COVID-19 u dzieci - jakie są objawy COVID-19 u dzieci i czy infekcja powoduje powikłania?

Pandemia COVID-19 trwa. Wraz z otwarciem szkół oraz przedszkoli powrócił temat związany z bezpieczeństwem naszych pociech, a także z ewentualnym zagrożeniem, jakie stanowi dla nich COVID-19. Jakie są jego objawy u dzieci? Czy powikłaniem COVID mogą być inne niebezpieczne choroby?

COVID-19 u dzieci przebiega zazwyczaj łagodnie. Nie znaczy to jednak, że COVID-19 u dzieci można lekceważyć. Pandemia koronawirusa to czas niezwykle trudny dla wszystkich. Dla rodziców oraz dzieci jest to również bardzo burzliwy okres ze względu na powrót do szkół i przedszkoli oraz potencjalne zagrożenie epidemiologiczne z tym związane.

Jakie są objawy COVID-19 u dzieci i jak leczyć tę infekcję? Czy powikłaniem COVID mogą być inne niebezpieczne choroby?

Spis treści

1. Objawy COVID-19 u dzieci
2. Brak objawów COVID-19 u dzieci
3. Leczenie COVID-19 u dzieci
4. Powikłania COVID-19 u dzieci
5. Zapobieganie COVID-19 u dzieci

Objawy COVID-19 u dzieci

Koronawirusy tak naprawdę znane są ludzkości od zawsze. To one głównie odpowiedzialne są za przeziębienia w okresie jesienno-zimowym. Z tego też powodu w przypadku Sars-CoV-2 u dzieci oraz młodzieży objawy mogą być podobne, jak w zwykłym przeziębieniu. Dziecko uskarża się wtedy na gorączkę, duszność, uporczywy suchy kaszel, zmęczenie, bóle głowy, katar czy też bóle gardła.

COVID-19 u dzieci zwykle również objawia się wysoką temperaturą i suchym kaszlem. Z tego powodu wszelkie ankiety dotyczące potencjalnego kontaktu z osobą zarażoną COVID-19 zawsze zawierają pytania o te dwa symptomy.

Bardzo charakterystycznym symptomem zarażenia wirusem Sars-CoV-2 jest utrata węchu oraz smaku przez osobę zakażoną. Jest to spowodowane tym, że koronawirus może w łatwy sposób wniknąć do neuronów odpowiedzialnych za odczuwanie przez nas zapachu poprzeć receptory ACE2 znajdujące się na ich powierzchni. Wirus namnażając się powoduje ich zaburzone działanie, co skutkuje wcześniej wspomnianymi objawami.

Do symptomów mniej charakterystycznych w przebiegu zakażenia koronawirusem zaliczamy również objawy z przewodu pokarmowego takie jak rozlany ból brzucha, wymioty, biegunka oraz brak apetytu. Występują one jednak rzadziej i nie powinny być jednoznacznie kojarzone z wirusem Sars-CoV-2, ale mogą sugerować zakażenie.

Jeżeli chodzi o czas od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów to jest on taki sam u dorosłych, jak i u dzieci i wynosi od 2 do 14 dni. Najczęściej objawy pojawiają się w 6. dobie od kontaktu z osobą chorą.

Za najczęstsze objawy koronawirusa uznaje się:

• suchy kaszel
• wysoką gorączkę
• utrata węchu oraz smaku.

Brak objawów COVID-19 u dzieci

Większość badań statystycznych dotyczących osób chorych na COVID-19 mówi, że zakażenie koronawirusem u dzieci ma najczęściej charakter bezobjawowy lub objawia się jedynie jako lekkie przeziębienie. Statystki te są o tyle ciekawe, że nawet w grupie najmłodszych dzieci raczej nie obserwuje się charakterystycznych objawów zakażenia takich jak przyspieszenie oddechu, duszność czy postępująca niewydolność oddechowa.

Według CDC (Centers for Disease Control and Prevention) procent dzieci przechodzących COVID bezobjawowo sięga ok. 45%. Z tego też powodu bardzo trudno uchwycić u nich zakażenie koronawirusem.

Dyskusyjne jest również to, czy będąc bezobjawowymi nosicielami są one w stanie zakażać inne osoby z kontaktu. Coraz częściej jednak mówi się, że dzieci, pomimo braku dolegliwości związanych z obecnością wirusa, są w stanie roznosić go nawet przez kilka tygodni. Oczywiście potwierdzenie tego zjawiska wymaga dużych i dłuższych wieloośrodkowych badań przeprowadzanych na całym świecie.

Przebieg COVID może wyglądać inaczej u małych pacjentów zmagających się na co dzień z chorobą przewlekłą. Na bardziej gwałtowny przebieg zakażenia koronawirusem narażone są dzieci cierpiące na choroby serca, nerek, astmę, mukowiscydozę, cukrzycę, przyjmujące na stałe leki immunosupresyjne czy też leczone onkologicznie. W tej grupie procent bezobjawowych przypadków jest znacznie mniejszy w porównaniu do ogólnej populacji dzieci.

Leczenie COVID-19 u dzieci

W schematach leczenia jakie do tej pory zastosowano w kuracji osób zakażonych koronawirusem, największe nadzieje wiązane są z chlorochiną, lekiem pierwotnie wykorzystywanym w leczeniu malarii oraz chorób autoimmunologicznych, a także remdesivirem, który zaliczany jest do leków antywirusowych.

Ze względu na małą ilość pacjentów pediatrycznych wymagających hospitalizacji nie ma zbyt wielu danych o skutecznym leczeniu wymierzonym wprost w wirusa Sars-CoV-2. Jeżeli dziecko trafi do szpitala z powodu koronawirusa, zwykle nie wymaga agresywnego leczenia, a działania lekarzy ograniczają się do tzw. leczenia objawowego. Polega ono głównie na nawadnianiu, leczeniu wysokiej gorączki, a w przypadku duszności - podawaniu dziecku tlenu.

Powikłania COVID-19 u dzieci

W ostatnim czasie coraz częściej z całego świata napływają informacje o wystąpieniu u dzieci, które przeszły COVID-19 lub aktualnie na niego cierpią, zespołu objawów przypominających chorobę Kawasakiego. Jest to jednostka chorobowa powodująca ostre zapalenie naczyń krwionośnych o niejasnej etiologii, na obraz której składa się:

• wysoka gorączka przekraczająca 38 stopni i niereagująca na leczenie przeciwzapalne
• zapalenie spojówek i przekrwienie spojówek
• żywoczerwone zmiany w jamie ustnej oraz gardle
• wysypka przypominająca odrę lub szkarlatynę

Przebieg klasycznej choroby Kawasakiego jest długi, a dziecko może ciężko chorować nawet przez kilka tygodni. Jednym z najbardziej niebezpiecznych powikłań jest powstanie mikrotętniaków naczyń wieńcowych, które nieleczone, mogą doprowadzić do zawałów serca czy rozwoju miażdżycy nawet w bardzo młodym wieku.

Te niepokojące dane pochodzą najczęściej z USA, Wielkiej Brytanii oraz Włoch, gdzie bardzo duża część populacji została dotknięta przez COVID-19. Informacje te wymagają potwierdzenia w ogólnoświatowych badaniach, gdyż związek pomiędzy zakażeniem koronawirusem, a wystąpieniem choroby Kawasakiego nie jest do końca jasny.

Zapobieganie COVID-19 u dzieci

Najskuteczniejszym sposobem walki z koronawirusem jest profilaktyka. Aby skutecznie chronić nasze dzieci, powinniśmy pamiętać o kilku podstawowych zasadach.

1. Zachowuj dystans społeczny – 1,5 metra to odległość, która skutecznie ogranicza przedostanie się wirusa z osoby na osobę.
2. Dziecko powinno myć ręce zawsze po przyjściu z zewnątrz – mydło skutecznie zabija SARS-CoV-2 obecnego na dłoniach. Świetnym rozwiązaniem są też małe buteleczki płynów odkażających, które można wszędzie zabrać ze sobą.
3. Zwracaj uwagę, aby w miarę możliwości dziecko nie przebywało w dużych skupiskach ludzi.
4. Zachęcaj je, aby nosiło maseczkę zakrywającą usta oraz nos.
5. Zaszczepcie się całą rodzina na grypę.
6. Dbaj o jego codzienną aktywność fizyczną.

Oprócz zaleceń, które mają chronić dziecko przed zakażeniem koronawirusem, ważne jest również dbanie o komfort psychiczny dziecka podczas pandemii. Często rozmawiaj z nim o tym jak się czuje, co myśli o sytuacji wokół niego oraz zapewniaj o swoim wsparciu. Dla dzieci izolacja od koleżanek i kolegów jest szczególnie trudna, a zamknięcie na dłuższy czas w domu może odbić się na ich psychice.

Maciej Toczek