Negocjowanie z nastolatkiem jest nie tylko potrzebne, ale czasem wręcz konieczne, gdyż dążący do samodzielności młody dorosły nie zawsze podejmuje decyzje odpowiedzialne i zapewniające mu bezpieczeństwo. Tym samym rodzice na tym etapie mogą negocjować zmianę decyzji nastolatka, tak by jednak nie stanowiła dla niego szkodliwego wyboru.
Dowiedz się, jak mądrze negocjować z nastolatkiem, aby uzyskać to, na czym ci zależy, ale też żeby dziecko czuło się partnerem w negocjacjach.
Spis treści:
- Dlaczego warto negocjować z nastolatkiem?
- O czym powinien pamiętać rodzic, który chce negocjować z nastolatkiem?
- Aktywne słuchanie to sposób na skuteczne negocjacje z nastolatkiem
- Kilka sytuacji, w których sprawdzą się negocjacje z nastolatkiem
- Negocjacje z nastolatkiem bez efektu – co robić?
Dlaczego warto negocjować z nastolatkiem?
Odpowiedzialność za bezpieczeństwo dziecka spoczywa na rodzicach, dlatego też negocjowanie z nastolatkiem jest wpisane w obowiązki rodzica, co należy wytłumaczyć nastolatkowi np. słowami: „Rozumiem twoje potrzeby, jednak odpowiadam za ciebie i nie chcę, aby ci się coś stało. Przemyślmy, jak wspólnie możemy rozwiązać tę sytuację.”
Rodzinne negocjacje są także istotne, by dziecko w przyszłości potrafiło osiągać swoje cele i realizować potrzeby. To także sztuka, która umożliwia zdrowe rozwiązywanie konfliktów z innymi ludźmi, które nie są oparte na walce.
Umiejętność negocjowania przydaje się zarówno w prywatnym życiu, jak i w pracy, gdy np. ustala się z szefem wysokość wynagrodzenia czy zakres obowiązków. Gdy nastolatek nauczy się tego i będzie ćwiczył już z rodzicami, istnieją duże szanse, że w przyszłości jego rozmowy będą efektywne i będzie umiał wypracować korzystne dla siebie rozwiązania.
Czytaj: Trudny okres dojrzewania: jak radzić sobie z buntem dorastającego dziecka?
Narkotyki wśród młodzieży. Przyczyny, postępowanie i pomoc dzieciom uzależnionym od narkotyków
O czym powinien pamiętać rodzic, który chce negocjować z nastolatkiem?
Na początku warto podkreślić, że negocjacje nie zawsze są słuszne i że istnieją arbitralne zasady, które nie podlegają negocjacjom. Należą do nich wszystkie te kwestie, w których kluczowe jest bezpieczeństwo dziecka, za które w pełni odpowiada rodzic. Chodzi tutaj np. o jazdę samochodem bez uprawnień, zażywanie narkotyków, spożywanie alkoholu i sterowanie łódką itp.
Dziecko musi mieć świadomość, że negocjowanie tych kwestii nie jest możliwe, dlatego rodzic powinien pamiętać, by z nim o tym porozmawiać i jasno przedstawić sytuację. W każdej innej kwestii dziecko ma prawo rozmawiać z rodzicem i negocjować zasady lub decyzje.
Istotne jest wtedy to, by z kolei rodzic rozumiał, że nastolatek nie powinien być całkowicie podporządkowany rodzicowi (oprócz wspomnianych zasad arbitralnych), gdyż tylko w ten sposób nauczy się asertywności i będzie w stanie zaspokoić swoje potrzeby.
Rodzic powinien być także gotowy na to, że jego zdanie będzie kwestionowane – wtedy należy nastawić się na dyskusję i znaleźć rzeczowe argumenty. Niedopuszczalne jest, by nastolatek otrzymał w takiej sytuacji odpowiedź od rodzica typu „jestem rodzicem, wiem lepiej”, „nie i już”, „bo nie”, „bo ja tak uważam” itp. Wtedy z pewnością dziecko nie będzie miało poczucia, że jest partnerem w rozmowie i negocjacje będą nieefektywne.
W negocjacjach istotne jest także to, by rodzic pamiętał, za co on odpowiada, a za co dziecko. I tak np. w sytuacji, gdy dziecko chce iść do kolegi, ale nie wykonało swoich obowiązków (np. nie wyniosło śmieci), to w takiej sytuacji nie trzeba z dzieckiem negocjować.
Należy pozwolić mu podjąć decyzję samodzielnie (to tworzy zaufanie i silniejszą więź) i tylko krótko porozmawiać o tym, że macie umowę związaną z obowiązkami i jak w tej sytuacji zaplanował ich realizację.
Czytaj: Co robić, gdy dziecko wagaruje?
Patostreamy – czym są i jak chronić przed nimi dzieci?
Aktywne słuchanie to sposób na skuteczne negocjacje z nastolatkiem
Negocjacje będą skuteczne tylko wtedy, gdy obie strony będą nastawione na dialog i zrozumienie, a także będą otwarte na to, co mówi druga osoba. Tym samym rodzic jako strona negocjacji nie może pokazywać swojej wyższości i np. naciskać, złościć się lub pouczać.
Negocjacje muszą odbywać się z szacunkiem dla obu stron, gdyż tylko dzięki temu dziecko będzie czuło się słyszane. Najważniejsze w nich jest jasne przekazanie swojego stanowiska i zrozumienie, czego oczekuje druga strona.
Warto też podkreślić, że rodzic zgadza się z nastolatkiem, że powinien mieć coraz większą możliwość decydowania o sobie, dlatego by mu to umożliwić, jest w stanie przystać na pewne warunki.
Jeśli nastolatek wywiąże się z umowy odpowiedzialnie, to z czasem swoboda będzie większa, gdyż rodzic będzie wiedział, że może mu zaufać. Z kolei, gdy nie dotrzyma zawartego kompromisu, konieczne będzie zawarcie nowej umowy z konkretnymi ograniczeniami związanymi z nadszarpnięciem zaufania.
Właśnie takie podejście pomoże nastolatkowi negocjować i tym samym rozwiązywać problemy, jak dorosły. Istotne jest także to, by na koniec negocjacji (nawet, jeśli nie były idealne) podziękować za rozmowę oraz docenić nastolatka za podjęcie negocjacji, gdyż pokazuje to, że staje się coraz bardziej dojrzały.
Podstawowe zasady skutecznych negocjacji z nastolatkiem:
- Słuchaj. Dzięki temu dziecko będzie wiedziało, że jesteś zainteresowany jego zdaniem, liczysz się z jego opinią i że może ci zaufać.
- Skup się. Podczas rozmowy stwórz właściwe warunki do negocjacji. Wycisz telefon, wyłącz rozpraszacze, utrzymuj z nastolatkiem kontakt wzrokowy.
- Mów o konkretach. Staraj się, by negocjacje były tylko na jeden temat, mów o faktach – bez oceniania dziecka i używania słów typu „bo ty zawsze/ciągle/znowu”.
- Mów bez emocji. Postaraj się, by rozmowa była spokojna, szczera, bez agresji, pouczania itd.
- Zakończ umową. Jeśli poczynicie ustalenia, to powtórz je i zapytaj, czy wszystko jest zrozumiałe. Ustalcie także, jakie będą konsekwencje niewywiązania się z umowy.
Czytaj: Dlaczego słuchanie dziecka jest takie ważne
Wychowanie bez krzyku. Jak mówić żeby dzieci nas słuchały?
Kilka sytuacji, w których sprawdzą się negocjacje z nastolatkiem
- ustalony stały czas powrotu do domu
Każdy nastolatek spędza dużo czasu poza domem. Aby zadbać o niego, a także mieć kontrolę sytuacji, z reguły rodzice wyznaczają dziecku maksymalną godzinę, do której powinien wrócić do domu. Warto jednak, by dziecko wiedziało, że w szczególnych przypadkach może ją negocjować i tak np. jeśli zadzwoni i poinformuje, dlaczego chciałby wrócić do domu później i wspólnie uznacie, że to ważne, wtedy można zmienić czas powrotu do domu. Aby jednak traktował to odpowiedzialnie, zmiana możliwa jest tylko wtedy, gdy będzie dzwonił i negocjował, dlatego, jeśli zmieni godzinę bez negocjacji, na pewien czas ta możliwość może zostać zawieszona.
- wybór ubrań
Dorastający nastolatek bardzo często wyraża siebie poprzez ubiór. Dlatego też warto dać mu swobodę wyboru konkretnych ubrań i tak np. ustalić stały budżet na te wydatki, który może wydać od razu w miesiącu lub oszczędzać, gdy zależy nastolatkowi na droższej odzieży. Nastolatek może też negocjować, na jakie części garderoby chce wydać pieniądze, biorąc pod uwagę ich ograniczoną sumę.
- dopasowanie przestrzeni do stylu
Nastolatkowie często chcą wyrażać siebie także poprzez przestrzeń, w której przebywają, dlatego w okresie dojrzewania z reguły chcą zmieniać wygląd swojego pokoju. I tak np. gdy dziecko chce pomalować swój pokój na czarno, rodzic może wyrazić swoje zdanie: „Nie chcę, aby twój pokój był pomalowany na czarno, gdyż przytłoczy to resztę przestrzeni w mieszkaniu. Czy masz pomysł, jaki inny kolor mógłby znaleźć się na twojej ścianie, z którego także będziesz zadowolony?” Po negocjacjach może okazać się, że dobrym pomysłem będzie pomalowanie tylko jednej ściany na czarno. Wtedy koniecznie na koniec negocjacji omów ustalenia i uzgodnij konsekwencje złamania umowy („jeśli pomalujesz wszystkie ściany na czarno, to kupisz z kieszonkowego białą farbę i samodzielnie pomalujesz ściany”).
Negocjacje z nastolatkiem bez efektu – co robić?
Może zdarzyć się tak, że negocjacje przybiorą nieoczekiwany zwrot wydarzeń i wywołają duże emocje. W takiej sytuacji najlepiej zrobić przerwę, by obie strony mogły przywrócić w sobie równowagę, a także przemyśleć rozmowę „na chłodno”.
Rozmawiając ponownie warto, by rodzic przystępnie wyjaśnił, z jakiego powodu utrzymuje te konkretne stanowisko. Chodzi o to, by nastolatek zobaczył, że nie jest ono związane z kaprysem, a stanowi przemyślane rozwiązanie. W takiej sytuacji można zaproponować swoje rozwiązanie, wysłuchać rozwiązania nastolatka i próbować ponownie ustalić wspólne stanowisko.
Warto także podkreślić, że czasami nie ma możliwości, by osiągnąć kompromis, co także jest dobre, gdyż dziecko uczy się wtedy, jak akceptować odmienne poglądy. Wtedy należy spokojnie i z szacunkiem zakończyć rozmowę i zapewnić, że można do niej wrócić ponownie w przyszłości.
Czytaj: Depresja młodzieńcza - jak objawia się depresja i jak pomóc choremu nastolatkowi?
Jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka w internecie? [PORADNIK]
