Bakterie pomocne w walce z laktacyjnym zapaleniem piersi

Zapalenie piersi dotyka nawet 33% wszystkich kobiet po porodzie. Wiąże się z dolegliwościami bólowymi w obrębie gruczołu piersiowego oraz ogólnoustrojowymi objawami zbliżonymi do silnego przeziębienia, jak gorączka, ból mięśni czy uczucie zmęczenia. W takiej sytuacji pomocne okazują się bakterie z rodzaju Lactobacillus, a szczególnie szczep Lactobacillus fermentum (CECT5716).

Jest co najmniej kilka czynności, które można podjąć w walce z laktacyjnym zapaleniem piersi. Jednym z nich jest przyjmowanie preparatów ze szczepem Lactobacillus fermentum. W jaki sposób działają pałeczki tych bakterii oraz co na ten temat mówią badania naukowe?

Czym są bakterie Lactobacillus fermentum (CECT5716)?

Bakterie szczepu Lactobacillus fermentum naturalnie występują w mleku zdrowych kobiet, z którego są wyodrębniane na potrzeby suplementacji. Niektóre z nich (zwłaszcza szczep CECT5716) są uznawane za naturalne probiotyki o silnych właściwościach kolonizujących i immunomodulujących (immunomodulujących, czyli stymulujących układ odpornościowy), zwalczających infekcje grzybicze oraz bakteryjne, w tym zakażenie bakterią Staphylococcus aureus, czyli gronkowcem złocistym¹.

Jak działają bakterie Lactobacillus fermentum?

Pałeczki bakterii kwasu mlekowego odpowiadają za regulację pH płynów ustrojowych. Sprzyjają też prawidłowemu rozwojowi mikrobioty i pozwalają przywrócić i utrzymać równowagę flory bakteryjnej w kanalikach gruczołu piersiowego. Bakterie te wchodzą w skład mleka mamy, dlatego karmienie piersią jest szczególnie istotne dla prawidłowego rozwoju maluszka, jego mikrobioty, a co za tym idzie odporności.

Dodatkowo badania kliniczne potwierdzają, że podawanie doustnie szczepu Lactobacillus fermentum karmiącym mamom przez 21 dni, u których wystąpiło laktacyjne zapalenie piersi wywołane gronkowcem złocistym, pozwoliło zmniejszyć stan zapalny.

Lactobacillus fermentum (CECT5716) w badaniach

W 2010 oraz 2017 roku zostały opublikowane wyniki dwóch badań klinicznych. Pierwsze² poświęcone było ocenie skuteczności doustnego podawania Lactobacillus fermentum (CECT5716) lub Lactobacillus salivarius (CECT5731) w leczeniu laktacyjnego zapalenia piersi i porównaniu ze skutecznością terapii antybiotykowej. Drugie³ badanie służyło sprawdzeniu wpływu suplementacji szczepu Lactobacillus fermentum (CECT5716) na zapobieganie rozwojowi okołoporodowego zapalenia piersi.

Badanie: Lactobacillus fermentum (CECT5716) i Lactobacillus salivarius (CECT5731) a antybiotykoterapia w leczeniu laktacyjnego zapalenia piersi

W pierwszym z badań uczestniczyły 352 kobiety, spełniające następujące kryteria:

• występowanie laktacyjnego zapalenia piersi,
• obecność bólu w trakcie karmienia piersią,
• wysoka zawartość bakterii w mleku, czyli powyżej 4 log 10 CFU (od ang. colony-forming unit, czyli jednostka tworząca kolonię, pozwalająca określić liczbę bakterii w danym materiale, w tym przypadku w mleku matki karmiącej),
• zawartość leukocytów w mleku powyżej 6 log 10 komórek / ml mleka.

Jednocześnie żadna z uczestniczek badania w trakcie jego trwania nie przyjmowała żadnej specjalnej żywności probiotycznej ani suplementów probiotycznych.

Badanie trwało 21 dni i na ten czas rozdzielono uczestniczki na 3 grupy – pierwsza codziennie otrzymywała bakterie szczepu Lactobacillus fermentum (CECT5716), druga każdego dnia – Lactobacillus salivarius (CECT5731), natomiast trzecia przyjmowała antybiotyk zgodnie z zaleceniami lekarza.

Próbki mleka każdej z kobiet biorących udział w badaniu pobrano w ostatnim dniu przed podaniem probiotyków lub antybiotyków oraz ostatnim dniu badania. W tych samych dniach poproszono uczestniczki o ocenę odczuwanego bólu w skali od 0 (bardzo silny ból) do 10 (brak bólu) w związku z zapaleniem piersi.

W dniu pobrania pierwszej próbki liczebność niepożądanych bakterii (patogenów) u wszystkich uczestniczek badania była podobna. W ostatnim dniu badania całkowita liczba patogenów u pacjentek otrzymujących probiotyki była zdecydowanie mniejsza niż w przypadku grupy otrzymującej antybiotyk.

Po przeprowadzeniu badania zaobserwowano również istotną różnicę w objawach i samopoczuciu kobiet. Na początku testu wszystkie odczuwały silny ból i określały go na podanej skali w stopniu od 2,01 do 2,35 (gdzie 0 oznaczało bardzo silny ból, a 10 – brak bólu). Po jego zakończeniu pacjentki przyjmujące antybiotyk odczuły jedynie niewielką poprawę (odczuwanie bólu na poziomie 5,81). Natomiast kobiety przyjmujące probiotyki deklarowały zdecydowanie większą poprawę, czyli mniej dolegliwości bólowych (odpowiednio 8,68 oraz 8,61).

Badanie: Suplementacja Lactobacillus fermentum (CECT5716) w profilaktyce okołoporodowego zapalenia piersi

W drugim badaniu wzięło udział łącznie 625 kobiet karmiących, które przydzielono do dwóch grup. Pierwsza z nich otrzymywała probiotyk Lactobacillus fermentum (CECT5716), druga – maltodekstrynę (wielocukier składający się głównie z cząsteczek glukozy). Badanie trwało 16 tygodni, a jego celem było sprawdzenie występowania zapalenia piersi u mam karmiących.

Po zakończeniu badania okazało się, że w grupie kobiet przyjmujących probiotyk częstość występowania zapalenia piersi zmniejszyła się o 51%. Znacznie mniejsza była też zawartość bakterii gronkowca złocistego w mleku w porównaniu do pokarmu kobiet z grupy przyjmującej maltodekstrynę.

Wyniki badań wskazują, że przyjmowanie probiotyków Lactobacillus fermentum (CECT5716) przyczynia się do zmniejszenia liczby niepożądanych bakterii gronkowca złocistego w kobiecym mleku oraz do zmniejszenia częstości występowania laktacyjnego zapalenia piersi.

Bakterie Lactobacillus fermentum (CECT5716) wykazują również działanie przeciwinfekcyjne. Warto zwrócić uwagę, że w obu badaniach pacjentki przyjmujące te probiotyki odnotowały poprawę zdrowia i nie zgłaszały efektów ubocznych.

Profilaktyczne zastosowanie szczepu Lactobacillus fermentum

Wyniki badań sugerują, że doustne przyjmowanie bakterii szczepu Lactobacillus fermentum (CECT5716) może także mieć działanie profilaktyczne i zapobiegać rozwojowi laktacyjnego zapalenia piersi. Stosowanie takiej suplementacji wzmocni mikroflorę całego organizmu karmiącej mamy, w tym także mikrobiotę piersi.

Bibliografia:

1. Dieta przeciwgrzybicza - czy faktycznie istnieje. Dostęp online 08.05.2023: https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-przeciwgrzybicza-czy-faktycznie-istnieje
2. Maldonado-Lobón JA, Díaz-López MA, Carputo R, et al. Lactobacillus fermentum CECT 5716 Reduces Staphylococcus Load in the Breastmilk of Lactating Mothers Suffering Breast Pain: A Randomized Controlled Trial. Breastfeed Med. 2015;10(9):425-432. doi:10.1089/bfm.2015.0070.
3. Arroyo R, Martín V, Maldonado A, Jiménez E, Fernández L, Rodríguez JM. Treatment of infectious mastitis during lactation: antibiotics versus oral administration of Lactobacilli isolated from breast milk. Clin Infect Dis. 2010;50(12):1551-1558. doi:10.1086/652763.