Nie bij dziecka, nawet gdy chodzi po ścianach. Zasady mądrego karania

Bicie dzieci i stosowanie kar cielesnych jest w Polsce zabronione. Jakakolwiek forma przemocy wobec dzieci jest więc niedopuszczalna. Dyskusji o zapobieganiu przemocy wobec najmłodszych nie powinno sprowadzać do pytania o klapsa i jego dopuszczalność w procesie wychowawczym. Bowiem od klapsa zaczęło się wiele dramatów dzieci, bo bicie to akt przemocy, który uczy tylko przemocy. Więc jeśli kochasz – nie bij. Metod wychowawczych skuteczniejszych niż klapsy jest wiele, ale by z nich skorzystać, trzeba je znać. Każdemu odpowiedzialnemu dorosłemu powinno zależeć na tym, by rozwijać swoje umiejętności rodzicielskie. Fachowej literatury na ten temat nie brakuje, dlatego warto wczytać się w ten temat, aby zrozumieć skąd bierze się niegrzeczne zachowanie u dzieci? Dlaczego dzieci się boją? Jak należy reagować na nieodpowiednie zachowanie dziecka?

Spis treści

1. Dlaczego nie wolno bić dzieci?
2. Dlaczego dziecko jest niegrzeczne?
3. Dziecko niegrzeczne ze strachu
4. Karanie dziecka adekwatne do przewinienia

Bicie dziecka, które jest niegrzeczne, nie jest dobrą metodą na karanie dziecka. Nieposłuszeństwo i "chodzenie po ścianach" ma gdzieś swoje źródło - nie musi wynikać z charakteru dziecka czy jego rozkapryszenia. Dlatego warto zastanowić się, gdzie leży przyczyna takiego zachowania dziecka.

Dlaczego nie wolno bić dzieci?

Powiemy krótko: istnieje milion powodów, dla których nie należy bić dzieci, i ani jednego, aby je bić.

• Bo bicie przez najbliższe osoby odbiera dziecku odwagę życiową i sprawia, że staje się ono osobą niepewną, o niskim poczuciu własnej wartości.
• Bo bicie budzi lęk, który zaburza myślenie i zapamiętywanie (badania Uniwersytetu New Hampshire dowodzą, że bite dzieci mają niższy wskaźnik inteligencji!), nie uczy dziecka, jak zachować się poprawnie, za to wywołuje przerażenie przed kolejnymi razami.
• Bo bite dziecko uczy się, że silniejszy ma zawsze rację, a problemy zamiast rozumem, łatwiej rozwiązać siłą. Bo gdy dziecko boi się rodzica, nie zwróci się do niego o pomoc w trudnych sytuacjach.
• Bo bite dziecko przyzwyczaja się do klapsów i czasem udaje, że klaps nie boli („To wcale nie bolało!”). Rodzic może bić coraz mocniej i spowodować uszkodzenie ciała dziecka.
• Bo bicie to udawanie, że klaps ma funkcję edukacyjną, podczas gdy jest po prostu sposobem wyładowania złości i frustracji rodzica.
• I wreszcie – bo jest to przekazywanie przemocy z pokolenia na pokolenie. Wszyscy, którzy biją dzieci, byli w dzieciństwie bici.

Dlaczego dziecko jest niegrzeczne?

Najmłodsi bywają nieznośni  np. wtedy, gdy się nudzą. Mama i tata nie zauważają, że rozwijający się układ nerwowy dziecka nie pozwala siedzieć w bezruchu dłuższy czas. Mimo wielokrotnego napominania, dziecko nie będzie potrafiło wysiedzieć spokojnie, choćby się bardzo starało. W efekcie pojawia się frustracja, płacz, nierzadko awantura. Często wystarczy pomyśleć zawczasu i wziąć dla dziecka z domu zabawkę lub na poczekaniu wymyśleć jakąś grę. Świetnym sposobem jest zaangażowanie dziecka w to, co się akurat robi (np. w sklepie dziecko pomaga wybierać jabłka). Powodem kłopotów z zachowaniem jest też zmęczenie lub głód. My, dorośli, też jesteśmy drażliwi, gdy się nie wyspaliśmy lub gdy jesteśmy głodni. A dziecko nie potrafi jeszcze rozpoznać swoich potrzeb. Żaden maluch nie powie: „Powinienem już coś zjeść” albo „Czas do łóżka”. Póki tego nie potrafią, to my powinniśmy pomagać im zrozumieć, co się z nimi dzieje („Wydaje mi się, że jesteś głodny/rozczarowany”). Gdy dziecko jest zmęczone i zaczyna marudzić, karanie nie pomoże. Trzeba zadbać o to, by jego potrzeby zostały zaspokojone, a wtedy i zachowanie malca się poprawi. Aby zapobiec takim sytuacjom, warto wprowadzić stałe godziny jedzenia i spania oraz zabierać ze sobą przekąski i zabawki, gdy wychodzimy z domu.

Dziecko niegrzeczne ze strachu

Bywają też takie momenty, kiedy dziecko czegoś się boi, ale nie potrafi tego nazwać. I zaczyna się niewłaściwie zachowywać – ociągać się, przeciwstawiać, sprawia wrażenie bycia złośliwym. Okoliczności, które mogą wystraszyć dziecko, a których nie potrafi on samodzielnie wytłumaczyć, a tym samym poradzić sobie z nimi, jest naprawdę wiele. Może być to rozstanie z rodzicami na czas wyjazdu, przygotowania do narodzin rodzeństwa itp. W takich sytuacjach należy wyjątkowo uważnie przyglądać się dziecku, być wyczulonym na jego zachowanie i podjąć działania, które pomogą maluchowi poradzić sobie z lękiem (np. obietnica rozmów telefonicznych o stałych porach na czas wyjazdu czy zakup nocnej lampki w przypadku strachu przed ciemnością).

Karanie dziecka adekwatne do przewinienia

Bicie jest wyrazem naszej bezsiły i złości. Karę cielesną stosujemy zazwyczaj wówczas, gdy nie radzimy sobie z sytuacją. Zamiast dawać upust emocjom, warto wtedy po prostu być stanowczym, ale spokojnym. Powiedzieć dziecku zdecydowanie: nie! I ewentualnie zastosować karę. Pamiętajmy jednak, aby kara była adekwatna do przewinienia. Tak więc za drobne niesubordynacje możemy skarcić dziecko słownie, np.: „Nie podoba mi się twoje zachowanie”, za większe przewiny – postawić malucha do kąta. Tylko szanując małego człowieka, nauczysz go szacunku do ciebie i do świata. A na tym chyba najbardziej ci zależy, prawda?