Przewlekły katar u dziecka - o czym może świadczyć i kiedy o nim mówimy?

Przewlekły katar to problem uciążliwy, ze względu na to, że nigdy się nie kończy. Chociaż bezpośrednio nie stanowi zagrożenia dla dziecka, to długofalowe skutki przewlekłego nieżytu nosa wpływają niekorzystnie nie tylko na zdrowie malucha, ale także na jego rozwój społeczny. Czym najczęściej jest spowodowany przewlekły katar u dziecka? Jak się go pozbyć?

Czym jest przewlekły katar u dziecka i czym się różni od zwykłego? Przede wszystkim długością trwania dolegliwości. Nieżytem nosa nazywamy stan zapalny błony śluzowej nosa, który wywołany jest przez różnego rodzaju czynniki zewnętrzne lub na skutek chorób układowych. Oprócz uczucia zatkanego nosa oraz wycieku, do innych objawów należą również kichanie oraz uporczywy świąd nosa.

Spis treści

1. Cechy przewlekłego kataru u dziecka
2. Rodzaje kataru przewlekłego
3. Przyczyny przewlekłego kataru u dziecka
4. Leczenie przewlekłego kataru u dziecka

Cechy przewlekłego kataru u dziecka

Przewlekły katar u dziecka od kataru o charakterze ostrym odróżnia przede wszystkim czas trwania. Lekarze uznają, że katar ostry, wywołany zwykle infekcjami wirusowymi trwa od 5 do 7 dni. Katar przewlekły natomiast, trwa ponad 14 dni. Przewlekły katar nie różni się wizualnie od ostrego nieżytu nosa ani kolorem kataru, ani konsystencją.

Oprócz oczywistego dyskomfortu jaki niesie za sobą przewlekły katar, specjaliści zwracają uwagę również na inne, mniej oczywiste skutki niewłaściwego leczenia. Potwierdzono bowiem, że dzieci zmagające się na co dzień z uczuciem zapchanego nosa, maja większe problemy w nauce niż zdrowi rówieśnicy.

Ze względu na częstsze nieobecności w szkole i przedszkolu ich zdolności do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami także stoją na niższym poziomie. Z tego też powodu nie wolno bagatelizować przewlekłego kataru i zawsze należy stosować skuteczne leczenie.

Rodzaje kataru przewlekłego

Ze względu na czynnik sprawczy, przewlekły katar u dziecka możemy podzielić także na katar alergiczny oraz niealergiczny. Musimy jednak pamiętać, że katar u maluszka bardzo często nie ma jednej uchwytnej przyczyny, a niekiedy do jego wystąpienia przyczynia się kilka czynników na raz. Z tego też powodu, sztywny podział ze względu na przyczyny jego obecności jest trudny do zastosowania w codziennej praktyce lekarza.

Nieco inną jednostką chorobową jest przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych, powszechnie znane jako przewlekłe zapalenie zatok. Dolegliwość ta również objawia się katarem oraz towarzyszącym mu uczuciem zatkanego nosa, a procesem chorobowym dotknięte są także zatoki przynosowe.

W obecnych czasach, coraz częściej lekarze używają jednak określenia rhinosinusitis (zapalenie nosa oraz zatok) do opisu kataru, gdyż prawie zawsze proces zapalny nie ogranicza się jedynie do przewodów nosowych i szerzy się także do znajdujących się bardzo blisko zatok.

Przyczyny przewlekłego kataru u dziecka

Istnieje wiele czynników etiologicznych mogących wywołać u dziecka przewlekły katar. Należą do nich m.in. bakterie, alergeny, grzyby, przewlekłe narażenie na drażniące substancje w powietrzu czy też ciało obce w nosku dziecka. Poniżej przedstawiamy niektóre z najczęstszych przyczyn przewlekłego kataru u dzieci:

• Alergie. Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłego kataru u dzieci. Katar ten jest z reguły wodnisty i bezbarwny. W dużym skrócie, wywoływany jest przez nieprawidłowa reakcje organizmu dziecka na tzw. alergeny, które są różnego rodzaju białkami pochodzącymi ze świata zewnętrznego. U zdrowych osób zetknięcie się z nimi nie powoduje reakcji organizmu, natomiast u alergików wywołują one gwałtowny wyrzut substancji aktywnych, np. histaminy, przez niektóre krwinki białe organizmu. Alergiczny nieżyt nosa możemy podzielić także na przewlekły, który występuje stale i jest związany z obecnością alergenów przez cały rok (np. alergia na kurz), a także okresowy, kiedy alergen pojawia się w środowisku tylko w pewnym okresie roku, tak jak ma to miejsce w przypadku pyłków (tzw. alergeny sezonowe). Przewlekły katar spowodowany alergią może współwystępować także z innymi chorobami o tle alergicznym takimi jak alergie pokarmowe, astma czy też atopowe zapalenie skóry.
• Infekcje. Według badań, najczęstszą infekcyjną przyczyną przewlekłego kataru u dzieci są bakterie. Może on mieć charakter wtórny, występując jako nadkażenie po zakażeniu wirusowym lub pierwotny, za co odpowiedzialne są najczęściej bakterie z grupy paciorkowców. W przypadku infekcji o etiologii bakteryjnej dziecko uskarża się na ściekanie kataru po tylnej ścianie gardła oraz ogólne cechy towarzyszące zapaleniu takie jak ból gardła, gorączka czy też zmęczenie.
• Ciało obce. Jest to bardzo nieoczywista przyczyna przewlekłego kataru u dzieci. Małe dzieci często podczas zabawy i odkrywania świata mogą przypadkowo włożyć drobny przedmiot taki jak np. klocek do wnętrza nosa. Obecności ciała obcego w nosie może towarzyszyć szarawa wydzielina o ropnym charakterze i nieprzyjemnym zapachu. W takiej sytuacji konieczna jest jak najszybsza wizyta u laryngologa.
• Przewlekłe podrażnienie śluzówki. Dziecko stale narażone na zbyt suche powietrze w domu lub dym papierosowy może po pewnym czasie rozwinąć przewlekły nieżyt nosa. Z tego też powodu pamiętaj, aby dziecko nie było nigdy narażone na bierne palenie, a otoczenie w którym funkcjonuje było zawsze odpowiednio nawilżone oraz czyste.

Czytaj również: Katar alergiczny u niemowlaka. Jak dbać o nosek małego alergika?

Jak skutecznie udrożnić nosek u niemowlaka?

Kalendarz pylenia dla alergika: zobacz, co pyli w kwietniu, a co w maju?

Leczenie przewlekłego kataru u dziecka

Leczenie przewlekłego kataru u dziecka jest w głównej mierze uzależnione od jego przyczyny i zawsze powinno być prowadzone przez lekarza.

W przypadku nieżytu nosa spowodowanego przez bakterie, leczeniem z wyboru jest zastosowanie antybiotyków. Pamiętaj jednak, że tylko niewielki odsetek wszystkich zapaleń błon śluzowych nosa spowodowanych jest przez bakterie i wymaga antybiotykoterapii. Zdecydowanie częściej, katar wywołany jest przez wirusy powodujące w populacji przeziębienia o charakterze ostrym.

Tego rodzaju dolegliwość powinna być leczona objawowo, bez użycia leków przeciwbakteryjnych. Za etiologią bakteryjną kataru przemawiają takie objawy jak podwyższona temperatura ciała, ból twarzy czy ropny wyciek z nosa. Nie świadczy o nim natomiast zielona barwa kataru.

Jeżeli przyczyną przewlekłego kataru jest alergia, w leczeniu używane są m.in. leki przeciwhistaminowe, sterydy stosowane donosowo, a w przypadku zaostrzeń także preparaty obkurczające śluzówkę nosa. Przede wszystkim jednak dziecko powinno unikać czynników wywołujących alergię.

Bardzo pomocne w łagodzeniu objawów związanych z alergicznym nieżytem nosa jest odpowiednie nawilżanie powietrza w domu, dbanie o nawodnienie dziecka, a także stosowanie inhalacji z soli fizjologicznej.

W przypadku, kiedy przyczyną jest ciało obce lub wada anatomiczna, bardzo często konieczne jest leczenie zabiegowe przez lekarza laryngologa.

Przewlekły katar u dziecka może być wywołany przez wiele czynników i z reguły wymaga współpracy zespołu lekarzy, składającego się z pediatry, laryngologa oraz lekarza rodzinnego. Aby skutecznie leczyć tą trudną przypadłość, należy regularnie udawać się z dzieckiem na kontrole, ściśle przestrzegać zaleceń lekarzy oraz dbać o środowisko w jakim przebywa.

Czytaj również: Jak wybrać dobry nebulizator dla dzieci? Zobacz poradnik i RANKING nebuliaztorów 2021

Woda morska na katar - dlaczego działa i kiedy podawać wodę morską? PRZEGLĄD produktów

Maciej Toczek