Masaż Wilbarger, czyli szczotkowanie – czym jest i po co się go wykonuje?

Masaż Wilbarger jest formą masażu sensorycznego, w którym wykorzystuje się szczoteczki z włosia sztucznego. Stosuje się go głównie u dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej – wtedy konieczna jest pomoc przeszkolonego terapeuty. Szczotkować można jednak także dzieci zdrowe w warunkach domowych. Jak to robić?

Masaż Wilbarger zwany jest także szczotkowaniem. W tym przypadku szczotka dociskana jest stosunkowo mocno do ciała dziecka, jednak rodzice zainteresowani tą formą masażu mogą wypróbować ją w delikatniejszej formie nawet u niemowląt, które nie wykazują pod- lub nadwrażliwości na dotyk.

Spis treści

1. Dlaczego warto masować dziecko?
2. Czym jest masaż Wilbarger?
3. Ważne informacje na temat masażu Wilbarger
4. Jak szczotkować dziecko?
5. Gdzie masować i szczotkować?
6. Kiedy zacząć masować i szczotkować dziecko?
7. W jakiej pozycji wykonywać masaż?
8. Jaką szczotkę wybrać?
9. Przeciwwskazania do szczotkowania

Dlaczego warto masować dziecko?

Codziennie przytulasz, całujesz, głaszczesz i bujasz swojego malucha – wszystkie te formy dotyku są mu niezwykle potrzebne do rozwoju społecznego, ruchowego, emocjonalnego oraz poznawczego. Masaż to kolejna forma dotyku, która pozytywnie wpłynie na dziecko, zwiększając tym samym jego więź z rodzicem.

Masaż niemowląt nie wymaga od rodzica specjalnych umiejętności – jeśli ma mieć na celu rozluźnienie i uspokojenie dziecka, powinien się opierać na delikatnych ruchach głaszczących i ugniatających.

Masaż może mieć różne formy, na przykład może być rozluźniający, antykolkowy czy kojący. Jednym z najpopularniejszych jest masaż Shantala, który charakteryzuje się rytmicznymi ruchami i opiera się na technice głaskania.

Czytaj również: Integracja sensoryczna: jak rozpoznać zaburzenia IS i na czym polega terapia?

Przestymulowanie – jak nadmiar bodźców wpływa na zachowanie niemowląt?

Czym jest masaż Wilbarger?

Inną zyskującą na popularności formą rozluźniającego dotyku pomiędzy rodzicami a dzieckiem jest szczotkowanie. Taki masaż sensoryczny wykorzystuje szczoteczki z miękkim włosiem.

Najpopularniejszym z nich jest masaż Wilbarger stosowany u dzieci z autyzmem, problemami z koncentracją, obronnością dotykową, z zaburzeniami integracji sensorycznej (warto przy tym dodać, że dotykają one nawet 30% populacji!). Technikę tego masażu opracowała terapeutka i psycholog Patricie Wilbarger na początku lat 90. XX wieku.

Polega na szczotkowaniu malca dość dynamicznie i z lekkim dociskaniem szczoteczką z włosia sztucznego, która stymuluje zakończenia nerwowe w ciele. Następnie stosuje się u dziecka kompresję stawów w określonej kolejności. Obie fazy są niezbędne i stosuje się je przez 14-28 dni według wskazań terapeuty.

Ważne informacje na temat masażu Wilbarger

• jego program układa się indywidualnie dla konkretnego dziecka – również pod kątem czasu trwania masażu,
• podczas masowania niezbędne jest odpowiednio mocne dociskanie szczotki i nie za szybki ruch szczotkowania,
• masować można także przez cienkie ubranie,
• masaż wymaga powtarzania z zachowaniem odpowiednich przerw,
• masować dziecko w ten sposób można także sporadycznie przed trudnymi dla niego momentami życiowymi,
• w warunkach domowych można wspomagać dziecko masażem wyciszającym oraz dociskowym, w którym korzysta się z przedmiotów o różnych fakturach: kolczastych, twardych czy szorstkich. Wykorzystuje się w nim m.in. piankowe wałki, materace, pledy czy kolczaste, gumowe maty. Oczywiście można korzystać tylko z tych przedmiotów, które toleruje dziecko. Formą masażu wyciszającego jest także dociskanie ciała dziecka do ciała rodzica (w pozycji siedzącej dziecko siada na kolanach rodzica i jest przez nie obejmowane ramionami). Ważne jest, aby pamiętać, że masaż wyciszający musi składać się z wolnych, ale zdecydowanych i mocnych ruchów.

Jak szczotkować dziecko?

Opisany wcześniej masaż Wilbarger wymaga pomocy doświadczonego terapeuty, który przeszedł specjalistyczne szkolenie. Jeśli chcemy, by szczotkowanie było po prostu formą kontaktu z dzieckiem i stanowiło delikatny masaż, możemy zakupić szczoteczkę z miękkim włosiem i nie dociskać jej zbyt mocno do ciała malucha.

Należy wówczas zacząć od masażu ręcznego i dopiero po nim sięgnąć po szczotkę i spokojnie przesuwać ją po skórze malca. Dziecko do masażu układamy na plecach i postępujemy według poniższego schematu:

• Najpierw gładzimy skórę dziecka rękami po zewnętrznych krawędziach ciała.
• Następnie przesuwamy palcem od głowy do bioder, zataczając kółka wokół pępka.
• Teraz bierzemy szczotkę i delikatnie przesuwamy nią od góry do dołu tułowia.
• Przy twardszych szczoteczkach kończymy masaż miększym włosiem. Pamiętajmy też o głaskaniu dłońmi rąk i nóg malucha oraz delikatnym szczotkowaniu pleców.
• Taki masaż działa na zasadzie pobudzenia sensorycznego i nie powinien trwać dłużej niż 10 minut. Po jego zakończeniu warto dziecko przytulić, wyciszając je i przygotowując do snu.

Gdzie masować i szczotkować?

Najlepszy moment to czas po kąpieli dziecka, czyli tuż przed snem. Delikatne ruchy działają wówczas uspokajająco i wyciszająco. Zanim przystąpisz do dzieła, zdejmij biżuterię i obetnij paznokcie, by nie zarysować skóry dziecka.

Masaż należy przeprowadzać w ciepłym pomieszczeniu (dziecko musi być nago, warto więc zadbać o to, by nie marzło), najlepiej wyciemnionym. Wyciszmy w tym czasie telefon, zorganizujmy wszystko tak, by nic nas w ciągu tych kliku minut nie rozpraszało. To ma być nasz czas z maluchem. Możemy wspomóc się spokojną, cichą muzyką.

Pamiętajmy, że dziecko podczas masażu musi być najedzone, ale nie przejedzone – ugniatanie jego ciałka (a szczególnie brzucha) tuż po posiłku nie jest wskazane. Powinno być także spokojne i wypoczęte. Nie próbujmy masażu u dziecka, które jest rozdrażnione, płaczliwe czy zmęczone!

Czytaj również: Ścieżka sensoryczna – czym jest i jak zrobić ją w domu?

Dyspraksja – czym jest i jak rozpoznać ją u dziecka

Kiedy zacząć masować i szczotkować dziecko?

Delikatne masowanie oparte na głaskaniu i lekkim ugniataniu można wprowadzać już od pierwszych dni życia noworodka. Wszak tego typu kontakt cielesny z maluszkiem to codzienność dla większości młodych mam czy ojców!

Bardziej profesjonalny masaż oparty na konkretnych technikach, w tym szczotkowanie ciała, zaleca się wprowadzać po 6. tygodniu życia niemowlęcia – wówczas będzie na to naprawdę gotowe.

W jakiej pozycji wykonywać masaż?

Masować możemy w dowolnym miejscu: na łóżku, przewijaku, podłodze na której położymy miękki kocyk. Podłóżmy pod dziecko pieluszkę, koc lub inny wygodny materiał. Pod spód warto też położyć nieprzemakalny podkład – w trakcie masażu malec może zrobić siusiu.

Podczas masowania rodzic może stać (np. przy przewijaku) lub siedzieć. Wygodną pozycją jest oparcie się o ścianę lub łóżko i otoczenie dziecka nogami.

Jaką szczotkę wybrać?

Na początek zakupmy szczotkę ze średnimi włoskami. Dopiero z czasem, gdy malec podrośnie i przyzwyczai się do tej formy masażu, możemy spróbować szczoteczki z włosiem twardszym.

Szczoteczkę do masażu sensorycznego możemy kupić przez internet za około 20 zł.

Przeciwwskazania do szczotkowania

Przede wszystkim nie powinno się masować dziecka, które wyraźnie daje nam do zrozumienia, że tego nie chce, na przykład płacząc. Możemy wówczas spróbować pomasować je za jakiś czas, sięgając wtedy po szczoteczkę z delikatniejszym włosiem.

Inne przeciwwskazania do szczotkowania dziecka to:

• gorączka,
• choroba,
• przebyte niedawno szczepienie,
• zmiany skórne,
• podrażnienie skóry spowodowane wcześniejszym masażem.