Skąd się bierze tkanka tłuszczowa? Jak przybieramy na wadze? Czy wszystko zależy od genów?

Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się skąd się bierze tkanka tłuszczowa i jaka jest funkcja tkanki tłuszczowej w organizmie? Czy zdarzało ci się przybierać na wadze i myślałaś, że to głównie kwestia obciążeń genetycznych? Myślę, że wiele z nas może odpowiedzieć twierdząco na to pytanie. Przyjrzyjmy się zatem, gdzie tkwi prawda…

Tkanka tłuszczowa należy do tkanki łącznej organizmu człowieka i składa się z komórek tłuszczowych nazywanych adipocytami. Prawidłowo nie powinna ona przekraczać 20-25 % masy ciała u kobiet oraz 15-20% masy ciała u mężczyzn. Jeśli jej ilość jest większa, to mówimy o nadwadze lub otyłości.

Spis treści:

1. Jakie funkcje spełnia w organizmie tkanka tłuszczowa?
2. Jakie geny mają wpływ na powstawanie tkanki tłuszczowej?
3. Jaki wpływ na ilość tkanki tłuszczowej ma dieta i styl życia?
4. Sprawdź, czy masz prawidłową masę ciała

Jakie funkcje spełnia w organizmie tkanka tłuszczowa?

Funkcji tkanki tłuszczowej jest wiele. Do najważniejszych jej zadań zaliczamy: magazynowanie substancji odżywczych i wpływ na estetykę ciała, termoizolację czyli ochronę przed utratą ciepła, rolę metaboliczną (wpływ na stężenie w organizmie lipidów: cholesterolu całkowitego, cholesterolu dobrego czyli HDL, cholesterolu złego czyli LDL, triglicerydów, a także stymulowanie powstawania hormonów płciowych oraz udział w mechanizmie powstawania insulinooporności, czyli oporności tkanek na insulinę).

Czytaj: Hormony – dlaczego rządzą naszym ciałem?

Jakie geny mają wpływ na powstawanie tkanki tłuszczowej?

Ilość tkanki tłuszczowej zależy od różnych czynników. Pewne elementy środowiska rodzinnego sprzyjają powstawaniu nadwagi tudzież otyłości, co nie oznacza jednak że musi się ona pojawić.

Nadwaga lub otyłość u matki (przed ciążą lub będącej w ciąży) zwiększa ponad 10-krotnie ryzyko występowania nadmiernej masy ciała u dziecka, w porównaniu do osób o prawidłowej wadze.

Dzieci matek, które mają mało pokarmu i nie mają sposobności karmienia piersią, są piętnaście razy bardziej narażone na rozwój otyłości, w przeciwieństwie do noworodków i niemowląt karmionych naturalnie.

Jeśli w rodzinie występują zaburzenia hormonalne, sprzyjające zwiększeniu ilości tkanki tłuszczowej w organizmie, to wzrasta ryzyko nadwagi lub otyłości. Zaliczamy do nich:

• insulinooporność (oporność tkanek na działanie insuliny, czyli hormonu obniżającego stężenie glukozy we krwi)
• niedoczynność tarczycy (powodującą zwolnienie tempa przemiany materii co sprzyja tyciu)
• niedobór leptyny (hormonu sytości)
• cukrzyca typu 2 (insulinoniezależna, często wymagająca leczenia insuliną, a to sprzyja przybieraniu na wadze).

Jaki wpływ na ilość tkanki tłuszczowej ma dieta i styl życia?

Zdecydowanie większe znaczenie w mechanizmach powstawania tkanki tłuszczowej odgrywają dieta i styl życia niż predyspozycje genetyczne. Spożywanie zbyt dużej ilości kalorii, aniżeli potrzebna twojemu organizmowi, skutkuje zwiększeniem ilości masy ciała.

Jedzenie dużej ilości pokarmów obfitujących w węglowodany proste (szczególnie słodyczy) oraz kwasy tłuszczowe nasycone (tłuste mięsa, pokarmy typu „fast food”) powoduje tycie oraz zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań nadwagi i otyłości: hipercholesterolemii (zbyt wysokiego stężenia cholesterolu), miażdżycy i choroby wieńcowej (czyli choroby niedokrwiennej serca), nadciśnienia tętniczego.

Nieregularne spożywanie posiłków (zbyt długie przerwy pomiędzy daniami) oraz nie jedzenie śniadań skutkuje zwolnieniem tempa przemiany materii a zarazem tyciem.

Ponadto podwyższeniu ulega wówczas ryzyko występowania napadów głodu w godzinach wieczornych, co także powoduje przybieranie dodatkowych kilogramów.

Zbyt mała ilość ruchu i prowadzenie siedzącego trybu życia zwiększa ryzyko otyłości. Każda godzina spędzona przez nastolatka przed telewizorem zwiększa ryzyko wystąpienia nadwagi o 1 procent.

Osoby dorosłe powinny wygospodarować przynajmniej 3h w skali tygodnia na spacery, celem utrzymywania prawidłowej masy ciała lub redukcji ilości tkanki tłuszczowej. Systematyczna aktywność fizyczna zmniejsza również ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej.

Zbyt wczesne stosowanie diet odchudzających (podczas okresu dojrzewania), szczególnie restrykcyjnych (które mają bardzo zredukowaną ilość kalorii oraz nie dostarczają organizmowi odpowiedniej ilości pełnowartościowego białka oraz mikroelementów i makroelementów) zwiększa trzykrotnie ryzyko rozwoju nadwagi w wieku dorosłym.

Czytaj: Dieta na płaski brzuch: co jeść, by pozbyć się oponki? Zasady, dobre produkty

Nadwaga u dziecka. Jak pomóc dziecku z nadwagą?

Sprawdź, czy masz prawidłową masę ciała

Do oceny masy ciała wykorzystywany jest najczęściej wskaźnik BMI. Dzieląc masę ciała, wyrażoną w kilogramach, poprzez kwadrat wysokości ciała wyrażonej w metrach, otrzymasz wynik.

Prawidłowa masa ciała mieści się w zakresie 18.5- 24.99 BMI, wynik 25 – 29.99 BMI świadczy o nadwadze, a nota wskaźnika masy ciała powyżej 30 dowodzi o występowaniu otyłości.

Czytaj: PROBLEMY Z ZAJŚCIEM W CIĄŻĘ: niedowaga lub otyłość utrudniają zajście w ciążę

Nadwaga w ciąży szkodzi tobie i dziecku

Lek. Anna Nowak

Lekarka i dietetyczka, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Nauczyciel akademicki. W obszarze jej zainteresowań znajdują się zagadnienia z zakresu endokrynologii, chorób wewnętrznych oraz zdrowego żywienia i dietoterapii. Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych, zarówno krajowych jak i zagranicznych, z zakresu medycyny i dietetyki.

lek. Anna Nowak