Zasiłek macierzyński - komu przysługuje, ile wynosi, wniosek

Zasiłek macierzyński to świadczenie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych mamom (lub ojcom) przebywającym na urlopie macierzyńskim, ojcowskim lub rodzicielskim, a także tym, które nie mają prawa do urlopu, ale opłacały składki ubezpieczenia chorobowego.

Spis treści

1. Komu przysługuje zasiłek macierzyński?
2. Zasiłek macierzyński przysługuje:
3. Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego?
4. Jak obliczyć wysokość zasiłku, czyli co to jest podstawa wymiaru?
5. Zobacz, co powinnaś wiedzieć o zasiłku macierzyńskim
6. Jak wypełnić wniosek o zasiłek macierzyński?
7. Termin złożenia wniosku o zasiłek macierzyński

Jeżeli interesuje cię zasiłek macierzyński, najważniejszy jest fakt opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe. Wówczas, jest możliwość otrzymania świadczeń pieniężnych ze względu na nowo narodzone dziecko.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński?

Decydujący jest fakt urodzenia dziecka w okresie ubezpieczenia chorobowego (lub przebywania na urlopie wychowawczym). Jeśli kobieta w ciąży opłacała składki na ubezpieczenie chorobowe, to zasiłek przysługuje.

Składki są obowiązkowe dla osób zatrudnionych na umowę o pracę, natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą lub pracujące na umowę-zlecenie mogą opłacać składki chorobowe dobrowolnie – wtedy też dostaną zasiłek.

Jeśli przyszła mama miała umowę o pracę na czas określony i rozwiązała się ona po upływie 3. miesiąca ciąży – to pracodawca musi przedłużyć umowę do dnia porodu. W tej sytuacji przysługuje zasiłek macierzyński – wypłacany przez ZUS – choć nie przysługuje już urlop macierzyński. Zasiłek przysługuje także w razie urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia, jeśli umowa  o pracę została rozwiązana z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy (musi to być potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu).

Zasiłek macierzyński przysługuje:

• Kobiecie, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu wychowawczego. A zatem najważniejszy jest fakt opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe. Są one obowiązkowe dla osób pracujących na umowę o pracę – takie kobiety na pewno dostaną zasiłek macierzyński (i te na urlopie wychowawczym). Natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą lub pracujące na umowę zlecenie mogą opłacać składki chorobowe dobrowolnie – wtedy też dostaną zasiłek. Jeśli należysz do którejś z tych grup i dowiadujesz się, że jesteś w ciąży, powinnaś od razu zadeklarować dobrowolne opłacanie składki chorobowej (wynosi ona 2,45 proc. podstawy wymiaru). Nabędziesz wtedy prawo do zasiłku macierzyńskiego niezależnie od okresu płacenia składki (nie trzeba czekać 180 dni, jak w przypadku zasiłku chorobowego). Możesz się ubezpieczyć w każdej chwili, ale na wysokość zasiłku ma, oczywiście, wpływ okres ubezpieczenia i podstawa obliczania składki.

• Prawo do zasiłku przysługuje także w razie przyjęcia na wychowanie dziecka w wieku do 7 lat lub 10 lat (w przypadku, gdy wobec dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązkuszkolnego).

• Jeśli zaszłaś w ciążę, mając umowę o pracę na czas określony (i rozwiązałaby się ona po upływie 3. miesiąca ciąży), to pracodawca musi przedłużyć umowę do dnia porodu. W tej sytuacji też otrzymasz zasiłek macierzyński – wypłacany przez ZUS – choć nie przysługuje ci już urlop.

• zasiłek przysługuje pracownicy także w razie urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia, jeśli jej umowa o pracę została rozwiązana z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy (musi to być potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu).

Dowiedz się więcej:

Zasiłek macierzyński a działalność gospodarcza

Zasiłek macierzyński a umowa zlecenie

Formalności po narodzinach dziecka - o czym i kiedy trzeba pamiętać?

Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego?

Zależy to od wynagrodzenia, od którego odprowadzane są składki ubezpieczenia chorobowego.

Podstawę wymiaru zasiłku stanowi średnie miesięczne wynagrodzenie za okres 12 ostatnich miesięcy kalendarzowych (przed porodem). Natomiast to, jaki procent podstawy wymiaru będzie wypłacany, zależy od tego, kiedy matka wystąpi o urlop i na jak długo.

Jeśli w ciągu 21 dni od porodu matka złoży wniosek, że chce wykorzystać od razu, jeden za drugim – urlop macierzyński i rodzicielski, to będzie dostawać 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku (liczonej od swego wynagrodzenia).

A jeśli o urlop rodzicielski wystąpi po upływie 21 dni od porodu, to w czasie 26 pierwszych tygodni (macierzyński + sześć tygodni rodzicielskiego) zasiłek wyniesie 100 proc. podstawy wymiaru, a przez następne 26 tygodni – 60 proc. podstawy wymiaru.

Jak obliczyć wysokość zasiłku, czyli co to jest podstawa wymiaru?

W przypadku pracownicy podstawę wymiaru zasiłku stanowi średnie miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy poprzedzających urodzenie dziecka, zaś w przypadku ubezpieczonej niebędącej pracownikiem – średni miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych (lub krótszy, gdy umowa obowiązywała krócej) poprzedzających miesiąc, w którym nastąpił poród.

Do podstawy wymiaru zasiłku wlicza się także premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia pracowniczego. Od ustalonego tak średniego miesięcznego wynagrodzenia odlicza się 13,71 proc. (składki ubezpieczeniowe) i dzieli przez 30, otrzymana kwota to stawka dzienna brutto zasiłku (od tego trzeba odjąć jeszcze podatek w wysokości 18 proc.); np. jeśli miesięczne wynagrodzenie wynosi 2000 zł brutto, to po odjęciu 13,71 proc. (składki) i 18 proc. (podatek), zasiłek za 30 dni wyniesie 1415,16 zł, a za 31 dni – 1462,32 zł (netto).

Uwaga: jeśli mama przedsiębiorczyni płaciła składkę chorobową krócej niż 12 miesięcy i od wyższej podstawy niż najniższa, podstawę wymiaru zasiłku wylicza się na podstawie dość skomplikowanego algorytmu. w

Zobacz, co powinnaś wiedzieć o zasiłku macierzyńskim

Jak wypełnić wniosek o zasiłek macierzyński?

Aby dostać zasiłek, trzeba dostarczyć pracodawcy zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu (za okres przed porodem) lub skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (po porodzie) oraz oświadczenie, czy to twoje pierwsze, czy kolejne dziecko.

Jeśli zasiłek ma wypłacać ZUS, dodatkowo trzeba mu dostarczyć dokumenty od pracodawcy i wypełnić specjalny druk ZUS. W przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie wymagane jest zaświadczenie potwierdzające złożenie w sądzie wniosku o wszczęcie postępowania w tej sprawie. Pobierz wniosek o zasiłek macierzyński PDF.

miesięcznik "M jak mama"