Badania w ciąży są obowiązkowe i darmowe. Oto lista badań, które możesz wykonać na NFZ

W ramach ubezpieczenia możesz zrobić bezpłatnie obowiązkowe badania w ciąży. Publikujemy listę badań w ciąży na NFZ, sprawdź z czego możesz skorzystać.

Jakość opieki medycznej w czasie ciąży jest wyjątkowo ważna, dlatego wiele przyszłych mam woli za nią zapłacić i prowadzić ciążę prywatnie. Ale nie jest to konieczne, bo opiekę lekarską w czasie ciąży i porodu każdej Polce gwarantują przepisy. Jakie badania w ciąży są obowiązkowe i bezpłatne?

Spis treści

1. Komu przysługują bezpłatne badania w ciąży?
2. Jaki jest zakres badań w ciąży?
3. Ile wizyt przysługuje kobiecie w ciąży?
4. Jak powinna wyglądać wizyta u lekarza w ciąży?
5. Jakie badania wykonuje ginekolog na wizycie?
6. Jakie są obowiązkowe badania w ciąży laboratoryjne na NFZ?
7. Czy badania prenatalne są bezpłatne w ciąży?
8. Czy zabiegi stomatologiczne są bezpłatne w ciąży?
9. Ile badań USG jest bezpłatnych w ciąży?
10. Czy kobietom z cukrzycą typu 1 należy się insulina?
11. Jakie są standardy opieki i badań w ciąży?

Komu przysługują bezpłatne badania w ciąży?

Nawet jeśli kobieta nie ma ubezpieczenia zdrowotnego, to może korzystać z bezpłatnej opieki medycznej przez cały okres ciąży i przez 6 tygodni po porodzie. Trzeba mieć do tego tylko dokument tożsamości, który poświadczy, że przyszła mama jest obywatelką Polski i mieszka na terenie naszego kraju. Takie samo prawo przysługuje obywatelkom Ukrainy, które przyjechały do Polski po 24 marca 2022.

Wszystkie konsultacje lekarskie i obowiązkowe badania w ciąży na NFZ możesz mieć za darmo, jeśli zdecydujesz się na prowadzenie ciąży u lekarza, który ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Jaki jest zakres badań w ciąży?

Zakres tych badań w ciąży jest naprawdę niemały – zupełnie wystarczający, aby bezpiecznie przejść normalną, fizjologiczną ciążę.

Trzeba jednak zrobić zastrzeżenie, że choć teoretycznie tzw. koszyk świadczeń dla przyszłych mam wygląda dobrze, to w praktyce z jego realizacją bywa niestety różnie. Jak zawsze najwięcej zależy od dobrej organizacji i dobrej woli ludzi, którzy te świadczenia realizują.

Mamy więc i dobrze zorganizowane placówki, z których kobiety w ciąży są zadowolone: czują, że lekarz się o nie troszczy, zleca wszystkie badania, nie ignoruje niepokojących sygnałów.

A z drugiej strony – są takie przychodnie, gdzie na wizytę trzeba czekać wiele tygodni, potem odsiedzieć w poczekalni kilka godzin, nie mając pewności, czy lekarz zajmie się pacjentką jak należy.

A zatem: musisz znaleźć w okolicy dobrego ginekologa przyjmującego w ramach NFZ, nie zostawiać wyboru przypadkowi. Przygotowaliśmy dokładny opis wizyt i badań w ciąży, które ci przysługują na NFZ. 

Zobacz również: 8 pojęć dotyczących KTG w ciąży, które powinnaś znać

Jak odczytać wyniki badań krwi i moczu w ciąży?

Ile wizyt przysługuje kobiecie w ciąży?

W czasie całej ciąży przysługuje na NFZ około 10 wizyt u lekarza ginekologa: dwie wizyty w 1 trymestrze ciąży, trzy w 2 trymestrze ciąży i 4 wizyty u ginekologa w 3 trymestrze ciąży. A jeśli poród nie nastąpi do końca 40 tygodnia ciąży, będziesz nadal pod opieką lekarza (kolejne wizyty w razie potrzeby).

Jak powinna wyglądać wizyta u lekarza w ciąży?

NFZ szczegółowo określa, jak powinna przebiegać każda wizyta ginekologiczna kobiety w ciąży. Podczas pierwszej bezpłatnej wizyty lekarz powinien przeprowadzić:

• dokładny wywiad chorobowy
• badanie położnicze i badanie palpacyjne piersi
• zmierzyć masę ciała
• ciśnienie tętnicze
• zalecić wykonanie obowiązkowych badań wskazanych na początku ciąży.

Większość z tych czynności powtarza się podczas kolejnych wizyt: zawsze więc powinien się znaleźć czas na rozmowę (wywiad) o przebiegu ciąży, zmierzenie ciśnienia i masy ciała, wypisanie skierowań na niezbędne badania laboratoryjne w ciąży.

Badania ginekologiczne w ciąży (we wzierniku, przez pochwę, dwuręczne) są wykonywane w razie potrzeby, nie podczas każdej wizyty u ginekologa.

Jakie badania wykonuje ginekolog na wizycie?

Lekarz robi też badania położnicze (ocena wysokości dna macicy, wymiarów miednicy), a od połowy 2 trymestru ciąży – bada czynność serca płodu. W razie potrzeby ginekolog kieruje na konsultacje do innych specjalistów. Te wizyty także są refundowane.

O skierowanie do specjalisty możesz też poprosić lekarza pierwszego kontaktu. Ostatnią wizytą refundowaną z tytułu macierzyństwa jest poporodowa wizyta kontrolna u ginekologa, która powinna się odbyć 7–8 tygodni po porodzie. 

Czytaj również: Tętno płodu: normy. Co oznacza niskie, a co wysokie tętno płodu?

Kalendarz badań USG w ciąży - kiedy i po co trzeba robić USG ciąży?

Jakie są obowiązkowe badania w ciąży laboratoryjne na NFZ?

Obowiązkowe badania w ciąży laboratoryjne są bezpłatne, jeśli skierowanie na nie wystawi lekarz, który ma umowę z NFZ. W ciąży trzeba zrobić wiele takich badań, najwięcej – na początku, do 10 tygodnia ciąży.

Badania w ciąży - morfologia krwi i badanie ogólne moczu - będą powtarzane wielokrotnie. Każda ciężarna powinna mieć test obciążenia 75 g glukozy (w 21.–28. tygodniu ciąży) oraz posiew z przedsionka pochwy i okolic odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących (w 33.–37. tygodniu).

Lekarz może wystawić skierowania także na inne badania w ciąży (np. hormonów tarczycy), jeśli są one uzasadnione. Może, ale nie musi, więc warto negocjować.

Czy badania prenatalne są bezpłatne w ciąży?

Badania prenatalne mają na celu określenie ryzyka wystąpienia u dziecka poważnych chorób wrodzonych. Pierwszym ich etapem są badania prenatalne w ciąży nieinwazyjne (badanie krwi matki z dokładnym USG), a kolejnym – badania prenatalne inwazyjne (amniopunkcja, biopsja trofoblastu). Te badania prenatalne są refundowane przez NFZ tylko u tych kobiet, które są w grupie ryzyka.

Aby zrobić bezpłatnie takie badania prenatalne, trzeba spełnić co najmniej jedno z kryteriów: wiek powyżej 35 lat, wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka, aberracje chromosomowe u ciężarnej lub ojca dziecka, zwiększone ryzyko urodzenia dziecka dotkniętego chorobą genetyczną, nieprawidłowy wynik badania USG lub badań biochemicznych.

Skierowanie na badania prenatalne wystawia lekarz prowadzący ciążę. Powinien o tym porozmawiać już podczas pierwszej wizyty. 

Czy zabiegi stomatologiczne są bezpłatne w ciąży?

Już na początku ciąży przysługuje ci bezpłatna kontrolna wizyta u dentysty, który ustali plan leczenia. U kobiet ciężarnych NFZ refunduje leczenie kanałowe (endodontyczne) wszystkich zębów – także wielokanałowych, podczas gdy innym dorosłym pacjentom to nie przysługuje.

Do leczenia kanałowego najlepiej wybierz gabinet wyposażony w endometr (wtedy nie będą konieczne zdjęcia RTG). Usuwanie osadu nazębnego (kamienia) przysługuje ci teraz nie raz na rok, jak wszystkim pozostałym ubezpieczonym, ale już po sześciu miesiącach od poprzedniego zabiegu.

Ile badań USG jest bezpłatnych w ciąży?

Standard opieki okołoporodowej przewiduje trzy refundowane przez NFZ obowiązkowe badania USG w ciąży fizjologicznej. Te badania powinny się odbyć kolejno: w 11.–14. tygodniu ciąży, między 18. a 22. tygodniem i między 27. a 32. tygodniem ciąży.

W sytuacji, gdy lekarz ginekolog ma w gabinecie aparat USG, takich badań może być więcej – są one całkowicie bezpieczne. Jeśli konieczne są dodatkowe badania USG w ciąży, np. USG dopplerowskie (pozwalające na ocenę przepływów w krążeniu maciczno-łożyskowym) czy echo serca płodu – to też zostaną one wykonane bezpłatnie, o ile twój lekarz wystawi odpowiednie skierowanie. 

Czy kobietom z cukrzycą typu 1 należy się insulina?

Kobietom w ciąży leczącym się za pomocą pompy insulinowej raz na miesiąc przysługuje refundacja (100 procent) 10 sztuk zestawów infuzyjnych (wkłuć) do pompy. Zlecenie powinien wypisać lekarz diabetolog, ginekolog lub endokrynolog.

Jakie są standardy opieki i badań w ciąży?

Standard opieki okołoporodowej to dokument (rozporządzenie ministra zdrowia z 16 sierpnia 2018 r.), który szczegółowo określa, jak powinna wyglądać opieka nad kobietą w ciąży i podczas fizjologicznego porodu. Możesz się z nim zapoznać na stronie sejmowej https://isap.sejm.gov.pl, a dokładnie TUTAJ.