Spis treści
- Czym jest cukrzyca ciążowa?
- Krzywa cukrowa a cukrzyca ciążowa
- Jak przebiega badanie krzywej cukrowej?
- Jak się przygotować do krzywej cukrowej?
- O czym świadczą wyniki krzywej cukrowej?
- Kto nie powinien czekać z krzywa cukrową do II trymestru?
Krzywa cukrowa to badanie obowiązkowe dla każdej przyszłej mamy. Dlaczego jest tak ważne? Ponieważ pomaga wykryć cukrzycę ciążowa.
Wiele młodych i szczupłych kobiet ze zdumieniem dowiaduje się, że mają cukrzycę ciężarnych – świadczą o tym choćby listy, jakie przychodzą do naszej redakcji. Ze zdumieniem, bo cukrzyca kojarzy im się z chorobą występującą u osób, które niezbyt zdrowo się odżywiają czy słabo o siebie dbają.
Czym jest cukrzyca ciążowa?
Jednak z cukrzycą ciążową jest inaczej – ona może się pojawić także u kobiet zdrowych i niemających nadwagi, bo jej przyczyną są zmiany w gospodarce hormonalnej – wysoki poziom hormonów ciążowych sprawia, że organizm kobiety (a konkretnie trzustka) nie potrafi wytwarzać dostatecznej ilości insuliny, aby poradzić sobie ze zwiększonym stężeniem cukru we krwi.
Cukrzyca ciążowa to powikłanie, które – jeśli nie jest leczone – powoduje nadmierny wzrost płodu i zwiększa ryzyko wystąpienia takich zaburzeń, jak: wielowodzie, nadciśnienie tętnicze, stan przedrzucawkowy, przedwczesny poród, a nawet wewnątrzmaciczne obumarcie płodu.
A zatem cukrzyca ciążowa może być naprawdę groźna. I dlatego u każdej przyszłej mamy wykonuje się badanie, które ma na celu jej wykrycie lub wykluczenie.
Krzywa cukrowa a cukrzyca ciążowa
Właśnie to badanie nazywane jest potocznie krzywą cukrową – lekarze mówią o nim: test doustnego obciążenia glukozą lub doustny test tolerancji glukozy. Chodzi bowiem o sprawdzenie, jak trzustka reaguje na nagłe podwyższenie poziomu cukru we krwi – czy ma zmniejszoną tolerancję glukozy wywołaną zmianami hormonalnymi.
Już w I trymestrze ciąży ginekolog wykonuje standardowy test, w którym sprawdza, jaki poziom glikemii ma ciężarna. Jeśli wynik jest prawidłowy (sprawdź, jaki TUTAJ), to kolejny test zostanie wykonany między w II trymestrze. I to właśnie on jest nazywany krzywą cukrową.
Według rekomendacji polskich ekspertów każda przyszła mama powinna mieć wykonane takie badanie między 24. a 28. tygodniem ciąży, a niektóre ciężarne – z grup podwyższonego ryzyka – dużo wcześniej, bo przed upływem 10. tygodnia ciąży.
Czytaj: Kalendarz ciąży – CIĄŻA TYDZIEŃ PO TYGODNIU
Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ: bezpłatne badania
Jak przebiega badanie krzywej cukrowej?
Obecnie wykonuje się trzypunktową krzywą cukrową, czyli oznacza się poziom glukozy we krwi aż trzykrotnie: na czczo, a potem po 60 oraz po 120 minutach od przyjęcia glukozy. Oznacza to niestety aż trzykrotne pobieranie krwi w czasie jednej wizyty w przychodni, która trwa w związku z tym ponad dwie godziny.
Test składa się z kilku etapów. Na początku pielęgniarka pobiera próbkę krwi z żyły łokciowej, aby oznaczyć stężenie glukozy we krwi na czczo. Następnie trzeba wypić słodki płyn – 75 g glukozy rozpuszczonej w 250–300 ml wody. Płyn ten trzeba wypić w ciągu maksymalnie pięciu minut, na siedząco.
Po upływie 60 minut od wypicia roztworu krew jest pobierana ponownie, a po kolejnych 60 minutach (czyli po 120 minutach od wypicia glukozy) – jeszcze raz, już ostatni. Po wypiciu roztworu glukozy niektóre osoby mogą poczuć się słabo, mieć zawroty głowy lub nadmiernie się pocić.
Jak się przygotować do krzywej cukrowej?
Na badanie musisz się zgłosić na czczo. Co to dokładnie znaczy? Otóż przerwa między wieczornym posiłkiem a wykonaniem badania powinna wynosić 8–10 godzin, ale nie więcej, gdyż przedłużone głodzenie może skutkować podwyższoną glikemią na czczo.
A więc jeśli badanie ma być wykonane np. o godzinie 8 rano, to warto zjeść lekki posiłek (danie warzywne, kanapka, jogurt) jeszcze późnym wieczorem – po godzinie 22.
Przynajmniej dwa, trzy dni przed wykonaniem badania powinnaś stosować swoją normalną dietę, o standardowej zawartości węglowodanów – bez ich ograniczania (jeść nie mniej niż 150 g dziennie). Przez dwa, trzy dni poprzedzające badanie należy też unikać nadmiernej aktywności fizycznej i stresu.
Ważny jest także ogólny stan zdrowia – powinien być dobry, bo nawet zwykłe przeziębienie czy większy stres mogą zafałszować wynik badania. Jeśli stosujesz stale jakieś leki, porozmawiaj z lekarzem, czy nie powinnaś ich w tym czasie odstawić.
Wybierając się do przychodni, możesz wziąć ze sobą cząstkę cytryny, aby dodać kilka kropli soku do roztworu glukozy. Jest on bowiem bardzo słodki i mdły smak – u niektórych osób może wywoływać wręcz odruch wymiotny.
Dodanie soku z cytryny poprawi jego smak, ale nie wpłynie na wynik testu. W aptekach można też kupić proszek do przygotowania roztworu glukozy albo gotowy do wypicia roztwór – w różnych smakach, np, pomarańczowym, cytrynowym czy coli. Zanim jednak kupisz taki produkt, uzgodnij w miejscu wykonywania badania, czy możesz go dostarczyć sama.
Aby wynik krzywej cukrowej był miarodajny, między pobraniami krwi nie można spożywać żadnych płynów (poza niegazowaną wodą mineralną) ani pokarmów, nie wolno palić papierosów ani nawet żuć gumy.
Konieczne jest także pozostawanie w spoczynku – nawet spacerowanie może zaburzyć wyniki badania. Warto więc wziąć ze sobą książkę czy czasopismo, by czas ten upłynął szybciej i przyjemniej.
Te wyniki oznaczają cukrzycę ciążową:
- glukoza na czczo: 92–125 mg/dl (5,1–6,9 mmol/l)
- po 60 minutach: ≥ 180 mg/dl (≥ 10 mmol/l)
- po 120 minutach: 153–199 mg/dl (8,5–11,0 mmol/l).
Uwaga: cukrzycę ciążową stwierdza się, gdy chociaż jeden z trzech pomiarów mieści się w powyższym przedziale wartości.
O czym świadczą wyniki krzywej cukrowej?
Wyniki krzywej cukrowej są dostępne najczęściej na drugi dzień po przeprowadzeniu badania. Ich interpretacji zawsze powinien dokonać lekarz prowadzący ciążę, który zdecyduje o dalszym postępowaniu. Warto wiedzieć, że normy krzywej cukrowej dla kobiet w ciąży różnią się od standardowych.
Prawidłowy poziom glukozy na czczo w ciąży wynosi do 92 mg/dl, po godzinie od przyjęcia roztworu – mniej niż 180 mg/dl, a po dwóch godzinach – mniej niż 153 mg/dl. Jeśli twoje wyniki mieszczą się w tych normach, na tym twoje badania w kierunku cukrzycy ciążowej się kończą.
Jeżeli natomiast stężenie glukozy chociaż w jednym z tych trzech pobrań przekroczy podane wartości, to będzie oznaczać, że masz cukrzycę ciążową. Powinnaś otrzymać wtedy od swojego ginekologa skierowanie do specjalistycznego ośrodka referencyjnego zajmującego się ciężarnymi z cukrzycą.
Tam dostaniesz konkretne wytyczne, jak powinnaś postępować, aby utrzymać cukier pod kontrolą. Na szczęście w większości przypadków wystarczy odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna (dopasowana do stanu zdrowia) i codzienna kontrola poziomu cukru za pomocą glukometru.
Kto nie powinien czekać z krzywa cukrową do II trymestru?
Standardowo krzywą cukrową wykonuje się w 24.–28. tygodniu ciąży, ale w pewnych sytuacjach trzeba ją zrobić znacznie wcześniej. U kogo?
- U kobiet, które miały nieprawidłowy wynik stężenia glukozy na czczo (powyżej 92 mg/dl) w 9.–10. tygodniu ciąży (badanie to przechodzą wszystkie przyszłe mamy).
- U kobiet, które są w grupie ryzyka, krzywą cukrową należy wykonać, gdy tylko potwierdzi się ciążę. W grupie ryzyka są panie, które:
– miały cukrzycę ciążową w poprzedniej ciąży – mają nadwagę lub otyłość (BMI przed ciążą – 30 lub wyższe) – są w wieku powyżej 35 lat – cierpią na zespół policystycznych jajników – mają w rodzinie bliskie krewne (mama, siostra) z cukrzycą typu 2 – urodziły dziecko o masie powyżej 4,5 kg – urodziły już dziecko z wadą rozwojową.
Czytaj: Stan przedcukrzycowy - jak uniknąć rozwoju cukrzycy?
Jak wygląda dieta cukrzycowa w ciąży?
