Porody przedwczesne to jedno z największych wyzwań współczesnego położnictwa: co roku w Polsce rodzi się ok. 28 tysięcy wcześniaków, czyli dzieci, które przyszły na świat między 22. a 37. tygodniem ciąży.
Porody przedwczesne wiążą się z poważnymi konsekwencjami dla zdrowia. Dlatego powinnaś zrobić, co możesz, aby twoja ciąża trwała tyle, ile przewidziała natura. Nie wszystko od ciebie zależy, bo czynników wywołujących poród przedwczesny jest wiele.
Jednak w badaniach naukowych i klinicznych odkryto już sporo prawidłowości, z których warto wyciągnąć wnioski dla siebie.
Czytaj: Jakie zagrożenia niesie ze sobą przedwczesny poród?
Spis treści
- Poród przedwczesny: od początku ciąży bądź pod opieką lekarza
- To zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego
- Bez zwłoki lecz infekcje
- Regularnie wykonuj badania moczu
- Przyjmuj DHA z alg i witaminę D
- Zrezygnuj z palenia papierosów!
- Jedz warzywa i owoce
- Staraj się nie denerwować
- Unikaj dużego wysiłku
- Poczekaj rok z kolejną ciążą
Poród przedwczesny: od początku ciąży bądź pod opieką lekarza
Duże znaczenie w profilaktyce porodu przedwczesnego ma wcześnie rozpoczęta opieka lekarska. Kobiety objęte taką opieką przed upływem 10. tygodnia ciąży rzadziej mają problemy zdrowotne w przebiegu ciąży, a co za tym idzie, rzadziej występują u nich powikłania.
Wśród matek młodocianych, których ciąża przebiega bez nadzoru lekarza, aż 80 proc. rodzi przedwcześnie! Pamiętaj więc, aby regularnie chodzić do lekarza, wykonywać jego zalecenia i wszystkie badania. Musisz być szczególnie czujna, jeśli cierpisz na choroby przewlekłe: nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, choroby tarczycy lub serca.
Czytaj: Co robić, żeby urodzić w terminie?
Test na poród przedwczesny: sposób na uniknięcie porodu przedwczesnego
To zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego
Medyczne przyczyny porodu przedwczesnego:
- Zakażenie wewnątrzmaciczne. Większe ryzyko dotyczy kobiet, u których zakażenie współistnieje ze zmianami w obrębie szyjki macicy (skrócenie szyjki we wczesnym okresie ciąży).
- Niewydolność cieśniowo-szyjkowa, czyli przedwczesne bezbolesne rozwieranie się szyjki macicy. Niewydolna szyjka może być efektem uwarunkowań genetycznych, zbytniego rozciągnięcia lub pęknięcia podczas poprzednich porodów, chirurgii szyjkowej.
- Przebyty poród przedwczesny. Kobiety, których pierwsza ciąża zakończyła się porodem przedwczesnym, mają trzy razy większe ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego w drugiej ciąży.
- Nieprawidłowości w obrębie błon płodowych i łożyska, takie jak łożysko przodujące czy przedwcześnie odklejające się.
- Ciąża mnoga. Przedwcześnie kończy się ok. 50 proc. ciąż bliźniaczych i 90 proc. ciąż liczniejszych niż bliźniacze (tu duży odsetek stanowią porody indukowane, czyli wywoływane przed czasem ze względu na stan dzieci lub matki).
- Choroby matki i wady macicy: mięśniaki macicy, przegrody i inne wady rozwojowe narządu rodnego oraz niektóre schorzenia matki, takie jak: zakażenie dróg moczowych, zapalenie płuc, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie górnych dróg oddechowych, przewlekłe zapalenie przyzębia, nadciśnienie tętnicze, stan przedrzucawkowy, rzucawka.
Pozamedyczne przyczyny porodu przedwczesnego:
- Wiek. Najwięcej porodów przedwczesnych zaobserwowano u kobiet w wieku poniżej 16. roku życia oraz u kobiet powyżej 30. roku życia, które w tym wieku zaszły w ciążę po raz pierwszy.
- Ciężka praca fizyczna, wymagająca długiego stania lub chodzenia albo dźwigania ciężkich przedmiotów. Im więcej szkodliwych czynników, tym częściej może wystąpić poród przedwczesny.
- Niski status społeczny i mała wiedza zdrowotna. Porody przedwczesne występują częściej w pierwszej ciąży oraz u kobiet gorzej wykształconych, a także palących papierosy, pijących alkohol, żyjących w złych warunkach socjalnych.
- Stan psychiczny matki. Długotrwały stres jest również ważnym czynnikiem ryzyka. Stresująca praca lub silne negatywne przeżycia (np. porzucenie przez partnera) może być przyczyną niedonoszenia ciąży.
Bez zwłoki lecz infekcje
Nawet połowa porodów przedwczesnych to zdaniem badaczy skutek infekcji wewnątrzmacicznej. Najczęściej przyczyną są infekcje pochwy i zakażenia układu moczowego bakterią Escherichia coli, ale groźne mogą być też zakażenia w jamie zębowej. Nie lekceważ więc żadnych stanów zapalnych, tylko je lecz.
Regularnie wykonuj badania moczu
Poród przedwczesny może wywołać także bezobjawowe zakażenie układu moczowego (tzw. bezobjawowa bakteriuria). Tego zakażenia nie jesteś w stanie zauważyć sama, bo nie daje żadnych objawów. Dlatego jest bardzo ważne, abyś regularnie wykonywała badania ogólne moczu – siedem razy w czasie trwania ciąży. Jeśli wyniki potwierdzą bezobjawową bakteriurię, należy zastosować leczenie antybiotykiem.
Przyjmuj DHA z alg i witaminę D
Oba te składniki odżywcze zmniejszają ryzyko porodu przedwczesnego. Zwłaszcza wpływ kwasu DHA pochodzącego z alg morskich jest dobrze udokumentowany. Badania przeprowadzone przez prof. Susan Carlson (USA) wykazały, że w grupie kobiet przyjmujących DHA z alg (ok. 500 mg dziennie przez całą ciążę) ryzyko przedwczesnego porodu jest o 85 proc. mniejsze niż w grupie, która tego składnika nie przyjmowała.
Także podawanie witaminy D wpływa korzystnie na przebieg ciąży. Prawdopodobnie wynika to z tego, że witamina ta poprawia odporność, zapobiegając groźnym infekcjom.
W ciąży trzeba przyjmować 1500–2000 IU witaminy D dziennie. Oprócz DHA i witaminy D wśród składników, których pozytywny wpływ u kobiet w ciąży jednoznacznie udowodniono, znajduje się również kwas foliowy, jod i żelazo. Sprawdź czy w preparacie, który przyjmujesz, znajduje się tych pięć składników.
Zrezygnuj z palenia papierosów!
Wyniki wielu badań są jednoznaczne: palenie papierosów skraca czas trwania ciąży, a więc i rozwoju płodu. Palenie zwiększa ryzyko przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i oddzielenia się łożyska. Analiza wyników ośmiu badań, dokonana w 1999 roku, wykazała, że ryzyko przedwczesnego oddzielenia się łożyska u palaczek jest 1,6 razy większe niż u matek niepalących.
Sygnały ostrzegawcze Bądź czujna, wsłuchuj się w swoje ciało i niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, jeśli zauważysz u siebie lub poczujesz następujące objawy:
- wyczuwalne skurcze macicy
- bóle w podbrzuszu i w krzyżu
- bóle przypominające dolegliwości miesiączkowe
- zwiększenie wydzieliny pochwowej
- odczucie ciężkości w macicy.
Jedz warzywa i owoce
Jak dowodzą analizy przeprowadzone w Norwegii w latach 2002–2008, także dobry jadłospis nie jest bez znaczenia. Wśród matek, które w ciąży odżywiały się w sposób rozsądny (dużo warzyw i owoców, drób, pełnoziarniste pieczywo) mniejszy był odsetek porodów przedwczesnych niż wśród kobiet stosujących dietę „zachodnią” (białe pieczywo, przetworzone produkty mięsne, słone i słodkie przekąski).
Z analiz wynika, że większe znaczenie ma zwiększenie ilości zdrowych produktów (zwłaszcza warzyw) niż całkowite wykluczenie z diety tych niezdrowych.
Czytaj: Zdrowa dieta dla ciężarnych, czyli odżywianie przyszłej mamy pod lupą
Jak dbać o wcześniaka w szpitalu po przedwczesnym porodzie?
Staraj się nie denerwować
Wysoki poziom stresu u przyszłej mamy to także jedna z przyczyn kłopotów. Niestety, nie zawsze da się tego uniknąć, ale przynajmniej ogranicz te źródła stresu, na które masz wpływ. Na przykład unikaj kontaktu z ludźmi, z którymi jesteś skonfliktowana czy ich nie lubisz. Jeśli masz bardzo stresującą, nieprzyjazną sytuację w pracy, to również z niej zrezygnuj.
Unikaj dużego wysiłku
W badaniach klinicznych (Saurel-Cubizolles i wsp., 2004) wykazano, że praca przekraczająca 42 godziny tygodniowo oraz praca w pozycji stojącej powyżej 6 godzin dziennie zwiększają ryzyko porodu przedwczesnego. Jeśli tak jest w twoim przypadku, zwróć się do pracodawcy o zmianę stanowiska na czas ciąży.
Poczekaj rok z kolejną ciążą
Krótkie odstępy pomiędzy kolejnymi ciążami także sprzyjają porodom przedwczesnym. Organizm kobiety musi mieć czas, by się zregenerować przed następną ciążą. Dlatego lepiej z tym poczekać: od momentu urodzenia pierwszego dziecka do zajścia w kolejną ciążę powinien minąć przynajmniej rok.
