ketogeniczna jest bezpieczna w ciąży?

Kobiety w ciąży muszą pamiętać o tym, aby ich dieta była zdrowa i zbilansowana. W praktyce oznacza to, że codzienny jadłospis ciążowy powinien zawierać wszystkie, niezbędne składniki odżywcze. Niestety, dieta ketogeniczna w dużej mierze eliminuje węglowodany, które dostarczają ciężarnej m.in. magnezu, witamin z grupy B oraz błonnika pokarmowego.

Warto także podkreślić, że niedobory są znaczne również dlatego, że podczas ciąży zapotrzebowanie na węglowodany zwiększa się o ok. 1/3 standardowego zapotrzebowania. Ponadto w ciąży zwiększa się także zapotrzebowanie na tłuszcze, które wynosi 20-30 proc (zależnie od trymestru ciąży).

I chociaż w diecie ketogenicznej tłuszcze przeważają, to należy pamiętać, że liczy się też ich rodzaj. Aby mózg i wzrok dziecka rozwijały się prawidłowo, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na kwas DHA oraz inne kwasy tłuszczowe omega 3.

Specjaliści zgodnie podkreślają, że dieta ketogenna nie jest odpowiednia dla kobiet w ciąży, także dlatego, że nie dostarcza odpowiedniej ilości witaminy D i wapnia. Ponadto, należy pamiętać, że stosowanie niedoborowej diety w czasie ciąży ma wpływ na dziecko nie tylko w trakcie tych 9 miesięcy, ale także może prowadzić do nieodwracalnych zmian rzutujących na jego zdrowie w przyszłości.

Czy dieta ketogeniczna pomaga w leczeniu nowotworów?

Dieta ketogeniczna czasami określana jest także jako właściwa w leczeniu nowotworów. Specjaliści stale przeprowadzają liczne badania, które mogłyby potwierdzić tezę, że jest to dieta na raka, jednak obecnie nie ma ostatecznego stanowiska w tej sprawie.

Warto jednak wiedzieć, że odbyły się już badania u osób cierpiących na nowotwory mózgu, mających m.in. glejaka wielopostaciowego, guzy mózgu i gwiaździaka anaplastycznego. Ograniczenie węglowodanów i zastąpienie ich tłuszczami u niektórych chorych doprowadziło do zahamowania choroby oraz zmniejszenia guzów.

Niestety, były to pojedyncze przypadki, dlatego też, aby sprawdzić, czy faktycznie dieta ketogeniczna ma pozytywny wpływ na chorych cierpiących na nowotwory, należałoby przeprowadzić badania kliniczne na dużej liczbie osób.

Czy dieta ketogeniczna pomaga w leczeniu padaczki?

Dieta ketogeniczna jest także uznawana za skuteczna metodę leczenia padaczki lekoopornej oraz wybranych, wrodzonych wad metabolizmu. Najczęściej pozytywne efekty stosowania tej diety w tych chorobach pojawiają się już w pierwszych 3 miesiącach.

Pacjenci obserwują zmniejszenie liczby napadów, łagodniejsze ich przechodzenie, a także poprawę ogólnego funkcjonowania, w tym jakości snu, zdolności koncentracji itp. Tego typu terapia prowadzona jest pod ścisłą kontrolą lekarza oraz dietetyka i jeśli przynosi oczekiwane efekty, to z czasem można zmniejszyć dawki stosowanych leków, a później nawet całkowicie wyłączyć je z leczenia.

Dietę ketogeniczna stosuje się także u osób mających choroby takie jak: stwardnienie guzowate, zespół Retta, zespół Doose i zespół Draveta.

Kto nie powinien stosować diety ketogenicznej?

Warto pamiętać, że dieta ketogeniczna nie jest zalecana osobom o konkretnych schorzeniach. Wśród nich znajdują się m.in. kobiety w ciąży oraz matki karmiące. Nie zaleca się jej stosowania także u osób starszych. Dieta ketogenna nie jest wskazana również u osób chorujących na niedoczynność tarczycy oraz choroby trzustki i wątroby.

Oblicz swoje BMI i sprawdź, czy musisz się odchudzać

Sonia Młodzianowska