Rozwój płodu trwa 9 miesięcy, czyli około 40. tygodni. Rozwój płodu postępuje tydzień po tygodniu: z mikroskopijnej komórki jajowej zapłodnionej przez plemnik tydzień po tygodniu rozwija się płód. Oto nasz przewodnik po rozwoju ciąży od pierwszego tygodnia po zapłodnieniu, po 40. – kiedy teoretycznie powinien on przyjść na świat.
Teoretycznie – bowiem każda ciąża przebiega inaczej, a prawidłowy termin porodu oznacza urodzenie dziecka między 38. a 42. tygodniem ciąży.
Spis treści:
- I trymestr - rozwój płodu tydzień po tygodniu
- II trymestr - rozwój płodu tydzień po tygodniu
- III trymestr - rozwój płodu tydzień po tygodniu
I trymestr ciąży – rozwój płodu tydzień po tygodniu
Co więc dzieje się w pierwszym – zgodnie z obliczeniami ginekologów – tygodniu ciąży? Twój organizm przygotowuje się do ewentualnego zapłodnienia. Masz miesiączkę, co oznacza, że błona macicy złuszcza się, a na jej miejsce pojawia się nowy nabłonek – to pozwoli jej przyjąć zapłodnione jajeczko. W tym czasie wzrasta poziom estrogenów, umożliwiający przebieg owulacji.
Kończy się krwawienie, a w twoich jajnikach rosną pęcherzyki Graffa. Za kilka dni jeden z nich dojrzeje na tyle, aby uwolnić komórkę jajową do jajowodu (to tzw. jajeczkowanie, czyli owulacja). W szyjce macicy pojawia się gęsty śluz w ciąży, który ułatwi plemnikowi dotarcie do komórki jajowej.
To moment owulacji, a więc rzeczywistego zapłodnienia. Do komórki jajowej przesuwającej się jajowodem do macicy, dociera plemnik. Razem zamienią się w komórkę z 23 parami chromosomów – to zygota. Komórka dzieli się co kilkanaście godzin, aby ostatecznie rozwinął się z niej człowiek.
Na początku ciąży zygota przesuwa się w kierunku macicy i zagnieżdża się w niej. Odżywia się substancjami znajdującymi się w endometrium. Cały czas dzieli się, tworząc zarodek oraz część, z której powstanie łożysko, a wokół nich powstaje pęcherzyk ciążowy. Rozpoczyna się organogenza, czyli proces powstawania narządów i układów wewnętrznych.
Pęcherzyk ciążowy, oprócz zarodka, mieści w sobie jeszcze pęcherzyk żółtkowy, wydzielający progesteron i jamę owodni. Rozwija się wątroba, nerki, a przede wszystkim mózg oraz rdzeń kręgowy oraz serce. Pojawiają się mięśnie i tkanki, formuje łożysko.
Zamyka się cewa nerwowa – jej niedomknięcie wiązałoby się z ryzykiem wad rozwojowych, jak rozszczep kręgosłupa lub wodogłowie. Serce płodu zaczyna bić i pompować krew do tworzącego się krwioobiegu. Tworzą się zalążki układu pokarmowego i oskrzela.
W główce płodu powstają gałki oczne, uszy i nozdrza, języka i ust, a także zalążki zębów. Dziecko ma kształt kijanki, ale widoczne są już ręce i nóżki. Serce dzieli się na 2 komory, kształtuje się kościec zbudowany z miękkich chrząstek. Widać zawiązki narządów rodnych.
Embrion ma wyraźnie wyodrębnioną głowę z zarysowaną twarzyczką i tułów. Oczy dziecka mają już siatkówkę, rogówkę, tęczówkę i soczewkę. Powstaje ucho środkowe odpowiedzialne za równowagę. Tworzy się pępowina, doskonalą się narządy: wątroba, nerki, płuca.
Na kończynach malca widać już paluszki połączone błoną i opuszki. W pępowinie formują się jelita, które przemieszczają się do jamy brzusznej. W mózgu tworzą się pierwsze połączenia nerwowe.
Rośnie mózg, a wraz z nim główka płodu. Formują się stawy, dlatego zgina on już rączki i nóżki. Rozwijają się płuca, powstaje przepona.
Serce dzieli się na kolejne części i dostarcza krew do naczyń krwionośnych i narządów. Pępowina zasila krwią rozwijające się łożysko. Płód zaczyna intensywnie rosnąć, ma już teraz ok. 60 mm. Zaczynają pracować nerki, wydalając mocz do płynu owodniowego.
Kończy się okres organogenezy, na ciele malca pojawia się meszek pełniący rolę termoregulacyjną. Płód pobiera glukozę z płynu owodniowego, zaczyna produkować też własne hormony. Maluszek potrafi ssać kciuk.
Zaczyna działać łożysko, które dostarcza płodowi tlenu i składników odżywczych. Dziecko jest bardzo ruchliwe, porusza kończynami, paluszkami, marszczy czoło. Oczy i uszy przesuwają się na właściwe sobie miejsca na twarzy.
Czytaj: 1 trymestr ciąży. Czego nie wolno ci robić w 1 trymestrze? 10 absolutnie zakazanych rzeczy
1 trymestr ciąży: badania, które trzeba wykonać
Kalkulator ciąży
Dla każdej przyszłej mamy ważna jest informacja, w którym tygodniu ciąży właśnie się znajduje. Jeżeli chcesz obliczyć tydzień ciąży oraz termin porodu, wykorzystaj nasz kalkulator.
Co chcesz wiedzieć:
Warto wiedzieć, że sformułowanie 1. tydzień ciąży oznacza co innego dla ciebie i co innego dla ginekologa. Lekarze obliczając wiek ciąży stosują regułę Naegelego, która jako 1 tydzień ciąży traktuje 1 tydzień cyklu rozrodczego, czyli 1 dzień ostatniej miesiączki.
Do zapłodnienia może dojść jedynie po owulacji, która pojawia się ok. 14 dni później, dlatego w obliczeniach ginekologicznych następuje dwutygodniowe przesunięcie w porównaniu z rzeczywistym momentem zapłodnienia.
Mimo to taki system stosowany jest w ustalaniu norm rozwojowych płodu czy przy wyznaczaniu terminów badań ciążowych, dlatego warto stosować go również we własnych obliczeniach.
II trymestr ciąży – rozwój płodu tydzień po tygodniu
Na skórze dziecka powstają komórki czuciowe. Formują się narządy płciowe dziecka: u dziewczynek pojawia się pochwa, macica i jajniki, w a nich komórki jajowe. Płód wdycha i wydycha płyn owodniowy, trenując odruch oddychania.
U dziecka rozwija się słuch - twardnieją kostki w uchu środkowym. Na buzi maluszka widać brwi, a na głowie – włoski.
Organizm malca zatrzymuje wapń, dzięki czemu twardnieje jego kościec. Coraz mocniejsze są mięśnie dziecka, dzięki czemu potrafi ono koordynować ruchy swojego ciała.
Narządy płciowe są na tyle duże i widoczne, że podczas badania USG można określić już płeć dziecka. Skóra płodu staje się grubsza, choć nadal jest przezroczysta.
Malec trenuje odruchy ssania i szukania pokarmu. Na jego opuszkach palców tworzą się linie papilarne. Dziecko reaguje na dotyk, odczuwa ciałem i wychwytuje uszami fale dźwiękowe, jego oczy są wrażliwe na światło. Jelita wypełniają się smółką.
Układ nerwowy rozwija się produkują melinę – to substancja przewodząca impulsy i wpływająca na przyszłą inteligencję dziecka. Dzięki niej włókna nerwowe odtąd będą lepiej przewodziły impulsy. Układ pokarmowy dziecka zaczyna wydzielać soki trawienne.
W mózgu płodu kształtują się komórki zmysłowe (smaku, powonienia, słuchu itd.). Tworzą się też połączenia nerwowe odpowiedzialne za pamięć i myślenie. W buzi dziecka powstają zalążki zębów.
Nerki przejmują od łożyska funkcję produkcji płynu owodniowego. Filtrują też go i wytwarzają mocz, który za pośrednictwem krwiobiegu mamy jest wydalany na zewnątrz przez jej układ.
Rozwijają się gruczołu potowe na skórze, rosną paznokcie. U chłopców jądra zaczynają produkować plemniki.
Ciało maluszka nabiera proporcji zbliżonych do proporcji noworodka. Doskonali się słuch dziecka, które potrafi rozpoznać twój głos oraz głos taty – jeśli często go słyszy.
Organizm rozpoczyna produkcję białych krwinek, odpowiedzialnych za odporność dziecka. Rozwijają się płuca, przygotowując się do wdychania tlenu w przyszłości – tworzą się przewody i pęcherzyki, rusza produkcja surfaktantu – substancji niezbędnej do sprawnego przebiegu procesu oddychania.
Powstają zawiązki zębów stałych, a w ustach – rozwijają się nerwy czuciowe potrzebne w przyszłości do sprawnego szukania piersi przez malca. Pępowina staje się gruba, zapewniając sprawny przepływ coraz większej ilości substancji i tlenu.
Wzmacnia się kręgosłup płodu i mięśnie. Warstwa tłuszczu w skórze zwiększa się, dzięki czemu malec staje się pulchniejszy.
Czytaj: 2 trymestr ciąży - ile trwa, kiedy się zaczyna, co się dzieje w 2 trymestrze
Badania w 2 trymestrze ciąży. Jakie badania należy wykonać w drugim trymestrze?
III trymestr ciąży – rozwój płody tydzień po tygodniu
Dzięki ssaniu kciuka dziecko wzmacnia mięśnie twarzy i jamy ustnej. Na języku formują się kubki smakowe. Malec otwiera i zamyka powieki, reagując na natężenie światła przechodzącego przez powłoki brzuszne mamy.
Narządy wewnętrzne są na tyle rozwinięte, że organizm może skupić się na wzroście. Dziecko w tym wieku waży już ok. 1 kg. Jądra chłopców zstępują do moszny.
Dziecko jest coraz większe i jest mu coraz ciaśniej w macicy, dlatego mocniej odczuwasz każdy jego ruch. Mózg rozwija się intensywnie wpływając na kształt o wzrost główki. Jest silnie pofałdowany i nieustannie tworzy nowe połączenia nerwowe.
Zanika meszek pokrywający ciało dziecka, ale włosy na główce i rzęsy stają się coraz gęstsze. Szpik kostny produkuje czerwone krwinki. Wiele dzieci w tym wieku zmienia pozycję główką w dół.
Malec ma wygląd noworodka, na USG można odczytać rysy jego twarzy. Stale rośnie, wydłużają się jego nogi. Płód ma wyraźny rytm snu i czuwania. Ożywia się, gdy coś zjesz i gdy odpoczywasz, a w ciągu dnia śpi kołysany ruchami twojego ciała.
Malec uczy się obracania główką na boki, otwiera i zamyka oczy, stale ćwiczy płuca pobudzając produkcję surfaktantu.
Rośnie główka dziecka, robiąc miejsce dla stale rosnącego mózgu – w ciągu tygodnia może powiększyć się ona nawet o 9 mm. Zwiększa się tez ilość tłuszczu w skórze malca.
Rozwija się układ immunologiczny dziecka, dzięki czemu malec nabiera odporności. Rosną ostre paznokietki na dłoniach i stópkach.
Centralny układ nerwowy jest w pełni dojrzały, jeśli dziecko urodziłoby się teraz, podjął by działanie. Sprawnie funkcjonuje układ pokarmowy.
Dziecko rośnie, dlatego ma coraz mniej miejsca. Rozpycha się, dając ci mocne kuksańce.
Jeśli malec do tej pory nie zmienił pozycji, to ma na to coraz mniejsze szanse – brak miejsca utrudnia fikołki, mimo to istnieje jeszcze taka możliwość. Działa układ odpornościowy dziecka. Masa dziecka w tym wieku to ok. 3 kg.
Ciąża jest już donoszona, co oznacza, że dziecko może bezpiecznie się urodzić i że może stać się to w każdej chwili. Łożysko starzeje się, czyli przestaje pełnić swoje funkcje – to naturalny objaw zbliżającego się porodu. Jelita wypełnia smółka, pierwsze odchody, które będą wydalone po porodzie. Dziecko wpasowuje się główką w kanał rodny, dlatego możesz zauważyć opuszczenie się brzucha.
Płuca są gotowe do podjęcia oddychania, Dzięki obecności w nich surfaktantu, zapobiegającemu sklejanie się pęcherzyków płucnych. Pępowina jest długa, często owija malca, ale nie martw się – w czasie porodu może się to zmienić.
Dziecko ma w pełni rozwinięty szkielet i narządy, gotowe do podjęcia samodzielnej pracy poza macicą. Jest gotowe do narodzin.
Czytaj: Trzeci trymestr ciąży - najczęstsze dolegliwości: bóle pleców, zgaga i twardnienie macicy
Tygodniowy jadłospis na 3 trymestr ciąży
