Zabawki ekologiczne: jak kupować i czy w ogóle? [WYWIAD]

Wybór odpowiedniej zabawki dla dziecka jest niezwykle trudny. Kolorowe, sensoryczne, dźwiękowe, interaktywne – takie hasła kuszą rodziców, a dzieciom wydają się być niezwykle atrakcyjne. Alternatywą wydają się być zabawki ekologiczne. Z czego są wykonane i na czym polega ich fenomen dowodzi Barbara Horyńska, właścicielka sklepu Mikoko – Zabawki z duszą.

Producenci przekonują, że zabawki ekologiczne nie tylko bawią, ale i rozwijają wiele umiejętności dziecka. To tylko slogan, czy rzeczywiście znaleźliśmy alternatywę dla plastikowych gadżetów z masowej produkcji chińskiej?
Barbara Horyńska: Główną wartością zabawek ekologicznych jest to, że są kreatywne, dają dziecku mnóstwo możliwości i scenariuszy zabawy, przez co pobudzają wyobraźnię i wspomagają rozwój dziecka. Dzięki takim zabawkom dziecko rozwija umiejętności manualne, ćwiczy cierpliwość, ale także nabywa umiejętność twórczego rozwiązywania problemów, współpracy i zacieśnia więź z rodzicem dzięki możliwości wspólnej zabawy. Proste zabawki pomogą dziecku rozwijać mowę (dzięki temu, że nie grają i „nie mówią”, to dziecko samo nadaje im dźwięki). Zabawki ekologiczne nie zmęczą i nie znudzą malucha nadmiarem bodźców wzrokowych i słuchowych, co jest domeną kolorowych, grających zabawek plastikowych.

Skąd zatem rosnąca popularność zabawek ekologicznych?
Wydaje się, że świadomość społeczeństwa dotycząca zagrożeń dla środowiska jest coraz większa. Wiele się również mówi o bezpieczeństwie dzieci, a specjaliści pokazują, na co zwracać uwagę przy zakupie produktów adresowanych do małych konsumentów. To potrzeba wynikająca z zagrożenia, jakim jest coraz większa liczba zabawek produkowanych z niebezpiecznych, wręcz toksycznych materiałów, które stwarzają zagrożenie dla naszych pociech i natury. Zabawki ekologiczne w tej chwili są raczej produktami niszowymi i w najbliższych latach nie zdominują branży zabawkarskiej, ale zainteresowanie nimi zdecydowanie rośnie.

Czytaj także: >> Zabawki z kartonu coraz bardziej modne. Rozwijają kreatywność dzieci >>

Może też dlatego, że zabawki ekologiczne budzą w nas – dorosłych – swoisty sentyment.
Zgadza się, bo dzisiejsze zabawki wykonane z naturalnych materiałów w pewien sposób nawiązują do przedmiotów dydykowanych dzieciom, które dawniej nie były przecież kupowane w sklepach, a ręcznie robione przez bliskich lub znajomych. Były to przedmioty uniwersalne, bezpieczne, ale też trwałe. I takie też są dzisiejsze zabawki ekologiczne. Dziecko wolniej z nich wyrasta, a nawet jak przestaje się nimi bawić, są one np. idealną dekoracją pokoju dziecięcego lub sentymentalną pamiątką z dzieciństwa.

Uściślijmy jednak, co mamy na myśli, mówiąc "zabawka ekologiczna"?
To zabawki, które wykonane są z surowców naturalnych i są biodegradowalne, czyli rozkładają się w stosunkowo krótkim czasie i w taki sposób, by nie uwalniać szkodliwych substancji. Wytwarzane są ponadto metodami bezpiecznymi dla środowiska i produkowane zgodnie z zasadą „fair trade”, czyli bez wyzysku człowieka (w tym dzieci!), z poszanowaniem jego praw i za godziwą płacę. Zabawki ekologiczne podlegają recyclingowi (mogą być wykorzystane ponownie lub zostać przetworzone). Pokuszę się w tym miejscu o stwierdzenie, że zabawki tego typu powinny być wytwarzane jak najbliżej konsumenta, tzn. powinny pochodzić z jego rodzimej produkcji po to, by nie pokonywać tysięcy kilometrów różnymi typami transportu, który – jak wiadomo – nie jest obojętny dla środowiska.

Z jakich materiałów wykonuje się zabawki ekologiczne?
Popularne są zabawki wykonane z tkanin (np. bawełny) jest to bowiem jeden z najbezpieczniejszych i najbardziej przyjaznych dla dziecka i środowiska materiałów, z którego może zostać wykonana zabawka. Jej wartość wzrasta, jeśli będzie wypełniona materiałem organicznym (np. gryką), a nie syntetycznym. Dzieci chętnie bawią się również zabawkami wykonanymi z włóczki (te syntetyczne, tj. akryl czy poliester, są antyalergiczne), filcu, czy tektury. Coraz większą popularnością cieszą się zabawki wykonane z materiałów pochodzących z recyklingu oraz naturalnego kauczuku.

Czytaj także: >> Czym kiedyś bawiły się dzieci? >>

A drewno? Zabawki drewniane są chyba najbardziej reprezentatywną grupą zabawek ekologicznych.
Zgadza się, jednak warto pamiętać, że nie każda drewniana zabawka jest ekologiczna. Po pierwsze istotny jest rodowód drzewa, które wykorzystano do produkcji. Powinno ono pochodzić z kontrolowanych upraw, w których drzewa wycinane są w sposób zaplanowany, a na miejsce wyciętych sadzi się nowe. Drewno nie powinno pochodzić z masowych wycinek, zaburzających funkcjonowanie ekosystemu. Najlepiej, jeśli zabawka jest wykonana z jednego kawałka drewna, a jeśli jest to niemożliwe, elementy powinny być łączone bezpiecznym, nietoksycznym klejem. Najbezpieczniejsze są zabawki z naturalnego drewna, niczym niebarwione. Mogą być zabezpieczone naturalnymi olejami, które mają działanie antybakteryjne i zabezpieczają drewno przed pleśnią. Jeśli zabawka jest kolorowa, warto zwrócić uwagę, czym została pomalowana – mogą to być naturalne barwniki lub bezpieczne i nietoksyczne farby na bazie wody, posiadające atesty, które gwarantują bezpieczeństwo dla zdrowia dziecka.

Zabawki ekologiczne są jednak droższe od tych plastikowych i nie każdego na nie stać.
To myślenie jest błędne. Zabawki ekologiczne mają swoją wartość, zarówno w wymiarze finansowym, ale przede wszystkim na poziomie jakościowym, estetycznym i emocjonalnym (dzieci bardziej się do nich przywiązują). Rodzice, kupując dziecku taką rzecz, dokonują przemyślanego i świadomego wyboru, a dziecko uczą odpowiedzialności i szacunku do posiadanych przedmiotów. Ponadto ceny na tego typu produkty są dość zróżnicowane i można kupić ciekawą zabawkę już za kilkanaście złotych. Zabawkę ekologiczną możemy również zrobić sami. To dodatkowo wzmacnia więź między rodzicami a dzieckiem, daje im możliwość wspólnego działania i zabawy. Wystarczy karton, trochę papieru, kredki lub inny dowolny materiał, by stworzyć coś niepowtarzalnego.

Katarzyna Stańczyk